Niğde ilinde kamu sektöründe görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme ölçütlerine ilişkin algıları

Eğitim ve öğretim devlet gözetiminde sunulması gereken önemli kamu hizmetlerindendir. Bu hizmetin etkinliğini ve verimliliğini belirleyen beşerî unsurlardan biri öğretmenlerdir. Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) bünyesinde, öğretmenlerin performansını ölçebilmek için çeşitli kriterler geliştirilmiş ve zaman zaman pilot çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma, bireysel performans değerlendirme kriterlerinin etkinliğine ilişkin öğretmen algılarını ölçmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada MEB Teftiş Kurulu tarafından hazırlanan “Öğretmen Performans Değerlendirme Form”larından derlenerek oluşturulan anketler kullanılmıştır. Niğde’deki devlet okullarında görev yapan öğretmenlerden toplanan 361 anket formundan elde edilen veriler, betimsel istatistikler ve non-parametrik testlerle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda performans değerlendirmesi, öğretmenler tarafından gerekli görülmüş ve çoklu değerlendirme sürecinde öz değerlendirmenin ve kurum içi değerlendirmenin (zümre öğretmenleri hariç) daha etkin olduğu kanaati ortaya çıkmıştır. Ayrıca performans değerlendirme kriterlerinin etkin performans ölçümü için yeterli olduğu algısı hâkimdir. Hipotez testleri sonucunda yaşa ve kurumda üstlenilen görevlere göre algı düzeylerine ilişkin farklılıklar dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Performans Değerlendirme, Milli Eğitim Kurumlarında Performans Değerlendirme, Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Kriterleri.

The perceptions of teachers working in the public sector in Niğde on performance evaluation criteria

Education and training are among the important public services that should be provided under the supervision of the state. Teachers are a human factor determining this service's effectiveness and efficiency. Various criteria have been developed, and plot studies have been carried out to measure the performance of teachers working in the Ministry of National Education. This study aims to measure teacher perceptions regarding the effectiveness of individual performance evaluation criteria. In order to measure perceptions in the study, questionnaires compiled from the "Teacher Performance Evaluation Form" prepared by the Ministry Inspection Board were used. The data obtained from 361 questionnaires collected from teachers working in public schools in Niğde were analyzed with descriptive statistics and non-parametric tests. As a result, the teachers deemed performance evaluation necessary, and it was concluded that self-evaluation and in-house evaluation (except for group teachers) are more effective in the multiple evaluation process. In addition, there is a perception that performance evaluation criteria are sufficient for effective performance measurement. As a result of hypothesis tests, differences in perception levels according to age and duties are undertaken.

Keywords:

Performance Evaluation, Performance Evaluation in National Education Institutions, Teachers Performance Evaluation Criteria.,

