Eğitim Ütopyacısı İsmail Hakkı Tonguç'un Sanat Eğitimine Katkısı

Modern toplum inşası olan Cumhuriyet projesi, toplumsal değişimin kültürel dönüşümünde eğitimi temel araçlardan biri olarak kabul eder. Bu süreçte eğitim devrimi, ilerlemenin önüne dikilen engelleri kaldırma hamlesi olur. 17 Temmuz 1939'da ülke çapında bilim insanlarının, eğitimcilerin, yazar ve sanatçıların Türk eğitim sisteminin ilkelerini ortak bir çalışmayla belirlemek üzere bir araya geldiği Birinci Maarif Şurası toplandı. Zamanın Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel açış konuşmasında, eğitim sisteminde en önemli sorunun görevlilerle birimler arasında uyumlu çalışma olduğunu belirtti. Toplantının en önemli gündem maddesi, kırsal kesimdeki halkın eğitimiydi. Ülkemizde "millet olma, insan olma seferberliği", Hasan Ali Yücel sayesinde Köy Enstitüleri ile başlamıştır. Problem cümlesi, "Bir eğitim ve sanat ütopyası olarak kurulan Köy Enstitüleri bu görevlerini yerine getirebilmiş midir?" şeklinde olan çalışmada bütüncül yaklaşım benimsenerek, konuyla ilgili belirli dokümanlar sistematik bir şekilde incelenmiştir. Köy Enstitüleri Hasan Ali Yücel’in Milli Eğitim Bakanı ve İsmail Hakkı Tonguç’un İlköğretim Genel Müdürü olduğu dönemde, 17 Nisan 1940 tarihinde ve 3803 sayılı kanunla kuruldu. Bu okulların en belirgin özelliği, ülkemiz koşullarına uygun ve çağdaşlaşma yolunda topluma yol gösterici olmasıdır. Dünyada başka bir örneği olmayan kurumlar, katılımcı ve demokratik yönetim anlayışı, ders programları ve uygulanan eğitim yöntem ve ilkeleri ile pek çok ülkenin ilgisini çekmiştir. Köy Enstitülerinde kültür, ziraat ve teknik derslerin yanı sıra güzel sanatların her alanında gösterilen çabalar aynı zamanda çağdaşlaşmanın da göstergesi olmuştur. Köy Enstitüsü hareketi gerek düşünce biçimi, gerekse ilgi alanları bakımından tümüyle ulusal bir hareket olduğundan, kültürün yerel kalmış birçok yanının ulusallaşmasına, hatta evrenselleşmesine hizmet etmiştir. Tonguç, eğitime ütopik yaklaşımın adeta bir zorunluluk olduğunu belirtmektedir. Tonguç’un eğitim ütopyası radikaldir, eğitim sorunlarının kökenine iner. O’nun ütopyası gerçekliğe dayanmakta ve ondan güç almaktadır. Köy Enstitüleri, 1954 yılında, toprak aristokrasisinin baskısıyla kapatılmıştır. UNESCO tarafından dünyaya örnek gösterilen Köy Enstitülerinden yüzlerce yazar, sanatçı ve bilim insanı yetişmiş olsa da, bu proje ne yazık ki sürdürülememiştir. Başka bir deyişle, Tonguç'un ütopyası olan Köy Enstitüleri, 14 yıl gibi kısa bir sürede sonlandırılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Köy Enstitüleri, İsmail Hakkı Tonguç, Sanat Eğitimi

Contribution to Art Education of Training Utopian İsmail Hakkı Tonguç

Republican project, construction of modern society approves to education one of the primary tool at cultural shift of social change. Within this period, education revaluation is spurt of eliminate the barriers at in front of improvement. First Board of Education met up at 17 July 1939 with country wide scientists, trainers, writers and artists for determination principles of Turkish education system. Minister of National Education Hasan Ali Yücel stated that the most important problem is coordination with officers and departments at his opening speech. The foremost agenda topic of assembly was public education in countryside. In our country "mobilization of become a nation and to be human" started by Hasan Ali Yücel with Village Institutes. Problem statement of the research is did make Village Institutes founded as an education and art utopia, duty. In the study, integrated approach adopted and specific documents concerning research investigated systematically. Village Institutes were established at 17 April 1940 by law no 3803 when Hasan Ali Yücel was Minister of National Education and İsmail Hakkı Tonguç was General Director of Primary Education. The most typical characteristic of these schools was suitable of our country conditions and advisor to society on course to modernization. There are not another example of these institutes in the world. Participatory and democratic administrative mentality, syllabuses and, training administration and principles aroused interest by many countries. In Village Institutes, agriculture and technical lessons are given. Indicator of modernization is efforts concerning at fine arts in these schools. Village Institute act is an entirely national movement in point of way of thinking and interests. So the Institutes served nationalization of local culture even universalisation. Tonguç stated that utopian approach to education is an obligation. Tonguç's training utopia is radical and it retraced to education problems. His utopia bases on facts and braces up him. Village Institutes closed by pressure of earth aristocracy at 1954. Village Institutes were shown as a model to the world by UNESCO. Hundreds of writers, artists and scientists trained at these schools but this project can't was continued. In other words, Village Institutes, Tonguç's utopia came to an end for a while like 14 years

