Osmanlı Dönemi Bursa Polis Karakolları Ve Asayiş

Bu çalışmada Osmanlı döneminde Bursa’da bulunan polis karakolları, fiziki yapı, personel, silah-teçhizat, ulaşım/iletişim araçları gibi sahip oldukları imkanlar ile görev anlayışı ve asayişi sağlamaya yönelik çalışmaları açısından incelenmektedir. Genel olarak XX. yüzyıl başlarını kapsayan çalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivleri belgeleri ile ikinci el kaynaklardan faydalanılmıştır. Çalışma sonunda; polis teşkilatının Bursa’daki varlığının 1886 yılına kadar takip edilebildiği, başlangıçta serkomiserlik olan ünvanının 20 Ekim 1908 tarihinde müdüriyete yükseltildiği, 1912 itibariyle sayıları 12’yi bulan karakolların birçok yetersizlikler içinde bulunmalarına rağmen şehrin asayişini tehdit eden risklerin tespiti ve bunların ortadan kaldırılması konusunda başarılı çalışmalar yaptıkları, ayrıca personeline yönelik olarak vatandaştan gelen şikayetler konusunda da oldukça titiz davranarak gereken hukuki süreçleri işlettikleri ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Bursa, Polis, Karakol, Asayiş

Ottoman Period Bursa Police Statıons and Publıc Order

In this study, the police stations in Bursa during the Ottoman period are examined in terms of their facilities such as physical structure, personnel, weapons-equipment, means of transportation/communication, and their sense of mission and efforts for ensuring public order. In general, in this study covering the beginning of the 20th century, the documents of the Ottoman Archives of the Prime Ministry and second-hand sources were used. At the end of the study, it is stated that the presence of police in Bursa could be traced back until the year 1886 and that the title of a chief police officer which was originally Senior Sergeant was prooted to Chief Commissioner on October 20, 1908. It is also stated that the number of police stations was 12 as of 1912 and although they suffered from many deficiencies they were successful in determining the risks threatening the city's public order and removing them, and that they also acted strictly on complaints from the citizens towards their staff and operated the necessary legal processes.

Keywords:

Ottoman, Bursa, police, police station, public order,

PDF

___

1324 Hüdavendigar Salnamesi.
BOA. (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri), Y.MTV. (Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı) 296/13.
DH. (Dahiliye Nezareti) MKT. (Mektubi Kalemi Evrakı) 2640/65.
DH. MB.HPS. (Mebani-i Emiriye ve Hapishaneler Müdüriyeti Belgeleri)164/2.
DH.EUM. (Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti) VRK. (Evrak Odası Kalemi Evrakı) 9/28.
DH.EUM.LVZ (Levazım Kalemi) 69/77, 69/44.
DH.EUM.MH. (Muhasebe Kalemi Evrakı) 218/79.
DH.MKT. (Mektubi Kalemi) 1362/103, 2841/66.
DH.MUI. (Muhaberat-ı Umumiye İdaresi Evr)135/10, 143/11, 101/33.
1937 Senesi Polis Teftişleri, Emniyet Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara Başvekalet Matbaası, 1938
ALYOT, H. (2008). Türkiye’de Zabıta, Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum. (II. Baskı), Ankara: Kozan Ofset.
ÇEBİTÜRK, H. (2009). Osmanlı’dan Cumhuriyete Polis Mevzuatı. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
ÇİTÇİ, A. (2001), Karakol Binaları, İslam Ansiklopedisi, cilt, 24
ÇİTCİ, C. (2002). Osmanlı Dönemi Bursa Su Yolları Bakımı ve Onarımında Vakıfların Rolü, U.Ü.Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 3
DEVELLİOĞLU, F. (1986). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Kurtuluş Ofset Basımevi.
İNALCIK, H. (2013). Tarihte Türk Polis Teşkilatı Sempozyumu, (Ed. Muammer GÜL, Mustafa KANDEMİR), Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
KADRİ, A. (2008). Bursa Tarihi Kılavuzu, (Hazırlayanlar: Mehmet Fatih Birgül, Levent Ali Çanaklı). Bursa, Bursa İl Özel İdaresi.
KARAMAN, Ö. (2006). Demokratik Ülkelerde Polis ve Jandarma Temel Eğitimi: Türkiye Örneği. Polis Bilimleri Dergisi, cilt: 8, sayı: 2.
ÖZBEK, N. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nda, İç Güvenlik, Siyaset ve Devlet, 1876-1909. Türklük Araştırmaları Dergisi, sayı: 16.
ÖZCAN, A. (2001), Karakol, İslam Ansiklopedisi, cilt, 24.
SAĞIR, Y. (2016). Osmanlı Su Vakıfları, Tarihin Peşinde, sayı: 15.
SEVİN, N.A. (2002). XIX Yüzyıl Osmanlı Başkentinde Polis Teşkilatı ve Karakol Binaları, Türkler Ansiklopedisi, Cilt: 1.
SÖNMEZ, A. (2005). Polis Meclisinin Kuruluşu Ve Kaldırılışı. A.Ü.D.T.C.F. Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, cilt:24, sayı:37.
TONGUR, H. (1946). Türkiye’de Genel Kolluk, Teşkil ve Görevlerinin Gelişimi. Ankara: Kanaat Basımevi.
YAVAŞ, D. (2003). Bursa’da Osmanlı Dönemi Karakolhaneleri. U.Ü.Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 5.