Ergenlerde Akran Baskısı ve Riskli Davranışlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmada ergenlerde akran baskısı ve riskli davranışlar arasındaki ilişkilerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma modeli olarak ilişkisel tarama deseni kullanılan bu araştırmanın çalışma grubunu, 2019 – 2020 eğitim öğretim yılında Malatya ilinde 4 devlet lisesinde eğitim gören 392 öğrenci (199 kız, 193 erkek) oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Esen-Kıran (2003) tarafından geliştirilen “Akran Baskısı Ölçeği” ile Gençtanırım ve Ergene (2014) tarafından geliştirilen “Riskli Davranışlar Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada akran baskısı ve riskli davranışlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı, akranlarla geçirilen süre, akran baskısı ve riskli davranışlar arasındaki ilişki için Spearman Brown sıra farkları korelasyon katsayısı, akran baskısı ve riskli davranışların cinsiyet göre farklılaşmasını ortaya koymak için de t testi ve Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ergenlerde akran baskısı ile riskli davranışlar arasında düşük ve orta düzeyde pozitif anlamlı ilişkiler bulunduğu görülmüştür. Bu ilişkiler doğrudan akran baskısında antisosyal davranış, intihar eğilimi, beslenme alışkanlıkları ve alkol kullanımında düşük düzeyde iken sigara kullanımı ve okul terkinde orta düzeyde görülmektedir. Bunun yanında dolaylı akran baskısının intihar eğilimi, beslenme alışkanlıkları ve alkol kullanımında düşük düzeyde bir ilişki görülürken antisosyal davranışta, sigara kullanımında ve okul terkinde orta düzeyde bir ilişki görülmektedir.

Investigation of the Relationship Between Peer Pressure and Risky Behaviors in Adolescents

In this study, it was aimed to examine the relationships between peer pressure and risky behaviors in adolescents in terms of various variables. The study group of this research, which uses a relational screening model as a research model, consists of 392 students (199 girls, 193 boys) studying in 4 state high schools in Malatya in the 2019-2020 academic year. "Peer Pressure Scale" developed by Esen-Kıran (2003) and "Risky Behavior Scale" developed by Gençtanırım and Ergene (2014) were used to collect the data. To reveal the relationship between peer pressure and risky behaviors in the research, to reveal the gender differentiation of risky behaviors, Pearson moments multiplication correlation coefficient, Spearman Brown rank correlation coefficient for peer pressure and the relationship between risky behavior, T test and Mann Whitney U Test was used. According to the findings obtained from the study, it was observed that there were low and moderate positive significant relationships between peer pressure and risky behaviors in adolescents. These relationships are low in peer pressure, antisocial behavior, suicidal tendencies, nutritional habits and alcohol use, but are moderate in smoking and school dropout. In addition, there is a low correlation between indirect peer pressure, suicidal tendency, eating habits, and alcohol use, while there is a moderate relationship between antisocial behavior, smoking and school dropout.

