Örgüt Kültürünün İnovatif Davranış Eğilimleri İle İlişkisinde Öz Yeterlilik Algısının Aracılık Rolü ve Bir Uygulama

Bu araştırmanın amacı örgüt kültürünün inovatif davranış eğilimleri (inovasyon) üzerindeki etkisini belirlemek ve bu etkide öz yeterlilik algısının aracılık rolünü tespit etmektir. Bu amaçla ‘’Öz Yeterlilik Ölçeği’’, ‘’İnovasyon Ölçeği’’ ve ‘’Örgüt Kültürü Ölçeği’ nden oluşan, demografik sorularla birlikte 58 soruluk bir anket formu aracılığıyla veriler toplanmıştır. Araştırmanın evreni Balıkesir’in Bandırma İlçesi’nde bulunan bir kamu iktisadi teşebbüsünde çalışmakta olan 350 beyaz yakalı çalışandır, çalışmanın örneklemi ise 223 kişiden oluşmaktadır. Elde edilen verilerle güvenilirlik analizi, frekans analizi, normallik testi, keşfedici faktör analizi, çoklu korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Çoklu korelasyon analizi öz yeterlilik algısı, inovatif davranış eğilimleri ve örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Aracı değişkenle yapılmış olan hiyerarşik regresyon analizi ise değişkenlerin birbirlerine olan etkilerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Regresyon analizlerinin neticelerinde örgüt kültürünün inovatif davranış eğilimleri üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, örgüt kültürünün öz yeterlilik algısı üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, öz yeterlilik algısının inovatif davranış eğilimleri üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu ve örgüt kültürünün inovatif davranış eğilimleri üzerindeki etkisinde öz yeterlilik algısının aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir. İleride yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

The Mediating Role of Self Efficacy in the Impact of Organizational Culture on Innovative Behaviour Trends and an Application

The aim of this research is to determine the impact of organizational culture on innovative behaviour trends and to determine the mediating role of self efficacy in this effect. For this purpose, data was collected through a 58 question with demographic questions consisting of self efficacy scale, innovation scale and organizational culture scale. The universe of the study consisted of 350 white-collar employees working in a stated-owned enterprise located in the Bandırma district of Balıkesir, while the sample of the study consisted of 223 individuals. Reliability analysis, frequency analysis, normality testing, discoverer factor analysis, multiple correlation analysis and hierarchical regression analysis were performed with the data obtained. Multiple correlation analysis was conducted to determine the relationship between self efficacy perception, trends in innovative behaviour and organizational culture. A hierarchical regression analysis with an intermediary variable was performed to determine the effects of variables on each other. The results of regression analyses showed that organizational culture had significant impact on self efficacy and innovative behaviour, self efficacy had significant impact on innovative behaviour, self efficacy had a mediating effect on the impact of organizational culture on innovative behaviour. Suggestions have been made for future studies.

Keywords:

Self efficacy, innovative behavior, innovation organizational culture, organization,

