Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri ve Besin Öğesi Değerleri

Bu çalışmada Düzce ve çevresinde yayılış gösteren yabani gıda bitkilerinin yerel halk tarafından tüketim biçimleri ve bu bitkilerin gıda içerikleri araştırılmıştır.Düzce ve çevresinde, Falcaria vulgaris (Kazayağı), Tussilago farfara (Kabalak), Trachystemon orientalis (Kaldirik), Capsella bursa‐pastoris (Çobançantası), Raphanus raphanistrum (Yabani turp), Chenopodium album subsp. album var. album (Sirken), Vaccinium myrtillus (Çalı çileği), Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides (Yabani Nane), Thymus praecox subsp. skorpilii var. skorpilii (Kekik), Malva neglecta (Ebegümeci), Portulaca oleracea subsp. oleracea (Semizotu), Urtica dioica (Isırgan) olmak üzere 10 familyaya ait 12 bitki taksonu belirlenmiştir. Su miktarı en yüksek Kaldirikte (% 84,9), en düşük Yabani turpta (% 44) belirlenmiştir. Organik madde miktarı en yüksek Çalı çileğinde (% 94) belirlenirken en düşük Semizotunda (% 76) tespit edilmiştir. Protein miktarı en yüksek Yabani turpun yaprağında (% 32,26), en düşük Semizotunda (% 1,59) belirlenmiştir. Yağ miktarı en yüksek Kabalağın yaprağında (% 2,33), en düşük Semizotunda (% 0,33) tespit edilmiştir. Selüloz miktarı en yüksek Kekikte (% 28,1), en düşük Yabani turpun kök kısmında (% 8,35) belirlenmiştir. Tanen içeriğinin en yüksek Isırganda (229,9 g. kg‐1 KA), en düşük Yabani turpun kök kısmında (5,2 g. kg‐1 KA) olduğu saptanmıştır. Antioksidan kapasite en yüksek Kabalağın yaprak sapında (4,734 mmol TR g‐1), en düşük Yabani turpun kök kısmında (1,004 mmol TR g‐1) tespit edilmiştir. Araştırılan tüm bitkilerde, en yüksek mineral madde içeriği K, en düşük Cu minerali olarak belirlenmiştir.

Consumption Forms and Nutrient Content Values of Wild Plants Consumed as a Food in and around Düzce

In this study, consumption forms by native people and food contents of wild food plants distributed in and around Düzce were investigated. In and around Düzce, Falcaria vulgaris (Sickleweed), Tussilago farfara (Coltsfoot), Trachystemon orientalis (Abraham‐Isaac‐Jacob), Capsella bursa‐pastoris (Shepherd s purse), Raphanus raphanistrum (Wild radish), Chenopodium album subsp. album var. album (Goosefoot), Vaccinium myrtillus (Bilberry), Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides (Wild mint), Thymus praecox subsp. skorpilii var. skorpilii (Thyme), Malva neglecta (Mallow), Portulaca oleracea subsp. oleracea (Purslane), Urtica dioica (Nettle) to 12 plant taxon belonging to 10 family were found. The highest moisture content was determined in Abraham‐Isaac‐Jacob (% 84,9), the lowest one was Wild radish (% 44). The highest organic matter was determined in Bilberry (% 94), the lowest one was Purslane (% 76). The highest protein content was found in Wild radish (% 32,26), the lowest one was Purslane (% 1,59). The highest fat content was determined in Coltsfoot s petiole (% 2,33), the lowest one was Purslane (% 0,33). The highest cellulose content was evaluated in Thyme (% 28,1), the lowest one was Wild radish s root (% 8,35). The highest tannin content was found in Nettle (229,9 g. kg‐1 KA), the lowest one was Wild radish s root (5,2 g. kg‐1 KA). The highest antioxidant capacity was found in coltsfoot s petiole (4,734 mmol TR g‐1) and the lowest antioxidant capacity was determined in Wild radish s root (1,004 mmol TR g‐1). In all investigated plants, the highest mineral substance was K and the lowest one was Cu.