Keywords:

Village Institutes, İsmail Hakkı Tonguç, Art Education,

PDF

___

Aycan, Ş., Aycan, N. (2011). İstendik Davranışların Kazandırılması Eğitim midir? Hasan Ali Yücel'in Eğitim Anlayışı, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında Hasan Ali Yücel'den Günümüze Eğitim, Bilim, Kültür Politikaları Sempozyumu, İzmir.
Aycan, Ş., Aycan, N., Uzunlar, Ş. (2006). Köy Enstitüleri ve Teknik Eğitim, Yeniden İmece, 11, 66-68.
Azboz, E. (2010). Işıklı Yola, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında İsmail Hakkı Tonguç ve Okul Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri Sempozyumu, İzmir.
Bailey, K.D. (1994). Method of Social Research, 4. Edition, New York: The Free
Başaran, M. (2010). Tonguç Aydınlığı, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında İsmail Hakkı Press. Tonguç ve Okul Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri Sempozyumu, İzmir 2010.
Bozdemir, S. (2010). Tonguç'tan Yana Köy Enstitüleri, İlköğretmen Okulları ve Yüksek Öğretmen Okulları, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında İsmail Hakkı Tonguç ve Okul Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri Sempozyumu, İzmir.
Doğan, S. (2008). Ütopya ve Trajedi, İlem, 3, 65-82.
Elpe, E. (2014). Köy Enstitüleri ve Sanat Eğitimi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 4(2), 15-34.
Erkmen, N., M. (2008). Toplumsal Değişim ve İletişim Eleştirisi Olarak Ütopya ve Karşı -Ütopya: Aldous Huxley’in ‘Cesur Yeni Dünya’ Romanı Üzerine bir İnceleme, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Ervin, M. (2006). Türk Fotoğraf Sanatının Gelişim Süreci İçerisinde Halkevleri ve Köy Enstitülerinin Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
Gül, S., S. (2011). Köy Enstitüleriyle Yeni Bir Toplumsal Sınıf mı Yaratılmak İstendi?: Hasan Ali Yücel'in Yanıtı, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında Hasan Ali Yücel'den Günümüze Eğitim, Bilim, Kültür Politikaları Sempozyumu, İzmir.
Kartal, S. (2008). Toplum Kalkınmasında Farklı Bir Eğitim Kurumu: Köy Enstitüleri Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 23-36.
Kavcar, C. (2011). Hasan Ali Yücel'in Kültür ve Edebiyat Yönü, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında Hasan Ali Yücel'den Günümüze Eğitim, Bilim, Kültür Politikaları Sempozyumu, İzmir.
Nutku, Ö. (2011). Cumhuriyet Tarihimizin Promete'si: Hasan Ali Yücel, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında Hasan Ali Yücel'den Günümüze Eğitim, Bilim, Kültür Politikaları Sempozyumu, İzmir.
Özsoy, S. (2014). Bir Eğitim Ütopyacısı: İsmail Hakkı Tonguç, Toplum ve Demokrasi, 2 (3), 267–276.
Pekmezci, H. (2010). Türkiye'de Çağdaşlaşma Hareketleri İçinde Sanat Eğitimi ve İsmail Hakkı Tonguç, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında İsmail Hakkı Tonguç Okul Sempozyumu, İzmir. ve
Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri
Tunç, A., Z. (2009). Köy Enstitülerinde Sanat Eğitimi ve Dönemin Yöneticilerinin Sanata Yaklaşımları, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30-34 26,
Uçan, A. (2011). Hasan Ali Yücel ve Ankara Devlet Konservatuarı: Türkiye'de Müzik ve Sahne Sanatları Eğitimi Devrimi, Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında Hasan Ali Yücel'den Günümüze Eğitim, Bilim, Kültür Politikaları Sempozyumu, İzmir.
Ülkü, C. (2008).,Sanat Eğitimi, Sanat ve Köy Enstitüleri, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 37-45.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 7. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yüksel, H. (2010). İsmail Hakkı Tonguç ve Aramızdan Ayrılışının 50. Yılında İsmail Hakkı Tonguç ve Okul Öncesinden Yüksek Öğretime Eğitim Sorunları, Çözüm Önerileri Sempozyumu Sanat Eğitimi, , İzmir.
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Ctopya (in. ta.: 07 Şubat 2017).
https://www.turkcebilgi.org/bilim/felsefe/utopyalar-3559.html (in. ta.: 07 Şubat 2017).