SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÜSTÜN YETENEKLİ BİREY VE ÖZEL EĞİTİM KAVRAMLARINA İLİŞKİN ALGILARI

Öz Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının üstün yetenekli birey ve özel eğitime ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesidir. Çalışma 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Marmara bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesinde yürütülmüştür. Katılımcılar sınıf eğitimi anabilim dalında öğrenim gören 3. ve 4. sınıf düzeyindeki 102 öğretmen adayıdır. Nitel araştırma yöntemi ve fenomonolojik model kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda öğretmen adaylarının üstün yetenekli birey kavramıyla ilgili toplam 86 tane anlamlı metafor oluşturduğu belirlenmiş ve bu metaforlar 8 kategori altında toplanmıştır. Belirlenen kategoriler “Uygun Eğitimle Faydalı Olacak Birey, Farklı ve Özel İlgi Gerektiren Birey, Keşfedilmesi Gereken Değer, Değerli Birey, Zeki Birey, Çok ve Çeşitli Bilgiye Sahip Birey, Performansı Akranlarından Yüksek Birey ve Rehberliğe İhtiyaç Duyan Birey” şeklindedir. Özel eğitim kavramı için ise 102 öğretmen adayı 82 tane anlamlı metafor oluşturmuş ve bu metaforlar 4 kategoride değerlendirilmiştir. Özel eğitim kavramına ilişkin oluşturulan kategoriler “Emek ve İlgi Gerektiren Zorlukta, Kişiye Özgü, Rehberlik Gerektiren ve Hayati Biçimde Önemli” şeklindedir. Araştırmada öğretmen adaylarının üstün yetenekli birey özelliklerinin bir kısmına dair fikirlerinin olduğu ve bu bireylerin eğitim öğretim ihtiyaçlarının farkındalığına dair metaforlar oluşturdukları belirlenmiştir. Özel eğitim kavramına ilişkin metaforlarda ise öğretmen adaylarının özel eğitimin önemi, zorluğu ve nasıl olması gerektiğiyle ilgili görüş bildirdikleri belirlenmiştir. Ayrıca, adaylar özel eğitimin gerekliliğini vurgulamış, nitelikli özel eğitimin ancak profesyonel eğiticilerle olacağını düşündüklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Üstün Yeteneklilik, Özel Eğitim, Metafor, Sınıf Öğretmeni Adayı, İçerik Analizi

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÜSTÜN YETENEKLİ BİREY VE ÖZEL EĞİTİM KAVRAMLARINA İLİŞKİN ALGILARI

PDF

___

Ataman, A. (2007). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. İçinde S. Eripek (Ed.), Özel Eğitim (172-194) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
Ataman, A. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz Yayıncılık.
Bakioğlu, A. ve Levent, F. (2013). Üstün yeteneklilerin eğitiminde Türkiye için öneriler. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi (Journal of Gifted Education Research), 1(1), 31-44.
Binet, A. ve Simon, T. (1905). New methods for the diagnosis of the intellectual level of subnormals. L’annee Psychologique, 12, 191-244.
Bozgeyikli, H. (2018). Psychological needs as the working-life quality predictor of special education teachers. Universal Journal of Educational Research 6(2), 289-295.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Columbus Group. (1991). Unpublished transcript of the meeting of the Columbus Group. Columbus, Ohio.
Curtis, J. (2005). Preservice teacher’ attitudes toward gifted students and gifted education. Doktora tezi, Columbia Üniversitesi, USA.
Çitil, M., Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1): 185-23.
Davis, G. ve Rimm, S. (1998). Education of the gifted and talented (4th ed.). Engleweed Cliffs N.J: Prentice-Hall.
Demir, M. ve Doğanay-Bilgi, A. (2018). Yazıca zenginleştirilmiş oyunun anaokuluna devam eden zihin yetersizliği olan öğrencilerin yazı farkındalığı becerilerine etkisi. İlköğretim Online, 17 (1), 450- 468.
Denshire, S. (2002). Metaphors we live by: ways of imagining practice. Qualitative Research Journal, 2 (2), 28-46.
Eraslan-Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere yönelik metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 3 (12), 140-154.
Fennel, H. (1996) An Exploration of principals’ metaphors for leadership and power. 24.11.2017 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED399626.pdf adresinden erişilmiştir.
Font, V., Bolite, J. ve Acevedo, J. (2010). Metaphors in mathematics classrooms: analyzing the dynamic process of teaching and learning of graph functions. Educational Studies in Mathematics, 75,131– 152.
Güner-Yıldız, N. ve Erdem, R. (2018). Use of rewards İn special and general education: focus group İnterviews. Kastamonu Education Journal, 26 (1), 29-37.
İlik, Ş.Ş. (2017). Examination and evaluation of individualized education programs prepared for intellectual disability students. Journal of Human Sciences, 14(4), 4899-4909.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Miller, S. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational theory and practice. Educational Theory, 37, 219-227.
Millî Eğitim Bakanlığı (2015). Millî Eğitim Bakanlığı bilim ve sanat merkezleri yönergesi. Ankara.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2012). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara.
Neumeister, K. L. S., Adams, C. M., Pierce, R. L., Cassady, J. C. ve Dixon, F. A. (2007). Fourth-grade teachers' perceptions of giftedness: Implications for identifying and serving diverse gifted students. Journal for the Education of the Gifted, 30(4), 479-499.
Odluyurt, S. (2018). Özel gereksinimli çocuklarda okulöncesi kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. İlköğretim Online. 17(2), 1-18.
Oxford, R. L.; Tomlinson, S.; Barcelos, A.; Harrington, C.; Lavine, R. Z.; Saleh, A. ve Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26, 3-50.
Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerinin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforları. Journal of Gifted Education Research, 2(1), 74-87.
Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: özel eğitim örneği. Journal of Turkish Educational Sciences, 6(2), 189-226.
Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park, CA: Sage.
Renzulli, J. S. (2000). The identification and development of giftedness as a paradigm for school reform. Journal of Science Education and Technology, 9(2), 95-114.
Saban, A, Koçbeker, B. N. ve Saban A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 461-522.
Sak, U. (2011). Prevalence of misconceptions, dogmas, and popular views about giftedness and intelligence: a case from Turkey. High Ability Studies, 22(2), 179-197. Shuell, T. J. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practice, 29, 102-108.
Silverman, L. (2000). “Characteristics of giftedness. gifted development.” 11.02.2017 tarihinde www.gifteddevelopment.com adresinden erişilmiştir.
Singh, K. (2010). Metaphor as a tool in educational leadership classrooms. Management in Education, 24(3), 127-131.
Sivrikaya, T. ve Eldeniz-Çetin, M. (2018). Öykü yazma stratejisinin kaynaştırma öğrencilerinin öykü yazma becerilerine etkisi. Education Sciences. 13(1) ,2-18.
Tarhan, S. ve Kılıç, Ş. (2014). “Üstün yetenekli bireylerin tanılanması ve Türkiye’deki eğitim modelleri”, Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 27-43.
Winebrenner, S. (2000). Gifted students need an education, too, Educational Leadership, 17, 52-56.
Yalçın, M., Özoğlu, E. ve Dönmez, A. (2016). Öğretim elemanlarının araştırma görevlisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Bilim. 41 (185), 19-32.
Yoleri, S., Tetik, G. ve Çetken, H. Ş. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin üstün yetenekli çocuklar hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi (Uşak ili örneği). Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 38(1), 159-183.