Banu YENER-MARKSTEINER, Lisa PELOSCHEK, Martin SEYER, Philip BES

3719

Kireçtaşı, Diyorit ve Radyolarit: Limyra (Güneybatı Türkiye) Buluntusu Pişmiş Toprak Objelerin İlk Petrografik Analizleri

Bu makalede Limyra antik kentinden alınan seramik örneklerin ilk petrografik analizlerinin sonuçları verilmektedir. Analizlerin amacı, Limyra kent alanındaki Roma Hamam Yapısı Batı Kapısı, Doğu Kapısı ve Batı kentteki 9 no.lu sondaj gibi değişik kazılardan gün ışığına çıkartılmış MS 1.-7. yy. arasına tarihlenen ve kendi içerisinde makroskopik olarak bir grup oluşturan seramiklerin hammadde kaynaklarının antik kent çevresindeki coğrafyada yerlerinin belirlenmesidir. Yapılan bu petrografik analizler Finike Körfezi coğrafyasında Limyra’nın seramik üretimine dair ilk verileri sunmaktadır. Analizlerin en önemli sonucu belirli formlar ve amaçlar için farklı kil hammaddesinin kullanılmış olduğunun belirlenmesidir. Yerel olduğu düşünülen çanak çömleklerin yanı sıra pişmiş toprak yapı malzemesi de analiz edilmiştir. Mineral ve kaya bileşenlerine dayanan toplam yedi petrografik doku grubu (petrofabrik) belirlenmiştir. Bunlardan dördü kalkerli kil matriksi ve farklı miktar ve büyüklükteki diyorit parçalarının varlığı ile karakterize edilir: LIM-CALC/DIORITE_01, LIM-CALC/DIORITE_02, LIM-CALC/DIORITE_03, LIM-CALC_01). Diğer üç petrografik doku grubunun (LIM-CHERT_01, LIM-CHERT_02, LIM-CHERT_03) özelliği hepsinin çört (silisli şist) ve radyolarit içermesi ve bileşiminde ayrıca mikritik kalker bulundurmasıdır. Bu petrografik dokuların içerdiği maddelerin tanecik büyüklüğü ve miktarı da kendi aralarında değişebilmektedir. Jeolojik harita yardımıyla Limyra seramiklerinin hammaddesinin gelebileceği iki kil yatağı tespit edilebilmiştir. Bu tespit, çömlekçi ustalarının ofiyolitli formasyonların bulunduğu Finike Körfezi’nin doğusundaki kil yataklarını tercih ettiklerini göstermektedir. Seramiklerin tipolojik tasnifi ve petrografik inceleme sonuçları bir arada değerlendirildiği zaman Knidos tipi ve Girit stili kapların Limyra yerel-bölgesel seramik atölyelerinde üretildiği ve benzer kil malzemenin Erken İmparatorluk Dönemi’nden Bizans Dönemi’ne kadar kullanılmış olduğu belirlenmiştir. Limyra seramik repertuarının detaylı sınıflandırılması ve tanımı bu bölgedeki ilk petrografik referans gruplarının oluşturulmasını sağlamış ve hem Likya hem de çevresindeki pişmiş toprak eserlere yönelik gelecekte yapılacak çalışmalara bir temel oluşturmuştur. Çalışmaların en önemli sonucu ise bölgesel seramik stillerinin ve bir mikro-bölge içerisinde iç bağlantıların belgelenmiş olmasıdır.

Limestone, Diorite and Radiolarite: First Petrographic Data of Fired Clay Objects from Limyra (Southwest Turkey)

