MALİ KURALLAR İLE DEVLET BAŞARISIZLIĞININ ÇÖZÜMÜ

1930’lardan 1970’lere kadar uygulanan mali politikalar 1970’lerden sonra artan işsizlik ve enflasyon ile sonuçlanmış ve Keynesyen anlayışın sorgulanmasına neden olmuştur. Devletin görev ve fonksiyonlarının aşırı büyümesi ve devleti idare edenlerin elinde bulundurdukları güç ve yetkilerin sınırsız olması devletin kendinden beklenilenleri yerine getirememesine diğer bir ifade ile devletin başarısızlığına neden olmuştur. Uygulanan ihtiyari maliye politikaları da başarısızlığı körüklemiştir. Anayasal iktisat, devletin hak ve yetkilerinin sınırlandırılarak bireylerin ekonomik hak ve özgürlüklere sahip olmasıdır. 1980’li yıllarla birlikte anayasal iktisat görüşü önem kazanmış ve devletin başarısızlığına karşı birçok çözüm önerisi sunulmuştur. Bu çözüm önerilerinden bir tanesi de mali kurallar olmuştur. Mali kuralların anayasal iktisat içerisinde yer almasının nedeni, yasalara dayandırmadan kamu yönetiminde herhangi bir sınırlandırmanın yapılamamasındandır. Mali kuralların kamu mali yönetiminde hızla yer etmesinde sürdürülemeyen kamu borç dinamiği etkili olmuş, hatta yatırımlar dışında kamu borçlanmasına izin verilmemesi “altın kural” olarak nitelendirilmiştir. Mali kurallarla devletin harcama, gelir, bütçe ve borçlanma yetkilerinin sınırlandırılması ile mali disiplinin sağlanması amaçlanmaktadır. Uygulama şekli ülkelerin içinde bulundukları ekonomik duruma göre değişmekle birlikte harcama, gelir, bütçe ve borçlanma yetkilerinin sınırlandırılması mali kurallar olarak bilinmektedir. Türkiye’de mali disiplin ile kamu yönetiminde etkinliğin sağlanması adına 2000’li yıllardan itibaren mali kural benzeri birçok düzenleme ve uygulama hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda çalışmada devletin başarısızlığı ve nedenlerine değinilerek, mali kuralların Türkiye özelinde uygulanabilirliği değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Devlet başarısızlığı, mali kural, mali disiplin.

Solution of Government Failure With Financial Rules

Fiscal policies implemented from the 1930s to the 1970s resulted in increased unemployment and inflation. After the 1970s, it causing the Keynesian understanding to be questioned. The excessive growth of the duties and functions of the state and the unlimited power and authority held by those who administer the state have led to the failure of the state to fulfill what is expected from it, in other words, to the failure of the state. Applied discretionary fiscal policies also fueled the failure. Constitutional economics is that individuals have economic rights and freedoms by limiting the rights and powers of the state. In the 1980s, constitutional economics gained prominence and many solutions to state failure were proposed. One of these solution proposals has been financial rules. The reason why fiscal rules are included in constitutional economics is that no restrictions can be made in public administration without basing it on laws. The unsustainable public debt dynamics being effective in the rapid inclusion of fiscal rules in public financial management, and even not allowing public borrowing except for investments has been described as the "golden rule". With fiscal rules, it is aimed to limit the expenditure, income, budget and borrowing powers of the state and to ensure fiscal discipline. Although the way of implementation varies according to the economic situation of the countries, the limitation of expenditure, income, budget and borrowing powers is known as fiscal rules. In order to ensure fiscal discipline and efficiency in public administration in Turkey, many regulations and practices similar to fiscal rules have been implemented since the 2000s. In this context, in this study, the failure of the state and its reasons will be mentioned and the applicability of the fiscal rules in Turkey will be tried to be evaluated.

Keywords:

