Claudius lykia'yı neden ilhak etti?

Why did claudius annex lycia?

Lykia’nın İ.S. 43 yılında Claudius tarafından ilhak edilmesi hakkında bilgi veren her iki antik kaynağımız da olayı bölgedeki iç huzursuzlukla ilintilendirir (Suet. Claud. 25.3:discordia; ve Dio 60.17.3: ‘στάσις’). Günümüz bilim adamlarının çoğu bu bilgiyi hiç sınamadan kabul etmiş ve uzun süredir Roma’nın müttefiki olan Lykia’nın bu ‘iç huzursuzluk’üzerine karar verilerek veya bunun sonucu olarak ilhak edildiğini düşünmüşlerdir. Bu yorum, Lykia’nın ilhakını kuşatan koşulları yakın zamanda Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae (2007) eserinde irdeleyen S. Şahin ve M. Adak tarafından da ulaşılan birincil sonuçtur. Araştırmacıların ulaştığı sonuca göre Lykia’nın ‘Roma’nın müttefiki ve dostu’ statüsünü yitirip sıradan bir eyalet olarak Roma imperiumuna katılmasının temel veya asıl sebebinin Lykia’daki ‘huzursuzluk’ durumu olduğu teyit ediliyor. İmparatorluk Roma’sının, normalde sadık ve barışçıl müttefik bir devleti sırf iç siyasi huzursuzluğu var diye ilhak etmeye kalkıştığına dair çok nadiren kanıt görülür. Ki bu durumda, Lykia’yı ilhak etmek için rol oynamış olabilecek diğer motivasyonlara bakmak gerekir.S. Şahin ve M. Adak’ın da yaptığı gibi başka bilim adamlarınca öne sürülen alternatif savların temelde göz ardı edildiği Lykia’nın ilhakı konusu için özellikle diğer hususlara bakmak gereklidir. Söz konusu alternatif açıklamalara göre Lykia’nın ilhakı en azından kısmen Claudius’un şahsi askeri veya imparatorluk şanını iyileştirmek; veya (Roma’da siyasi desteği garantilemek için) kendisinin şahsi hamilik alanını genişletmek amacıyla; ya da mali sebeplerden dolayı gerçekleştirildi. Lykia’nın ilhakı için öne sürülen dört motivasyon ayrıntıyla irdelenmiştir. İç huzursuzluk her ne kadar Roma’nın Lykia’nın içişlerine karışmasına giden yolu açmış olmasına karşın ilhakın bu sebeple yapıldığına dair çok az kanıt vardır. Bu ilhak imparatorluk şanını veya imparatorun hamiliğini artırmak sebeplerinden dolayı kararlaştırılmıştı. Ancak Lykia’nın sıradan bir Roma eyaleti yapılmasında mali konular önemli bir rol oynamış görünüyor. Bu durum Claudius’un tahta çıktığı İ.S. 41 ve izleyen on yıldaki Roma ekonomisine bir bakışla ortaya çıkıyor. İ.S. 41 yılında imparatorluk maliyesi açıkça iyi durumda olmasına ve Claudius’un orduya ve Roma halkına önemli miktarlarda bağış yapmasını sağlamasına karşın aynı sırada Kommagene, Judaea-Samaria ve Khalkis’i tekrar vasal konuma döndürmesi imparatorluk gelirlerine önemli bir etki yapmış olmalıdır. Örneğin, vergi potansiyeli bağlamında Kommagene’nin ekonomik değeri konusunda kaynağımıza güvenecek olursak sadece bu bölgeden gelen vergi gelirleri en azından iki lejyonun yıllık ödemelerini karşılıyordu. Gelirlerdeki bu kayıp imparatorluk bütçesinde bir şekilde tazmin edilmek durumundaydı ve Claudius’un imparatorluk döneminin tipik özelliği olan muazzam kamu projelerinin (örn. Roma’da tamamladığı iki yeni su kemeri ve Ostia’daki yeni liman) masraflarını da karşılamak üzere yerine daha fazlası konmalıydı. Claudius’un bu kaybı telafi etmek için sikke emisyonu veya kalitesinde herhangi bir oynama yaptığı bilinmediğine göre mantıken imparatorluk bütçesindeki açığın başka yollarla kapatılmış olması gerekiyor. Mauretania’nın ilhakı ve Britannia’nın işgali bu süreçte bir paya sahip olabilir fakat her iki bölgeye de konuşlandırılması gereken ordular için kaynağa ihtiyaç vardı. Makalemizde, Claudius’un imparatorluğunun ilk yıllarında başka bölgelerle (Thracia, Noricum ve Alpes Graiae et Poeninae) birlikte Lykia’nın da Roma imperiumuna ilhak edilmesine kısmen,Kommagene, Judaea-Samaria ve Khalkis’in vasallığa döndürülmesi nedeniyle ortaya çıkan vergi kaybından dolayı karar verildiği öne sürülmektedir. Dolayısıyla, aşırı bir siyasi durum Roma’nın müdahalesine yol açmış olsa bile ilhaka karar verilmesi imparatorluk bütçesini dengelemek amacıyla mali endişelerden kaynaklanmıştır.