___

  • Abbas, M. N., Rana, S. A., Shahid, M., Mahmood‐ul‐ Hassan, M., Hussain M., 2012. Chemical evaluation of weed seeds mixed with wheat grains at harvest. The Journal of Animal & Plant Sciences,22, 283‐288.
  • Aberoumand, A., 2008. Comparison of protein values from seven wild edible plants of Iran. African Journal of Food Science, 2, 073‐076. Aberoumand, A.,Deokule, S.S., 2009. Determination of Elements Profile of Some Wild Edible Plants,Food Analytical Methods,2, 116‐ 119.
  • Akgül, M., Tutuş, A., Kırtay, F., Bayraktar, S., Ayata, Ü., 2011. Isırgan Otu (Urtica dioica L.) Saplarının Kimyasal Analizi,Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, Kahramanmaraş.
  • Akgünlü, S., 2012. Kilis ve Gaziantep Yöresinde Tüketilen Bazı Yabani Sebzelerin Mineral İçerikleri ve Mikrobiyolojik Analizleri, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kilis.
  • Alpınar, K., Özyürek, M., Kolak, U., Güçlü, K., Aras, Ç., Altun, M., Çelik, S.E., Berker, K.I., Bektaşoğlu, B., Apak, R., 2009. Antioxidant Capacities of Some Food Plants Wildly Grown in Ayvalik of Turkey,Food Science and Technology Research, 15, 59‐64.
  • Al‐Qura’n, S.A., 2010. Ethnobotanical and Ecological Studies of Wild Edible Plants in Jordan. Libyan Agriculture Research Center Journal Internatio, 1, 231‐243. Anonim, 2000. Quantification of Tannins in Tree Foliage,FAO/IAEA Co‐ordinated Research Project, ss:26, Vienna.
  • Aydın, S.A., Üstün, F., 2007. Tanenler‐1 Kimyasal Yapıları, Farmakolojik Etkileri, Analiz Yöntemleri,İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi,33, 21‐31.
  • Bahadur, A., Chaudhry, Z., Jan, G., Danish, M., Rehman, A. u., Ahmad, R., Khan, A., Khalid, S., ullah, I., Shah, Z., Ali, F., Mushtaq, T., Jan, F. G., 2011. Nutritional and elemental analyses of some selected fodder species used in traditional medicine,African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 5, 1157‐1161.
  • Çakılcıoğlu, U., Khatun, S., 2011. Nitrate, Moisture and Ash Contents of Edible Wild Plants,Journal of Cell and Plant Sciences, 2, 1‐5.
  • Dragomir, N., Sauer, M., Cristea, C., Dragomir, C., Rechiţean, D., Sauer, I., Toth, S., Văcariu, D., 2011. Forage Quality Determined by Botanic Species’ Contribution on Permanent Pastures,Animal Science and Biotechnologies,44, 205‐207.
  • Faiku, F., Haziri, A., Domozeti, B., Mehmeti, A., 2012. Total lipids, proteins, minerals and essential oils of Tussilago farfara (l.) from south part of Kosova,European Journal of Experimental Biology, 2, 1273‐1277.
  • Gruber, A., Pop, I. M., Păsărin, B., Albu, A., 2011. Nutritional Evaluation of Raw Materials Entering the Structure to Mixed Fodder for the Specie Poecilia reticulata (Guppy),Animal Science and Biotechnologies,44, 51‐54.
  • Huang, W.Y., Cai, Y.Z., Corke, H., Sun, M., 2010. Survey of antioxidant capacity and nutritional quality of selected edible and medicinal fruit plants in Hong Kong,Journal of Food Composition and Analysis, 23, 510‐517.
  • Kaur, C., Kapoor, H.C., 2001. Antioxidants in fruits and vegetables  ‐  the millennium's health,International Journal of Food Science and Technology, 36, 703‐725.
  • Kaya İ., İncekara N., Nemli Y., 2004. Ege Bölgesi’nde Sebze Olarak Tüketilen Yabani Kuşkonmaz, Sirken, Yabani Hindiba, Rezene, Gelincik, Çoban Değneği ve Ebegümecinin Bazı Kimyasal Analizleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14, 1‐6.
  • Kuhnlein H. V., 1990. Nutrient Values in Indigenous Wild Plant Greens and Roots Used by the Nuxalk People of Bella Coola, British Columbia,Journal of Food Composition and Analysis,3, 38‐46.
  • Laaksonen O., Sandell M., Kallio H., 2010. Chemical factors contributing to orosensory profiles of bilberry (Vaccinium myrtillus) fractions. European Food and Research Technology,231, 271‐285.
  • Motamed S. M., Naghibi F., 2010. Antioxidant activity of some edible plants of the Turkmen Sahra region in northern Iran,Food Chemistry,119, 1637‐1642.
  • Nazarudeen A., 2010. Nutritional composition of some lesser‐knownfruits usedby the ethnic communitiesand local folks of Kerala,Indian Journal of Traditional Knowledge, 9, 398‐402.
  • Newton, D. E., 2007. Food Chemistry,Facts On File, Inc. An imprint of Infobase Publishing, New York/ A.B.D.
  • Odhav, B., Beekrum, S., Akulaa, U., Baijnath, H., 2007. Preliminary assessment of nutritional value of traditional leafy vegetables in KwaZulu‐ Natal, South Africa,Journal of Food Composition and Analysis, 20, 430‐435. Özen, T., 2010. Antioxidant activity of wild edible plants in the Black Sea Region of Turkey,Grasas Y Aceites, 61, 86‐94.
  • Pourmorad, F., Hosseinimehr, S. J., Shahabimajd, N., 2006. Antioxidant activity, phenol and flavonoid contents of some selected Iranian medicinal plants,African Journal of Biotechnology, 5, 1142‐1145.
  • Roslan, W., Osinska, E., Pioro‐Jabrucka, E., Grabowska, A., 2011. Morphological and Chemical Variability of Wild Populations of Bilberry (Vaccinium myrtillus L.),Polish Journal of Environmental Studies, 20, 237‐243.
  • Saric‐Kundalic, B., Dobes, C., Klatte‐Asselmeyer, V., Saukel, J., 2010. Ethnobotanical study on medicinal use of wild and cultivated plants in middle, south and west Bosnia and Herzegovina,Journal of Ethnopharmacology, 131, 33‐55.
  • Simopoulos, A. P., Gopalan, C., 2003. Plants in Human Health and Nutrition Policy,Karger, Basel/Switzerland.
  • Tabasum, S., Ahmad, S., Akhlaq, N., Rahman, K., 2001. Estimation of Tannins in different Food Products,International Journal Of Agriculture and Biology, 3, 529‐530.
  • Tufarelli, V., Cazzato, E., Ficco, A., Laudadio, V., 2010. Assessing nutritional value and    in vitro digestibility of Mediterranean pasture species using yak (Bos grunniens) faeces as alternative microbial inoculum in a DaisyII incubator,Journal of Food, Agriculture & Environment, 8, 477‐481.
  • Tumbas, V., Canadanovic‐Brunet, J., Gille, G., Ðilas, S., Cetkovic, G., 2010. Superoxide anion radical scavenging activity of bilberry (Vaccinium myrtillus L.),Journal of Berry Research,1, 13‐23.
  • Turan, M., Kordali, S., Zengin, H., Dursun, A., Sezen, Y., 2003. Macro and Micro Mineral Content of Some Wild Edible Leaves Consumed in Eastern Anatolia. Acta Agriculturae Scandinavica Sectiton B, Soil and Plant Sciences, 53, 129‐137.
  • Yıldırım, E., Dursun, A., Turan, M., 2001. Determination of the Nutrition Contents of the Wild Plants Used as Vegetables in Upper Çoruh Valley,Turkish Journal of Botany, 25, 367‐371.
  • Yücel, E., Tapırdamaz, A.,  Şengün, İ. Y., Yılmaz, G., Ak, A., 2011. Determining the usage ways and nutrient contents of some wild plants around Kisecik Town (Karaman / Turkey),Biological Diversity and Conservation,4, 71‐82.
  • Yücel, E., Unay, N., 2008. Çifteler  İlçesinde gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri ve Besin Öğesi Değerleri, Eskişehir. Zeitouny, J.G., 2007. Wild Edible Plant Consumption and Age‐Related Cataracts in a Rural Lebanese Elderly Population: A Case control Study. Yüksek Lisans Tezi,School of Dietetics and Human Nutrition, McGill University/ Kanada.
  • Zheng, W., Wang, S. Y., 2001. Antioxidant Activity and Phenolic Compounds in Selected Herbs,Journal of Agricultural and Food Chemistry,49, 5165‐5170.
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