PDF

___

Akşit, F. (2006). Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri (Bigadiç İlköğretim Öğretmenleri Örneği). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 76-101. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48542/616260
Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı? (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
Altun, S. A. & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans denetimine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 7-24. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10344/126712
Arvey, R. D., & Murphy, K. R. (1998). Performance evaluation in work settings. Annual Review of Psychology, 49(1), 141-168. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.49.1.141
Aydın, İ. (2008). Öğretimde denetim: Durum saptama, denetim ve geliştirme. Pegem Akademi.
Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi. Gazi Kitabevi.
Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. Kariyer Yayıncılık.
Bilgin, K. U. (2007). Kamuda ölçülebilir denetime hazırlık ‘performans yönetimi’. Sayıştay Dergisi, 65(özel), 53-87. https://dergipark.org.tr/en/pub/sayistay/issue/61522/918912
Boxley, S. (2003). Performativity and capital in schools. JCEPS, 1(1), 66-95. http://www.jceps.com/wp-content/uploads/PDFs/01-1-03.pdf
Boydak-Özan, M. & Karagözoğlu, A. A. (2020). Öğretmen performans değerlendirme taslağı: görüşler, yansımalar, değerlendirmeler. Journal of Anatolian Education Research, 4, 21-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jaer/issue/59121/730604
Bozan, S. (2017). Okul müdürlerinin öğretmen performans değerlendirme yeterliliklerinin okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mardin Artuklu Üniversitesi.
Bozan, S. & Ekinci, A. (2018). Öğretmen performans değerlendirme sürecine ilişkin okul müdürü ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi: Nitel bir çalışma. Mukaddime, 9(2), 213-239. http://dx.doi.org/10.19059/mukaddime.415812
Bozan, S. & Ekinci, A. (2019). Okul müdürlerinin öğretmen performans değerlendirme yeterliliklerinin okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 18(69), 142-161. http://dx.doi.org/10.17755/esosder.412344
Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (28. bs.). Pegem Akademi.
Çelik-Uyanıktürk, B. B. (2009). İlköğretim okullarında performans değerlendirme sisteminin uygulanabilirliği: Öğretmen ve yönetici görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Çelikten, M. & Özkan, H. H. (2018). Öğretmen performans değerlendirme sistemi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 806-824. http://dx.doi.org/10.26466/opus.418565
Çetin, M. & Duman, S. (2022). Öğretmenlerin yüksek performans algısı ve performans değerlendirme uygulamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 56, 233-252. http://dx.doi.org/10.15285/maruaebd.1127794
Çimen, İ., Bektaş, F. & Yücel, C. (2019). Okul müdürlerinin öğretmenlerle ilgili değerlendirmelerinin öğretimsel liderlik bağlamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 254-272. http://dx.doi.org/10.17679/inuefd.435812
Dilbaz-Sayın, S. & Arslan, H. (2017). Öğretmen ve okul yöneticilerinin öğretmen performans değerlendirme sürecindeki çoklu veri kaynakları ile ilgili görüşleri ve öz değerlendirmeleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(2), 1222-1241. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/30306/327533
DPT (2000a). Kamu Yönetiminin İyileştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kamu-Yonetiminin-Iyilestirilmesi-ve-Yeniden-Yapilandirilmasi-OIK-Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 20.05.2023.
DPT (2000b). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Uzun_Vadeli_Strateji _ve_Sekizinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-2001-2005.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2022.
DPT (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma _Plani-2007-2013.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2022.
Ekici, B. (2002). Performans denetimi ve il yönetiminde uygulanabilirliği. Türk İdare Dergisi, 436, 135-157.
Engin, R. (2015). Belediyelerde performans denetimi ve Türkiye’deki durumun değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi.
Fındıkçı, İ. (2009). İnsan kaynakları yönetimi (7. bs). Alfa Yayıncılık. Genç, S. & Soysal, M. İ. (2018). Parametri̇k ve parametri̇k olmayan çoklu karşılaştırma testleri̇. Black Sea Journal of Engineering and Science, 1(1), 18-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsengineering/issue/38497/448288
Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 73-78. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1236-published.pdf
Göksel, A. (2013). İşletmelerde performans denetim yöntemi: Teori, uygulama, model (2.bs). Nobel Akademik Yayıncılık.
Gündüz, H. & Tangut, E. (2014). Performans değerlendirme ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 1-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/11228/134050
Güney, S. (2015). İnsan kaynakları yönetimi (2. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe-yöntem-analiz (5. bs.). Seçkin Yayıncılık.
İlsev, A. (2016). İnsan kaynaklar yönetiminde performans yönetimi ve denetimi. İçinde A. Ergeneli (Ed.), İnsan Kaynakları Yönetimi (2. bs.) (177-205), Nobel Akademik Yayıncılık.
Jacob, B. A., & Lefgren, L. (2008). Can principals identify effective teachers? Evidence on subjective performance evaluation in education. Journal of Labor Economics, 26(1), 101-136. https://doi.org/10.1086/522974
Karabatak, S. & Şengür, D. (2020). Öğretmen performans değerlendirmesine ilişkin görüşlerin incelenmesi. SDU International Journal of Educational Studies, 7(1), 99-113. https://doi.org/10.33710/sduijes.639961
Keskinkılıç, K. (2011). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Pegem Akademi Yayınları.
Kılıç, G. (2006). Eğitim kurumlarında liderlik tarzları ve örgüt kültürünün performans üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi.
Koçak, R. (2006). Öğretmen performans değerlendirme envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 779-808. https://hdl.handle.net/20.500.12881/10236
Koçak, S. & Arslan, S. Y. (2018). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 602-620. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59094/850532.
Kodaman, B. (1991). Abdülhamid devri eğitim sistemi. TTK Yayınları.
Konan, N. & Yılmaz, S. (2018). Öğretmen performans değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri: bir karma yöntem araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 47(219), 137-160. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/39923/473428
MEB Teftiş Kurulu Yönetmeliği (2023). 11.04.2023 tarih ve 31765 sayılı Resmî Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230411-1.htm. Erişim Tarihi: 22.05.2023.
MEB Öğretmen Strateji Belgesi (2017-2023). https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_ dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf., Erişim Tarihi: 12.10.2022.
Öner, Ö. (2019). Türkiye’de eğitim denetimi alanındaki lisansüstü eğitim tezlerinin incelenmesi (1990-2017) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Ömürgönülşen, U. (2002): Performance measurement in the public sector: Rising concern, problems in practice and prospects. H.Ü. İİBF. Dergisi, 20(1), 94-134. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/310550
Övgün, B. Özkal-Sayan, İ., & Zengin, O. (2018). Türk kamu yönetiminde performans değerlendirmesi ve denetimi mümkün mü?. Sosyal Bilimler Metinleri, 2, 74-92. https://dergipark.org.tr/en/pub/sbm/issue/39965/423526
Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi.
Özer, H. (1997). Kamu kesiminde performans denetimi ve Türkiye açısından değerlendirilmesi. T.C. Sayıştay 135. Kuruluş Yıldönümü Yayınları.
Özkal-Sayan, İ. & Güneşer-Demirci, A. (2018). Kamu personelinin değerlendirilmesinde performans sistemine geçiş sürecinin analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(2), 667-700.
Sabuncuoğlu, Z. (2009). İnsan kaynakları yönetimi uygulama örnekleriyle (4. bs.). Ezgi Kitabevi.
SBB (2022). Kamu sektörü istihdam sayıları. https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/Erişim Tarihi: 16.10.2022.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/ On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf. Erişim Tarihi: 20.10.2022.
T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_ Plani-2014-2018.pdf. Erişim Tarihi: 20.10.2022.
Tahtalıoğlu, H. (2022). Kamuda kariyer sistemiyle istihdam edilen personelin performans değerlendirme sorunsalı. İçinde Ş. Karabulut (Ed.), Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Konularında Bilimsel Değerlendirmeler (43-56). Ekin Yayınevi.
Taymaz, A. H. (2005). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler (6. bs.). Pegem Akademi Yayınları.
Tonbul, Y. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerine yönelik performans değerlendirme modelinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 173-188. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aibuefd/issue/1497/18116
Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H. & Özer, M. A. (2013). İnsan kaynakları yönetimi (6. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, 88, 87-108. https://dergipark.org.tr/en/pub/sayistay/issue/61543/919093
Tutum, C. (1976). Personel yönetimi. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No. 149.
Uyargil, C. (2013). Performans yönetimi, bireysel performansın planlanması değerlendirilmesi ve geliştirilmesi (3.bs). Beta Yayıncılık.