PDF

___

Bechert 1999 T. Bechert, Die Provinzen des Römischen Reiches (1999).
Behrwald 2000 R. Behrwald, Der lykische Bund: Untersuchungen zu Geschichte und Verfassung (2000).
Bennett 2006 J. Bennett, "The origins and early history of the Pontic-Cappadocian frontier", AnatSt 56, 2006, 77-92.
Bennett 2007 J. Bennett, "The Roman army in Lycia and Pamphylia", Adalya 10, 2007, 131-53.
Birley 1986 E. B. Birley, "Before Diplomas, and the Claudian Reform", in W. Eck - H. Wolff, Heer und Intergrationspolitik. Die römischen Militârdiplome als historische Quelle, 1986, 248-57.
Birley 2005 A. R. Birley, The Roman Government of Britain (2005).
Brandt - Kolb 2005 H. Brandt - F. Kolb, Lycia et Pamphylia: Eine römische Provinz im Siidwesten Kleinasiens (2005).
Burgers 2001 P. Burgers, "Coinage and State Expenditure: the reign of Claudius AD 41-54", Historia 50/1, 2001, 96-114.
Dessau 1924 H. Dessau, Geschichte des Römischen Kaiserzeit 1 (1924).
Devijver 1986 H. Devijver, "Equestrian Officers from the East", in P. Freeman - D. Kennedy, The Defence of the Roman and Byzantine East, 1986, 109-389 (=H. Devijver, The Equestrian Officers of the Roman Imperial Army [1898] 273-389, but preserving the original 1986 pagination).
Duncan-Jones 1994 R. Duncan-Jones, Money and Government in the Roman Empire (1994).
Finley 1968 M. I. Finley, Aspects of Antiquity: discoveries and controversies (1968).
Fishwick 1971 D. Fishwick, "The Annexation of Mauretania", Historia 20/4, 1971, 467-587.
Gordon 1952 A. E. Gordon, "Quintus Veranius consul A.D. 49: a study based upon his recently identified sepulchral inscription", University of California Publications in Classical Archaeology 2/5, 1952, 231-352.
Hopkins 1980 K. Hopkins, "Taxes and Trade in the Roman Empire (220 BC - AD 400)", JRS 70, 1980, 101-25.
Jameson 1973 S. E. Jameson, "Lykia", in Realencyclopâdie der Classischen Altertumswissenschaft: Supplementband XII (1973) 265-308.
Jones 1974 A. H. M. Jones, The Roman Eco'homy. Studies in Ancient Economic and Administrative History (1974).
Jones 2001 C. P. Jones, "The Claudian Monument at Patara", 2PE 137, 2001, 161-8.
Kantor [n.d.] G. M. Kantor, "Ancestral Laws under Roman Rule: the case of Lycia", available on line at http://users.ox.ac.uk/~balll674/lycian_text.rtf
Kienast 1990 D. Kienast, Römische Kaisertabelle (1990).
Kokkinia 2004 C. Kokkinia, "Ruling, Inducing, Arguing: how to govern (and survive) a Greek Province", in L. de Ligt - E. A. Hemelrijk - H. W. Singor (eds.), Roman Rule and Civic Life: Local and Regional Perspectives (2004) 39-58.
Levick 1989 B. Levick, "Claudius Speaks: two Imperial contretemps", Historia 38, 1989, 112-16.
Levick 1990 B. Levick, Claudius (1990).
Magie 1950 D. Magie, Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Christ (1950).
Marksteiner - Worrle 2002 T. Marksteiner - M. Worrle, "Ein Altar für Kaiser Claudius auf dem Bonda Tepesi zwischen Myra and Limyra", Chiron 32, 2002, 545-69-
Mason 1974 H. J. Mason, Greek terms for Roman institutions (1974).
Millar 1977 F. Millar, The Emperor in the Roman World (1977).
Robert 1969 L. Robert, Opera Minor Selecta 2 (1969).
Şahin-Adak 2007 S. Şahin - M. Adak, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae (2007).
Sherwin-White 1973 A. N. Sherwin-White, The Roman Citizenship2 (1973).
Speidel 1992 M. A. Speidel, "Roman army pay scales", JRS 82, 1992, 87-106.
Syme 1979 R- Syme, Roman papers I (1979).
Syme 1995 R. Syme, Anatolica: studies in Strabo. A. R. Birley (ed.) (1995).
Tortoriello 2004 A. Tortoriello, I fasti consolari degli anni di Claudio (2004).
Wells 1984 C. Wells, The Roman Empire (1984).
Worrle 1975 M. Worrle, "Zwei neue griechische Inschriften aus Myra zur Verwaltung Lykien in der Kaiserzeit", in J. Borchhardt (ed.), Myra: Eine lykische Metropolie in antiker und byzantinischer Zeit (1975) 254-300.
Zimmermann 2000 M. Zimmermann, "Teimusa - ein zentrallykischer Hafenplatz als Mittler kulturellen Wandels", Antike Welt 31, 2000, 333-42.

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)

Arşiv