-
PDF

___

  • Yener-Marksteiner 2016 B. Yener-Marksteiner, “Limyra als Bischofssitz. Einblicke in die Keramik mit christlicher Symbolik”, in: F. Blakolmer – M. Seyer – H. D. Szemethy (eds.), Angekommen auf Ithaka. Festgabe für Jürgen Borchhardt zum 80. Geburtstag (2016) 185-199.
  • Yener-Marksteiner 2012 B. Yener-Marksteiner, “Frühkaiserzeitliche Sigillata der Weststadtgrabung in Limyra 2002-2003”, in: Seyer 2012a, 371-386.
  • Whitbread 1995 I. K. Whitbread, Greek Transport Amphorae. A Petrological and Archaeological Study. Fitch Laboratory Occasional Paper 4 (1995).
  • Waksman – Lemaître 2010 Y. Waksman – S. Lemaître, “Céramiques culinaires de Lycie (Turquie) aux époques romaine et proto-byzantine: approches archéologiques et archéométriques”, in: S. Menchelli – S. Santoro – M. Pasquinucci – G. Guiducci (eds.), LRCW 3. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and archaeometry. Comparison between Western and Eastern Mediterranean. BAR International Series 2185 (II) (2010) 781-790.
  • Türker 2006 A. C. Türker, “Myra Seramik Hamur Gruplarının Kap Tipleri ile Değerlendirilmesi”, Adalya 9, 2006, 117-148.
  • Stanzl 2012 G. Stanzl, “Zur Neuaufnahme der Arbeiten am Ptolemaion in Limyra”, in: Seyer 2012a, 327-342.
  • Seyer – Lotz 2014 M. Seyer – H. Lotz, “A Building with Jewish Elements in Limyra/Turkey – A Synagogue?”, in: A. Colella – A. Lange – M. Seyer (eds.), The Menorot of Limyra and Judaism in Asia Minor: Archaeology, Visual Culture, and Literature. Journal of Ancient Judaism 5, 2014, 142-152.
  • Seyer – Lotz 2013 M. Seyer – H. Lotz, “A Synagogue in Limyra? – Preliminary Report on a Byzantine Building with Jewish Elements”, Journal of Ancient Judaism 4, 2013, 133-148.
  • Seyer et al. 2014 M. Seyer et al., “Limyra 2013”, KST 36, 2014, 535-554.
  • Seyer et al. 2013 M. Seyer et al., “Limyra 2012”, KST 35, 2013, 404-418.
  • Seyer et al. 2012 M. Seyer et al., “Limyra 2011”, KST 34, 2012, 221-234.
  • Seyer 2014 M. Seyer, “Limyra 2013”, Anmed 12, 2014, 73-80.
  • Seyer 2013b M. Seyer, “Urbanistische Forschungen in Limyra (Lykien)”, Archäologie Österreichs 24, 2013, 55-63.
  • Seyer 2013a M. Seyer, “Limyra 2012”, Anmed 11, 2013, 83-89.
  • Seyer 2012b M. Seyer, “Limyra 2011”, Anmed 10, 2012, 59-64.
  • Seyer 2012a M. Seyer, 40 Jahre Grabung Limyra. Akten des internationalen Symposions Wien, 3.-5. Dezember 2009. Forschungen in Limyra 6 (2012).
  • Seyer 2011 M. Seyer, “Limyra 2010”, KST 33, 2011, 441-452.
  • Sewing 2015 K. Sewing, “Die Südthermen (ehemals Bischofspalast) in Limyra. Bauaufnahme und Interpretation”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Instituts 84, 2015, 213-257.
  • Şenel 1995 M. Şenel, Geological Map of the Antalya-M10 and M11 Quadrangle. Scale 1:100.000 (1995).
  • Schuh 2012b U. Schuh, “Die Ausgrabungen in den Theaterthermen von Limyra: Vorläufige Ergebnisse 2007–2009”, in: C. Reinholdt – W. Wohlmayr (eds.), Akten des 13. Österreichischen Archäologentages Salzburg, 25. bis 27. Februar 2010 (2012) 161-167.
  • Schuh 2012a U. Schuh, “Die Theaterthermen von Limyra: Ergebnisse der Ausgrabungen 2007- 2009”, in: Seyer 2012a, 287-299.
  • Sarı – Özer 2009 B. Sarı – S. Özer, “Upper Cretaceous Rudist Biostratigraphy of the Bey Dağları Carbonate Platform, Western Taurides, SW Turkey”, Geobios 42, 2009, 359-380.
  • Sarı – Özer 2002 B. Sarı – S. Özer, “Upper Cretaceous Stratigraphy of the Bey Dağları Carbonate Platform, Korkuteli Area (Western Taurides, Turkey)”, Turkish Journal of Earth Sciences 11, 2002, 39-59.
  • Sarı 2009 B. Sarı, “Planktonic Foraminiferal Biostratigraphy of the Coniacian-Maastrichtian Sequences of the Bey Dağları Autochthon, Western Taurides, Turkey: Thin-section Zonation”, Cretaceous Research 30, 2009, 1103-1132.
