Özge ÜNVER DİRLİK, Pınar SAVAŞ YAVUZÇEHRE

Kentsel mekânda katılımın kentlilik bilincine etkisi: Denizli kenti örneği

Kentlilik bilinci, kentte yaşayan bireylerin, kentle özdeşleşmesi, kendini kente ait hissetmesi, kente karşı sorumluluk duyması, kentle ilgili kararlara aktif katılım göstermesidir. Katılım, kentlilik bilincinin önemli unsurlarındandır. Katılımın gerçekleşebilmesi için kentlinin kentsel mekânı kullanabilmesi, kentin sunduğu imkânlardan faydalanabilmesi; kenti tanıması, kentteki değişiklikleri fark etmesi; kent yaşamının içinde olması gerekir. Kentin önemli aktörü olan kentlinin aktif katılım gerçekleştirebilmesi, kentlilik bilincine sahip olmasıyla mümkündür. Kentlilik bilinci yüksek bireylerin varlığı aktif katılımın gerçekleşmesinde; katılım ise insanların yaşadıkları kentlere sahip çıkmasında, kentlerin sürdürülebilirliğinde, kentlilik bilincinin oluşumunda/gelişiminde önemli katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, Denizli İli Pamukkale ve Merkezefendi İlçeleri sınırlarında yaşayan 18 yaş ve üzeri bireylerin, kentsel mekândaki katılım davranışları ile kentlilik bilinci arasındaki farkı ve ilişkiyi ölçmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Saha araştırması kapsamında 1100 anket gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi ve post-hoc testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; katılım ile kentlilik bilinci ve bileşenleri arasında anlamlı fark olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kentlilik bilinci, katılım, sivil katılım, Denizli

The effect of participation in urban space on urban consciousness: The case of Denizli city

Urban consciousness is the identification of individuals with the city, the feeling of belonging to the city, the sense of responsibility towards the city, and the active participation in decisions about the city. Participation is an important element of urban consciousness. For participation to take place; the citizen should be able to use the urban space; take advantage of the opportunities offered by the city; know the city; notice the changes in the city, and be in the urban life. Active participation of the citizens is possible with the awareness of urbanity. While the existence of individuals with high urban awareness contributes to the realization of active participation, participation makes a significant contribution to people’s ownership of the cities they live in, the sustainability of cities, and the formation/development of urban consciousness. This study was carried out to measure the difference and the relationship between the participation behaviors in the urban space and the urban consciousness of individuals aged 18 and over living in the Pamukkale and Merkezefendi Districts of Denizli Province. Within the scope of field research, 1100 surveys were conducted. One-way analysis of variance and post hoc tests were used in the analysis of the data. According to the research results, it has been revealed that there is a significant difference between participation and urban consciousness and its components.

Keywords:

