Mi‘râciye Türünde Yeni Bir Örnek Lebîb Efendi’nin Mi‘râciye’si

İslam dinini benimsemiş Osmanlı’da, dinî temaların kalem erbabınca edebiyata aktarıldığı görülür. Hz. Muhammed’in (s.a.) başından geçen mir‘âc hadisesi hem manzum hem de mensur şekillerde edebiyata aksetmiş bu dinî temalardan yalnızca bir tanesidir. Osmanlı edebiyatında mi‘râc konusunda yazılmış eserlerin genel motiflerle ele alındığı ve bu motiflerin kaynağının Necm ve İsrâ sureleri olduğu görülmektedir. Mi‘râc hadisesinin genel motiflerle ele alındığı Lebîb Efendi’nin Mi‘râciye’si bu tür eserlerdendir. 18. yüzyılda yazıldığı düşünülen Mi‘râciye’nin müellifi hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Nazım ve nesir karışık formda yazılmış eserde tipik motiflerle birlikte farklı motiflerin de işlendiği görülür. Mi‘râciye, en erken 1792 tarihli fevaid kaydı taşımakta olup, yurtdışında bir yazma eser kütüphanesinde tespit edilmiştir. Tespit edilen bu el yazması eserin daha önce bu tür üzerine yapılmış derlemelerde akademik çalışmalarda değerlendirilmediği fark edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

El yazma, lebib efendi, miraciye

A New Example In Mirajiye Type: Lebib Efendi’s Mirajiye

In the Ottoman Empire, which adopted the religion of Islam, it is seen that religious themes were transferred to the literature by the connoisseurs of the pen. The miraj event that happens to prophet Muhammed is only one of these religious themes reflected in literature both in verse and in prose. It is seen that the works written about miraj in Ottoman literature is handled with general motifs and the source of these motifs is based on the surahs of Necm and Isrâ. Lebib Efendi's Mirajiye, in which the miraj event is handled with general motifs, is one of these works. There is not much information about the author of the Mirajiye, which is thought to have been written in the 18th century. In the work, which is a mixture of verse and prose, it is seen that different motifs are processed together with typical motifs. Mirajiye carries the earliest fevaid record dated 1792 and was found in a manuscript library abroad. It has been noticed that this identified manuscript was not evaluated in academic studies in previous compilations on this genre.

Keywords:

manuscript, lebib efendi, mirajiye,

PDF

___

Akar, Metin (1987). Türk Edebiyatında Manzum Mi‘râc-nâmeler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Akbaş, Sıddıka (2006), Süleyman Nâhifî’nin Mi‘râciyye’si. Yayımlanmamış YL tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE.
Akdoğan, Yaşar (1989). Mi‘râc, Mi‘râc-nâme ve Ahmedî’nin Bilinmeyen Mi‘râcnâmesi. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 9, 264-310.
Akkuş, Metin (2008). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası-Edebî Türler ve Tarzlar. Erzurum: Fenomen Yayınları.
Aksoyak, İsmail Hakkı (2014, 12 Ağustos). Lebîb, Abdullah Paşa-zâde Sâdık Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim: : 06.07.2021. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lebib-abdullah-pasazade-sadik-efendi
Arslan, Mehmet (2019). Manzum Mi‘râc-nâme ve Mi‘râciyyeler I-II. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
Ayan, Hüseyin (1986). Abdülbâkî Ârif Efendi’nin Mi‘râciyyesi. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 1-11.
Demirkazık, H. İbrahim (2015). Mecîdî’nin Mi‘râciye’si. Turkish Studies, 10/8, 849- 886.
Ece, Selami (2015). Klasik Türk Edebiyatı Araştırma Yöntemleri (I-II). Erzurum: Eser Basım Yayınları.
Erkaya, Mahmud Esad (2016). Kurtubalı Mutasavvıf Abdülcelîl El-Kasrî ve Müteşâbih Hadislere Dair Şerhu Müşkili’l-Hâdîs Adlı Eseri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/42, 1823-1831.
Kandemir, M. Yaşar (2001). Kâ‘b el-Ahbâr. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/1-3. Ankara: TDV Yayınları.
Kaya, Hasan (2015). Ömer Hâfız-ı Yenişehr-i Fenârî’nin Mi‘râciye’si. Turkish Studies, 9/6, 677-718.
Kesik, Beyhan (2014, 23 Mayıs). Lebîb, Vâsıf-zâde Abdullah Lebîb Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim: 06.07.2021. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lebib-vasifzade-abdullah-lebib
Koca, Ferhat (2001). Kâdî Abdülvehhâb (ö. 1031). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/113-114. Ankara: TDV Yayınları.
Korkusuz, M. Şefik (1996). Arşiv Belgelerinde Son Devir Diyarbekir Ulemâsı. İstanbul: Melisa Matbaası.
Köksal, M. Fatih (2014, 1 Ocak). Lebîb, Necîb-zâde Ahmed. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Erişim: 06.07.2021. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lebib-necibzade-ahmed
Parlatır, İsmail (2017). Açıklamalı İslâmî Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Tunç, Semra (1996). Ârif Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Eserlerinin Tenkitli Metni. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE.
Yazır, Elmalılı Hamdi, Kur'ân-ı Kerîm Türkçe Meâli. Erişim: 06.07.2021 https://acikkuran.com/
Yılmaz, Mehmet (1992). Edebiyatımızda İslami Kaynaklı Sözler (Ansiklopedik Sözlük). İstanbul: Enderun Kitabevi.