  • Robertson 1993 A. H. F. Robertson, “Mesozoic-Tertiary Sedimentary and Tectonic Evolution of Neotethyan Carbonate Platforms, Margins and Small Ocean Basins in the Antalya Complex, Southwest Turkey”, in: L. E. Frostick – R. J. Steel (eds.), Tectonic Controls and Signatures in Sedimentary Successions. Special Publication No. 20 of the International Association of Sedimentologists (1993) 415-465.
  • Peschlow 1997 U. Peschlow, “Nachuntersuchungen an der Bischofskirche”, in: Borchhardt et al. 1997, 384-390.
  • Peschlow 1984 U. Peschlow, “Die Bischofskirche in Limyra (Lykien)”, Studi di antichità Cristiana 37 (2), 1984, 409-421.
  • Marksteiner – Yener-Marksteiner 2009 T. Marksteiner – B. Yener-Marksteiner, “Die Grabungen in Sondage 30/36/37 in der Weststadt von Limyra: Der archäologische Befund und die Keramik”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes 78, 2009, 221-252.
  • Marksteiner et al. 2008 T. Marksteiner und Mitarbeiter, “Bericht zur Grabungskampagne Limyra”, KST 30.1, 2008, 347-358.
  • Marksteiner et al. 2007 T. Marksteiner – S. Lemaître – B. Yener-Marksteiner, “Die Grabungen am Südtor in Limyra: Die Grabung der Jahre 1982-1986 am Südtor von Limyra”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes 76, 2007, 171–277.
  • Marksteiner 1991/92 T. Marksteiner, “Die Grabungen in der Weststadt von Limyra”, in: Borchhardt et al. 1991/92, 133-140.
  • Marksteiner 1988 T. Marksteiner, “Sondage 9 in der Weststadt”, KST 10.2, 1988, 113-116.
  • Lemaître et al. 2013 S. Lemaître – S. Y. Waksman – M.-C. Arqué – E. Pellegrino – C. Rocheron – B. Yener-Marksteiner, “Identité régionale et spécificités locales en Lycie antique: l’apport des céramiques culinaires”, in: P. Brun – L. Cavalier – K. Konuk – F. Prost (eds.), Euploia. La Lycie et la Carie antiques. Dynamiques des territoires, échanges et identités. Actes du colloque de Bordeaux, 5, 6, et 7 novembre 2009 (2013) 189-461.
  • Konecny – Marksteiner 2007 A. Konecny – Marksteiner, “Zur Bebauungsgeschichte des Areals hinter der klassischen Stadtmauer im Bereich der Weststadt von Limyra”, in: M. Seyer (ed.), Studien in Lykien. Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Institutes 8 (2007) 15-28.
  • Kögler 2010 P. Kögler, Feinkeramik aus Knidos vom mittleren Hellenismus bis in die mittlere Kaiserzeit (2010).
  • Kelly 2013 A. Kelly, “Roman Bathhouses on Crete as Indicators of Cultural Transition: The Dynamics of Roman Influence”, in: A. Gardiner – E. Herring – K. Lomas, Creating Ethnicities and Identities in the Roman World (2013) 131-167.
  • Kelly 2006 A. Kelly, “The Roman Baths of Mylopotamos: A Distribution Study”, in: I. Gavrilaki – G. Z. Tziphopoulos (eds.), Ο Μυλοπόταμος από την αρχαιότητα ως σήμερα. Περιβάλλον – Αρχαιολογία – Iστορία – Λαογραφία – Κοινωνιολογία (2006) 239-252.
  • Jacobek 1993 R. Jacobek, “Limyra als Sitz byzantinischer Bischöfe”, in: Borchhardt 1993, 112-113.
  • Jacobek 1991/92 R. Jacobek, “Die Arbeiten am sog. Bischofspalast (Grabung 1989)”, in: J. Borchhardt et al. 1991/92, 171-176.
  • Hellenkemper – Hild 2004 F. Hellenkemper – F. Hild, Lykien und Pamphylien. Tabula Imperii Byzantini 8 (2004).
  • Hayward – Robertson 1982 A. B. Hayward – A. H. F. Robertson, “Direction of Ophiolite Emplacement Inferred from Cretaceous and Tertiary Sediments of an Adjacent Authochthon, the Bey Dağları, Southwest Turkey”, Geological Society of America Bulletin 93.1, 1982, 68-75.
  • Hayward 1984 A. B. Hayward, “Sedimentation and Basin Formation related to Ophiolite Nappe Emplacement, Miocene, SW Turkey”, Sedimentary Geology 40, 1984, 105-129.