Government failure, fiscal rule, fiscal discipline.,

PDF

___

AKÇA, H. (2011). Devlet Müdahalesinin Başarısızlığı Üzerine Bir Değerlendirme, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 179-190.
AKTAN C.C., KESİK, A., KAYA, F. (2010). Mali Kurallar, Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Kurallar ve Sınırlamalar, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
CHOTE, R., EMMERSON, C. ve TETLOW, G. (2009). Fiscal Rule and Policy Framework, IFS Green Budget 2009.
CİVRİZ, M. (2010). Türkiye’de Mali Disiplini Sağlamaya Yönelik Mali Hükümler ve Mali Kural Benzeri Uygulamalar, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No:2010/408.
ÇETİN, İ. (2017). Mali Kurallar ve Teorik Temelleri Üzerine Bir İnceleme, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 53-81.
DEBRUN, X., EPSTEİN, N. and SYMANSKY, S. (2008). A New Fiscal Rule: Should Israel “Go Swiss?”, IMF Working Paper, April.
DEDE, M. E. (2010). Anayasal İktisat Perspektifinden Maliye Politikası Kuralları ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Uygulamanın İncelenmesi, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Mesleki Yeterlilik Tezi.
DRAZEN, A. (2002). Fiscal Rules From A Political Economy Perspective. Conference on Rules-Based Fiscal Policy in Emerging Market Economies. Oaxaca: IMF-World Bank.
DURA, Y. C. (2006). Kamu Tercihi Teorisinde Kamusal Etkinlik Problemi, Türk İdare Dergisi, 451, 107-115.
EKER, A. (1992). Anayasal İktisat Açısından 1982 T.C. Anayasası. Ekonomik Anayasa Sempozyumu, 28-29 Mayıs, Ankara, Takav Matbaası.
EMMERSON, C., FRAYNE, C. ve LOVE, S., The Government’s Fiscal Rules, IFS Briefing Note, 16.
ERGÜN, Y., CURA, S. (2016). Anayasal İktisat Yaklaşımı Açısından Avro Krizi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 263-286.
EROĞLU, N., EROĞLU, İ. (2009). IMF-Türkiye ilişkileri ve 20. Stand-By Müzakereleri Üzerine Bir Değerlendirme, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2009(2), 124-146.
GÜNAYDIN, İ., ESER, LY (2009). Maliye Politikasındaki Yeni Trend: Mali Kurallar, Maliye Dergisi, 156, 51-65.
GÜRDAL, T. (2017). Türkiye’de Faiz Dışı Fazla ve Borçların Sürdürülebilirliği (1975-2007 Dönemi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, (C.X ,S II, 2008), 417-442.
HAYRULLAHOĞLU, B. (2016). Anayasal İktisat Teorisi Perspektifinden Yerel Mali Özerklik (Anayasal İktisat Teorisi Açısından Yerel Mali Özerklik), Yönetim ve Ekonomi Dergisi , 23 (2), 337-351.
HOBBES, T. (2017). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti (Çev. Semih Lim), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 15.Baskı.
İNTERNET: SBB, 2011 Yılı Bütçe Gerekçesi, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/04/2011-ButceGerekcesi_2011.pdf, (Erişim tarihi: 08.09.2023).
İNTERNET: IMF, https://www.imf.org/en/Search#q=stand by%20arrangement&first=30&sort=relevancy&f:country=[T%C3%BCrkiye%2C%20Republic%20of (Erişim tarihi: 10.09.2023.)
İNTERNET: MKKT (Mali Kural Kanun Tasarısı), https://www.muhasebetr.com/guncelmevzuat/mevzuat_oku.php?mevzuat_id=1142, (Erişim tarihi: 12.09.2023).
KIRILMAZ, M., ATAK, F. (2015). Kamu Mali Yönetiminde Şeffaflık Ve Hesap Verebilirlik Araçları:Faaliyet Raporları, Ombudsman Akademik Dergisi, 2(3), 189-217.
KIZILBOĞA, R. (2012). Kamu Tercihi Ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(1), 91-109.
KİRMANOĞLU, H. (2009). Kamu Ekonomisi Analizi, Beta Yayınları, İstanbul.
KOPİTS, G., SYMANSKY, S. (1998). Fiscal Policy Rules, IMF Occassional Paper.
MARNEFFE, W., AATLEB, B, V., WİELENC, WOUTER, V.D., VEREECKD, L. (2010). The Impact of Fiscal Rules on Public Finances: Theory and Empirical Evidence for The Euro Area, Cesifo Woking Paper Series No.3303.
MURRAY, A. WİLKES, G. (2009), Fiscal Rules OK?, Centre Forum, http://www.centreforum.org/assets/pubs/fiscal-rules. pdf. (Erişim tarihi: 12.09.2023).
ÖNDER, İ.(1997). Anayasal İktisat, Ekonomide Durum Dergisi, Türk-İş Yayınları, Bahar-Yaz Sayısı, Ankara.
SAKAL, M. (1996). Kamu Ekonomisi Teorisinin Gelişmesinde Kamu Tercihi Teorisinin Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-14.
SCHAECHTER, A., KİNDA, T., BUDİNA, N. ve WEBER, A. (2012). Fiscal Rules inResponsetotheCrisis—Towardthe “Next-Generation” Rules, A New Dataset, IMF Working Paper.
STİGLİTZ, J. (1994). Economic Growth Revisited, Industrial and Corporate Change, 3(1):65-110.
WOLF, C. Jr. (1998). Piyasa veya Devlet, (Çevirenler: S.Akgüngör ve A.R. Karacan), Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
YERELİ, A.B. (2003). Ekonomik Özgürlükler ve Türkiye’de Devlet-Birey İlişkisi, Gazi Kitabevi, Ankara.
YOLAL, M. (2018). Nobel Ödülü Sahibi James M. Buchanan’ın Konseptinden Kurallar, Electronic Journal of Social Sciences, 17(65), 160- 179.