Farklı Koşullarda Depolanan Agria veBettina Patates Çeşitlerinde Meydana Gelen Duyusal Değişimler

Cemal KASNAK, Recep PALAMUTOĞLU, Nevzat ARTIK

Küf Gelişiminin Görüntü İşleme Teknikleri ile Analizi

Uğur FİDAN, Nurgül Özmen SÜZME

Tarihi Yerleşim ve Arkeolojik Yapı Bilgi Sistemi : Denizli İli Örneği

Ömer GÜLEÇ, Erdal AKYOL, Sezai TOKAT, Bilal SÖĞÜT, Mutlu ALKAN

24‐Epibrassinolid Ön Uygulaması Yapılmış  Domates (Lycopersicon esculentum Mill.) Tohumlarının NaCl Stresi Koşullarında Çimlenmesi ve Fide Gelişimi

Emel GÖKDOĞAN YILMAZ, Betül BÜRÜN

İnşaat Sektöründe Yapı Denetimi ve Afyonkarahisar İlindeki Uygulamaların Araştırılması

Recep KURAL, Osman ÜNAL

Mn Katkısının LiCoO2 Katot Aktif Maddesinin Yapısı ve Morfolojisine Olan Etkileri

Merve TEKİN, Burak ASLAN, Emre ATEŞ, Mustafa GÖZÜAÇIK, Tuğçe KARABACAK, Aydın KÖKNAR, Gürsel ÖRS, Abdullah Kamil ÖZSOY, Sümeyye ÜNLÜ, Can Fırat YAMACI, Sevda AVCI, Deran TURAN, Uğur VURAL

Saf Titanyum İmplantın Asit ve Alkali İşlemler ile Yüzey Modifikasyonu

Atilla EVCİN, Yusuf KAYALI, Şükrü TAKTAK, Egemen ÜNAL,  Melih ÖZÇATAL

Cephe Hattından Önde Düzenlenen Tesislerin İmar Mevzuatı Açısından İncelenmesi

Ali ERGÜN

Fırçasız Doğru Akım Motorlarında (FSDAM) Optimal Hall Sensör Yerinin İncelenmesi ve Motora Etkisi Necibe

Kemal HASANUSTA, Füsun SERTELLER OYMAN

Şehir İçi Otobüslerde Doğalgaz Tanklarının Yerleşiminin Dönme Karakteristiğine Etkisi

Faruk Emre AYSAL, Gökhan ÖTNÜ, Hüseyin BAYRAKÇEKEN