Sezer AVCI, Betül KAPLAN, Tülay ORTABAĞ, Siyabe ARSLAN

Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afet Konusundaki Bilgi ve Bilinç Düzeyleri

Çalışma, üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeylerini değerlendirmek amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı tipteki araştırma, Şubat-Mart 2019 tarihlerinde üniversite hastanesinde çalışan hemşirelere uygulandı. Araştırmanın evrenini, belirtilen tarihler arasında bu hastanede çalışan 600 hemşire oluşturmakta olup örneklemi ise 200 hemşiredir. Araştırma verileri 38 sorudan oluşan soru formuyla toplandı. Hemşirelerin yaş ortalaması 31.93±5.14 (22-45)’dir. Afet denilince ilk akla gelenin %86.0 gibi en yüksek oranda deprem olduğu belirtildi. Hemşirelerin %41.5’inin afet hakkında eğitim aldıkları tespit edildi. Hemşirelerin afet hakkında eğitim alıp almama durumu ile daha önce bir afet yaşama, afet sonrasında kayıplarını tanzim etme, evinde acil çantası bulundurma, afet ile ilgili bir sivil toplum kuruluşuna üye olma, yaşadığı şehrin deprem açısından risk altında olup olmamasını bilme, çalıştığı hastanenin bir afet planının olup olmamasını ve afet ile ilgili tatbikatların yapılıp yapılmadığını bilme durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edildi (p<0.05). Çalışmamızda afet ile ilgili eğitimli olan hemşirelerin, afet hakkında da mesleki ve bireysel olarak daha bilinçli davranışlar sergiledikleri belirlendi. Ayrıca hemşirelerin afet hakkında orta düzeyde yeterli bilgi ve bilinç düzeyine sahip olduğunu belirlemiş bulunmaktayız.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Bilgi Düzeyi, Bilinç Düzeyi, Hemşireler

The Knowledge and Awareness Levels of the Nurses Working in a University Hospital About Disaster

The aim of this study was to evaluate the knowledge and awareness levels of nurses working in a university hospital about disaster. This descriptive study was conducted with nurses working in a university hospital between February and March 2019. The population of the study consisted of 600 nurses working in this hospital between the specified dates and the sample consisted of 200 nurses. Data of the study were collected using a questionnaire with 38 questions. The mean age of the nurses was 31.93±5.14 (22-45). 86.0% (the highest rate) of the participants stated that earthquake was the first thing coming to mind when they heard the expression disaster. It was determined that 41.5% of the nurses received training on disaster. It was found that there was a statistically significant difference between whether the nurses have received training or not about disasters, experiencing a disaster before, regulating their losses after a disaster, having an emergency bag at home, being a member of a non-governmental organization related to the disaster, knowing whether the city they live in is or not at risk for earthquakes, preparing a disaster plan of the hospital where they work, and the state of knowing whether disaster-related drills were carried out or not (p<0.05). In our study, it was determined that the nurses who were educated about disasters exhibited more conscious behaviors about the disaster both professionally and individually. In addition, we have determined that nurses have a moderate level of sufficient knowledge and awareness about disasters.

Keywords:

Disaster, Knowledge Level, Awareness Level, Nurses,

PDF

___

Achour, N., Pascale, F., Price, A. D., Polverino, F., Aciksari, K., Miyajima, M., Yoshida, M. (2016). Learning lessons from the 2011 Van Earthquake to enhance healthcare surge capacity in Turkey. EnvironmentalHazards, 15(1), 74-94. DOI: https://doi.org/10.1080/17477891.2016.1139539
Arslan, E. (2016). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin afet-acil durumlar hakkında bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı, Edirne.
Avcı, S., Kaplan, B., Ortabağ, T. (2020). Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Resilience, 4(1), 89-101.DOI: https://doi.org/10.32569/resilience.619897
Başeğmez, D. (2017). Hastanelerde afet yönetimine ilişkin mevcut durumun değerlendirilmesi (Balıkesir örneği)(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
Canatan, H. (2020). Afetlerde sürdürülebilir sağlık hizmetleri için güvenli hastane kavramının önemi üzerine bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(1), 55-60.http://dergipark.gov.tr/sagakaderg
Dinçer, S., Kumru, S. (2021). Afet ve acil durumlar için sağlık personelinin hazırlıklı olma durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1): 32-43. DOI: https://doi.org/10.37989/gumussagbil.790884
Dölek, İ. (2015). Türkiye Fiziki Coğrafyası: Türkiye’de Doğal Afetler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 1. Baskı, 1. Cilt, ss: 313-365.
Günaydın, M., Tatlı, Ö., Genç, E. (2017). Arama kurtarma örgütleri ve ulusal medikal kurtarma ekipleri (UMKE). Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 3 (1), 56-63. DOI: https://doi.org/10.21324/dacd.267345
Inal, E., Altıntaş, K. H., Doğan, N. (2019). General disaster preparedness beliefs and related sociodemographic characteristics: The example of Yalova University, Turkey. Turkish Journal of Public Health, 17(1), 1-15.DOI: https://doi.org/10.20518/tjph.381667
İnce, C,. (2019). Sosyal afetler: savaş, iç çatışma ve bir mücadele biçimi olarak göç. ISPEC 3. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı. 20-22Aralık 2019, Van.
İytemür, A., Yeşil, T. S. (2020). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin hastane afet ve acil durum planları ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(2),138-148. DOI: https://doi.org/10.31125/hunhemsire.763162
Kalanlar, B. (2013). Afet Hemşireliği ve Yönetimi’nin Hemşire Öğrencilere Öğretimi: Jenning'in Hemşirelikte Afet Yönetim Modeli'nin Kullanılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Programı, Ankara.
Kalanlar, B., Kubilay, G. (2015). Afet hemşireliği eğitimi ve afet öncesinde afet hemşiresinin görevleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 8(22), 77-85. http://www.deuhyoedergi.org/
Karakış, S,. (2019). Kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerin afetlere hazır oluşluk durumları ve psikolojik sağlamlıkları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
Loke, A. Y., Fung, O. W. M. (2014). Nurses’ competencies in disaster nursing: Implications for curriculum development and public health. International Journal of Environmental Research and Public Health, 11(3), 3289-3303. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph110303289
Lök, U., Yıldırım, C., Al, B., Zengin, S., Çavdar, M. (2009). Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi Hastane Afet Planı. Akademik Acil Tıp Dergisi, 8(3), 38-46. DOI: https://doi.org/10.4170/JAEM.2009.52297
Meral, C. (2014). Gümüşhane İlinin Köse İlçesinde Halkın Afet Konusundaki Bilgi ve Bilinç Düzeylerinin Tespiti Araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özler, M. (2021). Kamu yönetimi bağlamında afete dirençli toplum ve bütünleşik afet risk yönetimi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 901-917. DOI: https://doi.org/10.31592/aeusbed.821774
Soydan, E., Alparslan, N. (2014). Medyanın doğal afetlerdeki işlevi. İstanbul Journal of Social Sciences, Summer. 7, 53-64.ISSN: 2147  3390
Şen, G., Ersoy, G. (2017). Hastane afet ekibinin afete hazırlık konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 122–130.
Şengün, H., Küçükşen, M. (2019). Afet yönetimi eğitimi niçin gerekli. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(46), 193-211.CC: BY-NC-ND 4.0
Şentürk, S., Büyükdavraz, G., Keskin, A. Y. (2020). Yoğun bakım hemşirelerinin afet yönetimi hakkındaki bilgi, görüş ve yaklaşımları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3), 527-546. DOI: https://doi.org/10.33715/inonusaglik.753643
Taşkıran, G., Baykal, Ü. (2017). Hemşirelerin afetlere ilişkin görüşleri deneyimleri ve hazırlık algısı. Uluslararası Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 10, 36-58. DOI: https://doi.org/10.17371/UHD2017.2.03
Tosun, S. (2021). Bir sosyal politika aracı olarak AFAD. Hastane Öncesi Dergisi, 6(1):117-134. URL 1, T.C. Sağlık Bakanlığı (Haziran 2021). Hastane Afet ve Acil Durum Planı (HAP) Hazırlama Kılavuzu) https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/40879,haphazirlamaklavuzusurum214062021pdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 10.11.2021).
URL 2, 2020 Yılı Doğa Kaynaklı Olay İstatistikleri https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Istatistikler/2020yilidogakaynakliolayistatistikleri.pdf (Erişim Tarihi: 18.11.2021)
URL 3, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı https://tr.wikipedia.org/wiki/Afet_ve_Acil_Durum_Y%C3%B6netimi_Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1 (Erişim Tarihi: 18.11.2021).
URL 4, Umke Tarihçesi https://www.umke.org/umke-tarihcesi-s14.html (Erişim Tarihi: 18.11.2021).
URL 5, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, (2020). Gaziantep-Şehitkamil gelişme toplu konut alanı. https://www.gaziantep.bel.tr/uploads/2020/07/plan-ac-807iklama-raporu-50002194.pdf (Erişim Tarihi: 21.11.2021)
URL 6, https://www.afad.gov.tr/tr/23792/Aciklamali-Afet-Yonetimi-TerimleriSozlugu?kelime=afetlere+diren%C3%A7li+toplum (Erişim Tarihi: 18.11.2021)
URL 7, Türkiye, Afet Farkındalığı ve Afetlere Hazırlık Araştırması, 2014. Ankara, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3923/xfiles/turkiye-afet-farkindaligi-ve-afetlere-hazirlik-arastirmasi_-2014-edited.pdf (Erişim Tarihi: 18.11.2021)
Varol, N., Kaya, C. M. (2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8. http://dergipark.gov.tr/afet