PDF

___

Akkoç, İ. ve Çalışkan, A. (2012). Örgüt kültürünün girişimciliğe etkisinde öz yeterliliğin düzenleyici rolü. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(3), 25-36.
Altan, S. ve Özpehlivan, M. (2019). Örgüt kültürü ve inovasyon. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Altuntaş, S. ve Dereli, T. (2016). Savunma sanayinde teknoloji gelişimi: Mühimmat ve tahrip teknolojileri üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 5(2), 106-123.
Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: Bir kavram analizi, international periodical for the languages. Literature and History of Turkish or Turkic, 19(11), 63-80.
Arslan, A. (2006). Bilgisayar destekli eğitime ilişkin öz yeterlilik algısı ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 193-202.
Aslan, H. (2017). Öğrencilerin girişimcilik dersi kazanımlarının girişimcilik eğilimi ve inovasyon yeteneği üzerine etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 51(5), 529-540.
Aslan, M. ve Kalkan, H. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlilik algılarının analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8), 479-480.
Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlilik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-8.
Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlilik Ölçeği'nin (GÖYÖ) Türkçe'ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 117-132.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective self efficacy in changing socities. New York: Cambridge University Press.
Basım, N. H., Korkmazyürek, H. ve Tokat, A. (2016). Çalışanların öz yeterlilik algılamasının yenilikçilik ve risk alma üzerine etkisi: Kamu sektöründe bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(19), 121-131.
Büyükdağ, N., Kitapcı, O. ve Demir, A. (2017). Müşteri ara yüz özellikleri ile e-bağlılık arasındaki ilişkide e-tatminin aracılık etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(3), 326-344.
Cameron, K. S. ve Quinn, R. E. (1999). Diagnosing and changing organizational culture. San Francisco: Jossey-Bass Press.
Cameron, K. S. ve Tschirhart, M. (1992). Postindustrial environments and organizational effectiveness in colleges and universities. The Journal of Higher Education, 63(1), 33-34.
Celep, E. (2018). Rekabet üstünlüğü sağlama stratejisi olarak yeniliğin kademeli ve radikal yenilikler bakımından ele alınması. Journal of Social an Humanities Sciences Research, 28(5), 3398-3410.
Çalışkan, A., Akkoç, İ. ve Turunç, Ö. (2011) Örgütsel performansın arttırılmasında motivasyonel davranışların rolü: yenilikçilik ve girişimciliğin aracılık rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 363-401.
Çetin, F. (2011). Örgüt içi girişimcilik öz yeterlilik algısı ve kontrol odağının rolü. Business and Economics Research Journal, 3(2), 69-85.
Dastmalchian, A. V. (2000). The interplay between organizational and national cultures: A comparison of organizational practice in Canada and South Korea using the competing values framework. International Jourmal of Human Resource Management, 11(2), 388-412.
Durğun, S. (2006). Örgüt kültürü ve örgütsel iletişim. Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 114-123.
Durmaz, Ş. ve Ören, K. (2017). Öz yeterlilik ve özgüvenin işgücü ve istihdama etkisine bir bakış. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 109-120.
Erdem, R., Adıgüzel, O. ve Kaya, A. (2011) Akademik personelin kurumlarına ilişkin algıladıkları ve tercih ettikleri örgüt kültürü tipleri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 74-86.
Eşki, H. (2009). Stratejik yönetim ve örgüt kültürü: İlişkisel bir analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(24), 2-11.
Fattah, H. A. (2017). The effect of organizational culture, leader behavior, self-efficacy, and job satisfaction on job performance of the employees. Jurnal Terapan Manajemen dan Bisnis, 3(2), 102-110.
Güçlü, N. (2011). Örgüt kültürü. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 148-155.
Güler, E. Ö. ve Kanber, S. (2011). İnovasyon aktivitelerinin inovasyon performansı üzerine etkileri: İmalat sanayii uygulaması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 62-73.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları: Ankara.
Gregory, b.t., Harris, s.g., Armenakis, a.a. ve Shook, c.l. (2009). organizational culture and effectiveness: a study of values, attitudes, and organizational outcomes. Journal of Business Research, 62, 673-679.
Gümüşsuyu, Ç. (2005). Yaratıcı örgüt kültürü. Ankara: TODAİE Yayınları.
Işıklı, G. V. (2009). Türk işletmelerinde örgüt kültürü ve inovatif faaliyetler. Journal of Azerbaijani Studies, 127(3), 723-732.