urban consciousness, participation, civic participation, Denizli,

PDF

___

Acungil, Y. (2012). Kentleşme sürecinde Tokat’ta kentlilik bilinci, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
Altun, A., & Mazman, İ. (2020). Sosyal, siyasi ve sivil katılımın gelişiminde kentlilik bilincinin rolü. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), 6(2), 232-248.
Bayhan, M. (2022). Kentleşme sürecinde sosyo-ekonomik faktörler ile kentlilik bilinci arasındaki ilişki: Diyarbakır örneği. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 5(1), 39-69.
Beyazlı, D. (2005). Kent planlamada birey, kent, kentlilik ve kentlilik bilinci, (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Bhaduri, S., & Arathy, G. (2017). Urban consciousness for sustainable development. Conscious Cities Journal, 4, 1-9.
Bimay, M. (2021). Yerel katılım açısından kent ve kentli kimliği, kentsel aidiyet ve kentsel farkındalık düzeyi: Batman örneği. The Journal of Social Science (TJSS), 5(9), 88-108.
Birol, G. (2008). Kentlilik bilinci ve Balıkesir’den yarım asırlık bir örnek: Yeni Çarşı deneyimi. Ege Mimarlık Dergisi, 2(65), 28-31.
Brown, B., Dougles, D. P., & Graham B. (2003). Place attachment in a revitalizing neighborhood: Individual and block levels of analysis. Journal of Environmental Psychology, 23(3), 259-271.
Candan, H., & Kazak, G. (2018). Kentlilik bilinci ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(22), 986-994.
Casakin, H., Ruiz, C., & Hernandez, B. (2021). Place attachment and the neigborhood: A case study of Israel. Springer, 155(1), 315-333.
Cooper, T., L., Breyer, T., & Meek, J. W. (2006). Citizen-centered collaborative public management. Public Administration Review, 66(s1), 76-88.
Çukurçayır, A., Eroğlu, H. T., & Eşki Uğuz, H. (2010). Yönetişim: kuram boyutlar uygulama. Ankara: Çizgi Kitabevi.
Demir, Ö. ve Acar, M (2005). Sosyal bilimler sözlüğü. Ankara: Adres Yayınları.
Dirlik Ünver, Ö. (2022). Denizli örneğinde kentlilik bilinci. (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi.
Ercoşkun, Ö. Y., Öcalır-Akünal, E. V., Yenigül, S. B., & Alkan, L. (2016). Kentlilik bilincini oluşturan göstergeler ve kentlilik bilincini geliştirme yolları. PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11, 4-23.
Erkul, H., Kanten, P., & Seçtim, H. (2019). Kentlilik bilincinin oluşmasında kent konseylerinin rolleri üzerine nitel bir araştırma. Management and Political Sciences Review, 2(2), 53-73.
European Urban Charter. https://rm.coe.int/168071923d (11.04.2023).
Geyik, S. (2010), Kırdan kente göç sonrası kentlilik bilinci (Mevlana mahallesi örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
Gökburun, İ. (2019). Ekonomik gelişmişliğin göçler üzerindeki etkisi: Denizli örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(3), 564-582.
Göregenli, M. (2005). Çevre psikolojisinde temel konular. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Güçlü, S. (2002). Kentlileşme ve göç sürecinde Antalya’da kent kültürü ve kentlilik bilinci. Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Hayta, Y. ve Nalbant, M. (2019). Kentlilik bilinci üzerine bir değerlendirme: Bitlis ili örneği. International Journal of Business, Economics and Management Perspectives, 3(2), 90-101.
Hulchanski, J.D. (1997). Immigrants and access to housing: How welcome are newcomers to Canada. Metropolis Year - II Conference, Montreal.
Karakaş, M. (2001). Tarihsel gelişim sürecinde kent kısıtlı tarihsellik anlayışı üzerine eleştirel bir yaklaşım. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 121-132.
Kaypak, Ş., Bimay, M., & Yılmaz, V. (2018). Belediyelerin sürdürülebilir kentleşme sürecinde çevrenin korunmasına yönelik faaliyetleri: Batman belediyesi örneği. 12. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM 12) 25-27 Ekim 2018 Bildiri e-Kitabı, Türkiye’de Toplum, Yerleşim ve Yönetim Tartışmaları, Ed. H. Yaylı, 180-191, Kırıkkale Üniversitesi.
Keçeli, A., Sarıusta F. (2013). Medya alışkanlıkları ve kent algısı üzerine bir deneme: Diyarbakır örneği. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, VI(2), 328-346.
Keleş, R. (2005). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29(246), 9-18.
