Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret Bağıntısı: Türkiye Örneği

Küreselleşen dünya ile birlikte sürdürülebilir bir ekonomik büyüme hedefi gittikçe zorlaşmaktadır. Sadece üretim faktörleri (iş gücü, fiziki sermaye, doğal kaynaklar ve teknoloji) ekonomik büyümeyi etkilememekte bu faktörlere dış ticaret de dahil edilmektedir.Ekonomi biliminin doğuşundan bu yana ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki bağıntı tartışılmaktadır. Bu tartışma sadece dış ticaretin refahı artırdığına dair savları ileri süren bilim insanlarından kaynaklanmamakta aynı zamanda dış ticaretin Türkiye’ de başlamasıyla birlikte de oluşmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı Türkiye için ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki bağıntıyı 1970-2019 yılları arasında incelemektir. Çalışmada ekonomik büyüme ölçütü olarak GSYH ve dış ticarette ise ithalat ve ihracatın toplamı alınmıştır. Çalışma sürecinde kullanılan veriler, TÜİK (www.tuik.gov.tr) ve Dünya Bankası (www.worldbank.com) veri tabanından sağlanmıştır. Değişkenlerin durağanlığını test etmede ADF ve PP birim kök testleri kullanılmıştır.Bu değişkenlere ait nedenselliğin tespitinde ise Toda-Yamamoto analizinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda dış ticaretten ekonomik büyümeye doğru nedensellik bağıntısı tespit edilirken, ekonomik büyümeden dış ticarete doğru herhangi bir nedensellik saptanmamaktadır.

Economic Growth and Foreign Trade Relation: The Case of Turkey

With the globalizing world, the goal of a sustainable economic growth is getting more and more difficult. Not only production factors (labor force, physical capital, natural resources and technology) affect economic growth, foreign trade is also included in these factors. The relationship between economic growth and foreign trade has been discussed since the birth of economics. This debate is not only caused by scientists who argue that foreign trade increases welfare but also with the starting of foreign trade is made in Turkey. Starting from here, the purpose of the study to investigate relationship between foreign trade and economic growth for Turkey in the years 1970-2019. The datas used in the study process were obtained from the databases of Turkey Statistical Institute (https://www.tuik.gov.tr/) and World Bank (https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr). Gross domestic product as the measure of economic growth and the sum of imports and exports as foreign trade were taken in the study. ADF and PP unit root tests were used to test the stability of the variables. Toda-Yamamoto test was used to determine the causality of variables. As a result of the study, while the causality relationship from foreign trade to economic growth is determined, no causality from economic growth to foreign trade is detected.

PDF

___

Akkaş, İ. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1329-1337.
Amiri, A. and Ventelou, B. (2012). Granger causality between total expenditure on health and GDP in OECD: Evidence from the Toda–Yamamoto approach. Economics Letters, 116(3), 541-544.
Demez, S. (2021). Mena ülkelerinde dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel nedensellik analizi yaklaşımı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(1), 137-153.
Demirel, T. ve İşcan, İ.H. (2021). Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Güney kore ve Türkiye örneğiyle bir eşbütünleşme analizi. International Journal of Management Economics and Business, 17(1), 1-27.
Doğan, B. (2021). Kırgızistan’da dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. C. Buyar (Ed.). Kırgızistan araştırmaları 2020 içinde (ss. 91-102). Bişkek: Byr Publishing House.
Dünya Bankası. (1960). Data (GSYİH cari USD). https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
Guan, J. L. and Hong, Y. (2012). An empirical analysis on U.S. foreign trade and economic growth. AASRI Procedia, 2, 39 – 43.
Guntukula, R. (2018). Exports, imports and economic growth in India: Evidence from cointegration and causality analysis. Theoretical and Applied Economics, 25(615), 221-230.
Ho, K.Y., Wang, K. and Wang W. (2015). Foreign trade and economic growth in recent China: A Granger causality analysis. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/300777913_Foreign_Trade_and_Economic_Growth _in_Recent_China_A_Granger_Causality_Analysis in 28.09.2020.
Karakaş, M. ve Doğan, B.B. (2021). Gümrük birliği sonrasında Türkiye'de dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi (1996-2019). Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 653-672.
Keşap, D. ve Sandalcılar, A.R. (2021). Dış ticarette serbestleştirici ve korumacı politikaların ekonomik büyümeye etkisi: Panel veri analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 257-287.
Kılıç, N. Ö. and Beşer, M. (2017). Relationship of foreign trade and economic growth in Eurasian economy: Panel data analysis. International Journal of Economics and Finance, 9(9), 1-7.
Kızıldere, C. (2020). Dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneğinde bir nedensellik analizi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 45, 318-331.
Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye’de dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi: Nedensellik analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 47-76.
Pata, U. K. (2016). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkileri: Toda-Yamamoto nedensellik analizi (1971-2014). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31 (1), 119-133.
Şerefli, M. (2016). Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 136-143.
Tapşın, G. (2015). The relationship between foreign trade and economic growth in Turkey. International Review of Research in Emerging Markets and the Global Economy, 1(3), 417-429.
Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometric, 66(1-2), 225-250.
Turgut, E. ve Uçan, O. (2021). Dış ticaret ve büyüme ilişkisi: Gelişmiş ülkelerden bulgular. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,14(4), 1372-1387.
Türkiye İstatistik Kurumu (1923). Yıllara göre dış ticaret. https://www.tuik.gov.tr/ 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
Uçan, O. ve Koçak, E. (2014). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60.
Vardari, L. (2015). Relationship between import-exports and economic growth: The Kosova case study. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/299445514 in 28.09.2020.
Yapar-Saçık, S. (2009). Dış ticaret politikası ve ekonomik büyüme ilişkisi: Teorik açıdan bir inceleme. KMU İİBF Dergisi, (16),162-171.
Yurdakul, F. ve Aydın, M. (2018). Ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir uygulama. International Journal of Economic and Administrative Studies, Özel sayı, 23-36. https://doi.org/10.18092/ulikidince.361870.