  • Ganzert 1984 J. Ganzert, Das Kenotaph für Gaius Caesar in Limyra. IstForsch 35 (1984).
  • Farrington – Coulton 1990 A. Farrington – J. J. Coulton, “Terracotta Spacer Pins in Lycian Bath Buildings”, AnatSt 40, 1990, 55-67.
  • Dündar 2016 E. Dündar, “Likya’da Seramik: Üretim ve Ticarete Genel Bir Bakış/Ceramics in Lycia: an Overview on Production and Trade”, in: H. İşkan – E. Dündar (eds.), Lukka’dan Likya’ya. Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi/From Lukka to Lycia. The Land of Sarpedon and St. Nicholas. Anatolian Civilizations Series 5 (2016) 504-519.
  • Dilek et al. 1999 Y. Dilek – P. Thy – B. Hacker – S. Grundvig, “Structure and Petrology of Tauride Ophiolites and Mafic Dike Intrusions (Turkey): Implications for the Neotethyan Ocean”, Geological Society of America Bulletin 111.8, 1999, 1192-1216
  • Deer et al. 2013 W. A. Deer – R. A. Howie – J. Zussman, An Introduction to the Rock Forming Minerals (2013).
  • Çevik et al. 2010 N. Çevik – I. Kizgut – S. Bulut, “Rhodiapolis as a Unique Example of Lycian Urbanism”, Adalya 13, 2010, 29-63.
  • Çevik et al. 2009 N. Çevik – I. Kızgut – S. Bulut, “Rhodiapolis Baths: The First Evaluation following the Excavations and its Contribution to the Knowledge on Lycian Baths Architecture and Technique”, Adalya 12, 2009, 231-260.
  • Borchhardt et al. 1997 J. Borchhardt et al., “Grabungen und Forschungen in Limyra aus den Jahren 1991- 1996”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Instituts 66, 1997, Beiblatt 321-426.
  • Borchhardt et al. 1991/92 J. Borchhardt et al., “Grabungen und Forschungen in Limyra aus den Jahren 1984–1990”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Instituts 61, 1991/92, Beiblatt 125-192.
  • Borchhardt 2002 J. Borchhardt, Der Fries vom Kenotaph für Gaius Caesar in Limyra. Forschungen in Limyra 2 (2002).
  • Borchhardt 1993 J. Borchhardt, Die Steine von Zẽmuri: Archäologische Forschungen an den verborgenen Wassern von Limyra (1993).
  • Borchhardt 1976 J. Borchhardt, Die Bauskulptur des Heroons von Limyra: Das Grabmal des lykischen Königs Perikles. IstForsch 32 (1976).
  • Bes 2014 P. M. Bes, “Late Antique-Early Byzantine Pottery”, in: Seyer 2014, 78-79.
  • Bağcı – Parlak 2009 U. Bağcı – O. Parlak, “Petrology of the Tekirova (Antalya) Ophiolite (Southern Turkey): Evidence for Diverse Magma Generations and their Tectonic Implications during Neotethyan-subduction”, International Journal of Earth Sciences 98, 2009, 387-405.
  • Arnold 2005 D. E. Arnold, “Linking Society with the Compositional Analysis of Pottery: A Model from Comparative Ethnography”, in: A. Livingstone Smith – D. Bosquet – R. Martineau (eds.), Pottery Manufacturing Processes: Reconstitution and Interpretation. BAR International Series 1349 (2005) 15-21.
ADALYA-Cover
  • ISSN: 1301-2746
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 1996
  • Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bir Güzellik Nesnesi Olarak Cam Bilezikler: Demre/Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Buluntuları (1989-2016)

Ebru FINDIK

Doğu Dağlık Kilikia’daki Kırsal Yerleşimlerde Peristyl Avlulu Konutlar

Ümit AYDINOĞLU

Hans-Ulrich Wiblinger, Kyrenia, A Harbour Town of Cyprus, Edition Vividus (2016) Nekar Germany, 200 Pages. ISBN 978-3-9817501-0-2. A New Book about Kyrenia, The Harbour Town of Cyprus

Netice YILDIZ

Tlos (Seydikemer, Muğla) Kazılarında Ortaya Çıkartılan Orta Bizans Dönemi İskeletlerinde Ağız ve Diş Sağlığı

Derya ATAMTÜRK, İzzet DUYAR

Kireçtaşı, Diyorit ve Radyolarit: Limyra (Güneybatı Türkiye) Buluntusu Pişmiş Toprak Objelerin İlk Petrografik Analizleri

Banu YENER-MARKSTEINER, Lisa PELOSCHEK, Martin SEYER, Philip BES