Keleş, R. (2021). Kentbilim terimleri sözlüğü, Ankara: İmge Yayınları.
KENTGES (2009, 10 Nisan). Kentleşme şûrası sonuç bildirgesi. https://kentges.csb.gov.tr/kentlesme-surasi-2009-i-284
Knez, I. (2005). Attachment and identity as related to a place and its perceived climate. Journal of Environmental Psychology, 25, 207-218.
Keskin, E. B., Sağocak, M., & Arslan Vural, T. (2015). Kentlilik bilinci çalışmaları için bir model önerisi: Bursa’da kentlilik bilinci araştırması. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11(1), 21-43.
Lewicka, M. (2008). Place attachment, place identity and place memory: restoring the forgotten city past. Journal of Environmental Psychology, 28(3), 209-231.
Marcus, C. C. (1992). Environmental memories. In I. Altman and S.M. Low (Ed.), Place attachment human behavior and environment (87-112), Boston: Springer.
Martinson, M., & Minkler, M. (2006). Civic engagement and older adults: A critical perspective. The Gerontologist, 46(3), 318-324.
McDermott, J. J. (1974). Space, time and touch: Philosophical dimensions of urban consciousness. Soundings: An Interdisciplinary Journal, 57(3), 253-274.
Mutlu, A., & Özaydın, Ö. (2011). Metropol kent Samsun’da kentlilik bilinci. Samsun: Fotokopi Dünyası.
Ökesli, S. (2014). Göçmen kültürü ve kentlilik bilinci-Adana örneği. The Journal of International Social Research, 7(33), 595-607.
Palabıyık, H. (2011). Gönüllük ve yerel hizmetlere gönüllü katılım üzerine açıklamalar. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 86-111.
Parlak, B. (2011). Kamu yönetimi sözlüğü. Bursa: Marmara Kitap Merkezi.
Riger, S., & Lavrakas, P. J. (1981). Community ties: patterns of attachment and social interaction in urban neighborhoods. American Journal of Community Psychology, 9(1), 55-66.
Scannel, L., & Gifford, R. (2010). Defining place attachment: A tripartite organizing framework. Journal of Environmental Psychology, 30, 1-10.
Şahin, K., & Altun, A. (2019). Kentli vatandaş katılım ölçeğinin geliştirilmesi üzerine. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(4), 1807-1826.
Şahin, K. ve Anık, M (2016). Göç, kentleşme ve kentlilik bilinci: Kırıkkale örneği. ZfWT, 8(3), 151-172.
Talu, A. A. (2017). Balıkesir'de kentlilik bilinci, kentsel farkındalık ve kentsel algı: bir ölçek geliştirme çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi.
Taylor, R. B., Gottfredson, S. D., Brower, S. (1985). Attachment to place: discriminant validity, and impacts of disorder and diversity. American Journal of Community Psychology, 13(5), 525-542.
Tekeli, İ. (2016). Dünya’da ve Türkiye’de kır- kent karşıtlığı yok olurken yerleşmeler için temsil sorunları ve strateji önerileri. Ankara: İdeal Kent Yayınları.
Torlak, S. E. ve Polat, F. (2006). Kentlileşme sürecinde kimlik farklılaşması açısından Denizli’de iki mahallenin karşılaştırmalı analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 167-186.
TUİK (2023, 6 Şubat). İllere göre il/ilçe merkezi, belde/köy nüfusu ve yıllık nüfus artış hızı, 2021, 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/
Ujang, N. (2012). Place attachment and continuity of urban place identity. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 49, 156-167.
Usta, S., & Bilgiç, E. (2016). Katılım kültürünün gelişiminde kent konseylerinin rolü: Karaman kent konseyi örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), 36-45.
Usta, S., & Bilgiç, E. (2017). Hemşehrilik bilinci ve kent konseyleri: Karaman ilinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 223-252.
Varol, Ç., & Eceral, T. (2013). Denizli tekstil sanayi: yerel kalkınmada bir başarı hikâyesi mi? İdealkent: Kent Araştırmaları Dergisi, 8, 180-199.
Vatandaş, C. (2008). Trabzon’da kentleşme-kentlileşme süreci ve problemleri. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası.
Yaylı, H., & Kaya, H. (2018). Etimesgut’ta yaşayan gençlerin kentlilik bilinci ve gelecek planlamasında Etimesgut’un yeri. Uluslararası Tarihte Etimesgut Sempozyumu, Ankara.
Yeşil, M., & Yüksel, M. (2016). Ordu kenti örneğinde kentlilik bilinci. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11, 41-65.
Yu, K. H. (2014). Organizing immigrants: meaning generation in the community. Work, Employment and Society, 28(3), 355-371.