Kim, J. H. ve Jang, S. N. (2018). Seafarers’ quality of life: Organizational culture, self-efﬁcacy and perceived fatigue. Int. J. Environ. Res. Public Health, 15(15), 2-11.
Kotaman, H. (2008). Öz yeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 111-133.
Köse, S. V. (2001). Örgüt kültürünü oluşturan faktörler. Yönetim ve Ekonomi, 7(1), 227-237.
Luecke, R. (2008). İş dünyasında yenilik ve yaratıcılık. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
McKinnon, J.L., Harrison, G.I., Chow, C.W. ve Wu, A. (2003). Organizational Culture: association with commitment, job satisfaction, propensity to remain, and ınformation sharing in Taiwan. International Journal of Business Studies, 11, 25-44.
Mete, E. (2018). Örgüt kültürü, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ile inovatif çalışma davranışı ilişkisi ve inovatif örgüt kültürüne yönelik meta- kuramsal bir model geliştirme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Newman, A., Herman, H., Schwarz, G. & Nielsen, I. (2018). The eﬀects of employees' creative self-eﬃcacy on innovative behavior: The role of entrepreneurial leadership. Journal of Business Research, 89, 1-4.
Ogaard, T., Larsen S. & Marnburg E. (2005). Organizational culture and performance-evidence from the fast food restaurant ındustry. Food Service Technology, 5, 23-34.
Ott, J. S. (1989). Organizational culture: Concepts, definitions and a typology. The Organizational Culture Perspective. Chicago: Dorsey Press.
Özdevecioğlu, M. & Akın, M. (2013). Yöneticilerin, Örgüt kültürü ve örgütlerarası vatandaşlık davranışları algılamaları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 112-131.
Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlilik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi S.B.E., Edirne.
Özkalp, E. ve Kırel Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
Pekdemir, I., Koçoğlu, M. ve Gürkan, G. (2014). Özerklik ve ödüllendirme algılarının çalışan performansı üzerindeki etkisinde çalışanın inovasyona yönelik davranışının aracılık rolüne yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2), 334-335.
Rehman, F. U. (2018). Determining the influence of organizational culture on employee performance: The moderating role of self-efficacy. European Journal of Business and Management, 8(4), 136-140.
Schunk, D. H., Hanson, A. R. & Cox, P. D. (1987). Peer-model attributes and children's achievement behaviors. Journal of Educational Psychology, 79(1), 54-61.
Scott, T., Mannion, R., Davies, H. & Marshall, M. (2003). The quantitative measurement of organizational culture in health care: A review of the available instruments. Methods, 38(3), 924-933.
Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 30(30), 89-101.
Semerci, A. B. (2018). Bireysel yenilikçiliğin inovasyona atfedilen sosyal değer ve girişimsel eğilim arasındaki aracılık etkisi: Boylamsal bir çalışma. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 7(1), 2-3.
Sezgin, M. ve Bulut, B. (2013). Örgüt kültürü ve halkla ilişkiler. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 185-197.
Sheng, Y., Pearson, J. & Crosby, L. (2003). Organizational culture and employees’ computer self-efficacy: An empirical study. Information Science Publishing, 16(3), 42-43.
Sönmez, V. R. (2016). Örgüt kültürünün inovasyon üzerine etkisi ve bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Sözbilir, F. (2018). İşbaşı eğitim uygulamaları, öz-yeterlilik ve yenilikçilik davranışı arasındaki ilişki. Journal of Business Research Turk, 10(1), 121-133.
Şekerdil, R. (2016). İç girişimcilik eğilimlerinin sosyal inovasyon üzerine etkisi: İzmir ilinde özel banka çalışanlarına yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Girişimcilik ve İnovasyon Ana Bilim Dalı, İzmir.
Tuan, L. & Venkatesh, S. (2010). Organizational culture and technological innovation adoption in private hospitals. International Business Research, 3(3), 144-153.
Tuncer, M. ve Tanaş, R. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilgisayar öz - yeterlilik algılarının değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), 222-230.
Türkkan, E. (2017) Örgüt kültürü ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi; istanbul ticaret üniversitesi personeli örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Wang, C. L. ve Ahmed, P. K. (2004). The development and validation of the organisational innovativeness construct using confırmatory factor analysis. European Journal of Innovation Management, 7(4), 305-315.
Yeşilkaya, M. ve Yıldız, T. (2018). Özgeci davranış ekseninde sosyal inovasyon eğiliminin incelenmesine yönelik bir araştırma . Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(2), 83-92.