PDF

___

Aktuğ, T. (2006). Ergenlerde akran baskısı ve benlik saygısının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Alikaşifoğlu, M. ve Ercan, O. (2009). Ergenlerde riskli davranışlar. Turk Pediatri Arsivi, 44(1), 1- 6.
Aras, S., Günay, T., Özan, S. ve Orcin, E. (2007). İzmir ilinde lise ögrencilerinin riskli davranışları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8(3),186-196.
Austin, V. L. and Sciarra, D. T. (2017). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar (Çev. Ed. M. Özekes). Ankara: Nobel Yayınları.
Bayhan, P. ve Işıtan, A. G. S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: Akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(20),33-44.
Berndt, T. J. and Ladd, G. W. (1989). Peer relationships in child development. John Wiley & Sons: Hoboken.
Büyüköztürk, Ş. (2017). Veri analizi el kitabı (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Ceyhun, A. G. ve Ceyhun, B. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde intihar olasılığının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 6(2),217-224.
Chimwamurombe, M. (2011). The influence of peer pressure on adolescent misbehaviour in schools. Doctoral Dissertation. University of the Western Cape, Cape Town.
Clasen, D. R. and Brown, B. B. (1985). The multidimensionality of peer pressure in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 14(6),451-468.
Daniel, K. E. (2016, April 20). The effect of peer presence on adolescent risk-taking behaviors. 24.03.2020 tarihinde https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/honors-theses/181/ adresinden erişilmiştir.
De Goede, I. H., Branje, S. J. and Meeus, W. H. (2009). Developmental changes and gender differences in adolescents' perceptions of friendships. Journal of Adolescence, 32(5), 1105-1123.
Dornbusch, S. M. (1989). The sociology of adolescence. Annual Review of Sociology, 15(1), 233-259.
Esen, B. K. (2003). Akran baskısı, akademik başarı ve yaş değişkenlerine göre lise öğrencilerinin risk alma davranışının yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 79-85.
Eskin, M. (2001). Ergenlikte yalnızlık, baş etme yöntemleri ve yalnızlığın intihar davranışı ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 4(5),5-11.
Eyberg, S. M. and McDiarmid, M. D. (2005). Parent-child interaction therapy. in A. M. Gross and R. S. Drabman (Eds.), Encyclopaedia of behaviour modification and cognitive-behaviour therapy (p. 940-944). Thousand Oaks, CA: Sage.
Gençtanırım, D. ve Ergene, T. (2014). Riskli davranışlar ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. International Journal of Social Science, 25(1),125-138.
Gül, S. K. ve Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1),79-101.
Kapıkıran, N. A. ve Fiyakalı, C. (2005). Lise öğrencilerinde akran baskısı ve problem çözme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18),11-17.
Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (33. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kıran-Esen, B. (2003). Akran baskısı ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(3),65-79.
Manzoni, M. L., Lotar, M. and Ricijaš, N. (2011). Peer pressure in adolescence. Saarbrücken: Lap Lambert Academic Publ.
Nivea, D. (2006, December 16). Peer pressure and teens. 20.03.2020 tarihinde http://www.adoptionarticlesdirectory.com/ArticlesUser/articles_view.php?editid1=Peer%20Pr essure%20and%20Teens adresinden erişilmiştir.
Satan, A. (2011). Ergenlerde akran baskısı, benlik saygısı ve alkol kullanımı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(1), 183-194.
Savin-Williams, R. C. and Berndt, T. J. (1990). Friendship and peer relations. Massachusetts: Harvard University Press.
Scott, D. L. (2007). Early rheumatoid arthritis. British Medical Bulletin, 81(1), 97-114.
Siyez, D. M. (2006). Ergenlik döneminde intihar girişimleri: bir gözden geçirme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2),413-420.
Şahin, Ş. ve Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1),42-49.
Şimşek, H. ve Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1),18-30.
Tabachnick, G.B. and Fidell, L. (2013). LS fidell using multivariate statistics (sixth ed.), Boston: Pearson.
Uludağlı, N. P. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: Ebeveyn ve akranların rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23),14-24.
Ünlü, G., Aksoy, Z. ve Ersan, E. E. (2014). İntihar girişiminde bulunan çocuk ve ergenlerin değerlendirilmesi. Pamukkale Tıp Dergisi, 7(3),176-183.
Vander Zanden, J. W., Crandell, T. L. and Crandell, C. H. (2000). Adolescence: Emotional and social development. in Vander Zanden, J. (Eds.), Developmental psychology, (p. 358-389). Boston: McGraw-Hill.
Webber, M. (1997). The development of moral values and behaviour in teenagers. in Clausen's, J.A. (Ed.). Socialization and Society. Boston: Little Brown Books.
Wickert, K. C. (2002). Friends, cliques, and peer pressure: Be true to yourself. Berkeley Heights: Enslow Publishers.