SAVAŞA DÜŞEN MAHKÛMA SARILIR MI? 1. DÜNYA SAVAŞI BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ’NİN MAHKÛMLARDAN FAYDALANMA DÜŞÜNCESİ

Birinci Dünya Savaşı dünya tarihi ve Türk tarihi açısından en önemlisavaşlardan biridir. Bu savaşın yıkıcı etkisi ve diğer tesirleri oldukça genişolmuştur. Savaşın kaybedenler safında yer alan Osmanlı Devleti’nin 1914başlarında da iyi durumda olduğu söylenemez. Hem içeride hem de dışarıda pekçok sorunla meşgul olmuştur. Trablusgarp Savaşı’yla başlayıp BalkanSavaşlarıyla devam eden süreçte Birinci Dünya Savaşı Osmanlı Devleti’ninmecalini iyice tüketmiştir. İttifak yaptığı devletlerden Almanya’nın her konudadesteğini bekleyen Osmanlı Devleti kendi kaynaklarını da hem tasarruflukullanmak hem de duruma göre son raddesine kadar değerlendirmek zorundakalmıştır. Asker sayısını artırmak için çeşitli suçlardan hapishanelerde tutuklubulunan mahkûmların bazılarından asker olarak faydalanmayı düşünmüştür.Ancak başta mantıklı gibi gelen bu fikrin kısa süre sonra işe yaramadığıanlaşılmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Arşivlerinde yer alan belgelerin ışığındaözellikle Kafkas Cephesi’nde Osmanlı hapishanelerindeki mahkûmlardancephede asker olarak faydalanma fikrine odaklanmaktadır.

THE THOUGHT OF OTTOMAN EMPIRE TO BENEFIT FROM CONVICT IN THE FIRST WORLD WAR

The First World War is one of the most important wars in world history and Turkish history. The destructive effect and other effects of this war, which lasted approximately four years, were quite wide. It cannot be said that the Ottoman State, which was among the losers in the First World War, was in good condition in the beginning of 1914 as well. It has been busy with many problems both inside and outside. During the process that started with the Tripoli War and continued with the Balkan Wars, the First World War consumed the medal of the Ottoman Empire. The Ottoman State, which is waiting for the support of Germany in all matters from the states that it makes alliance, has to use its own resources both economically and according to the situation until the last point. To increase the number of soldiers, he considered being a soldier among some of the prisoners detained in prisons for various crimes. It seemed that this idea, which seemed logical at first, did not work soon. In the light of the documents in the Ottoman Archives, this study focuses on the idea of benefiting from prisoners in Ottoman prisons as soldiers in the front, especially in the Caucasian Front..

PDF

___

BOA, DH.ŞFR, 441 / 50
BOA, DH.ŞFR, 442 / 35
BOA, DH.ŞFR, 444 / 27
BOA, DH.ŞFR, 446 / 54
BOA, DH.ŞFR, 447 / 125
BOA, DH.ŞFR, 454 / 93
BOA, DH.ŞFR, 456 / 107
BOA, DH.ŞFR, 459 / 25
BOA, DH.ŞFR, 459 / 40
BOA, DH.ŞFR, 459 / 92
BOA, DH.ŞFR, 459 / 96
BOA, DH.ŞFR, 46 / 210
BOA, DH.ŞFR, 46 / 267
BOA, DH.ŞFR, 46 / 299
BOA, DH.ŞFR, 460 / 16
BOA, DH.ŞFR, 460 / 32
BOA, DH.ŞFR, 460 / 41
BOA, DH.ŞFR, 460 / 75
BOA, DH.ŞFR, 461 / 105
BOA, DH.ŞFR, 462 / 33
BOA, DH.ŞFR, 462 / 63
BOA, DH.ŞFR, 462 / 71
BOA, DH.ŞFR, 464 / 131
BOA, DH.ŞFR, 465 / 86
BOA, DH.ŞFR, 467 / 100
BOA, DH.ŞFR, 467 / 35
BOA, DH.ŞFR, 470 / 72
BOA, DH.ŞFR, 48 / 240
BOA, DH.ŞFR, 48 / 27
BOA, DH.ŞFR, 49 / 164
BOA, DH.ŞFR, 51 / 209
BOA, DH.ŞFR, 51 / 214
Akın, H. (2011), “Osmanlı Devleti'nde Hapishane Islahatına Dair 1893 Tarihli Bir Nizamname Önerisi”, History Studies, C.3/3, s.23-36.
Akşin, S. (1997), Türkiye’nin Yakın Tarihi, C.1, İmge Yayınları
Aruçi, M. (2009), “Saraybosna”, TDİA, C. 36. s.128-132.
Atar, Z. (2011), “20. Yüzyılın Başlarında Turgutlu Hapishanesi’nin Genel Durumu”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.9, S.1, s.87-102.
Bardakçı, M. (2013), İttihadçının Sandığı, İş Bankası Yayınları, İstanbul
Demirtaş, M. (2018), “1914 Tarihli Bitlis İsyanının Osmanlı Arşiv Belgelerindeki Yansımaları-Cezalar, Mükâfatlar”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.7, S.2. s.432-492.
Devellioğlu, F. (2004), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, (21.Baskı), Aydın Kitabevi, Ankara
Hacısalihoğlu, M. (2009), “Sırbistan, Tarih”, TDİA, C. 37. s.121-126.
Karal, E. Z. (tarihsiz), Osmanlı Tarihi, C.V, TTK Yayınları
Karaca, E. (2011), “Türk Basınında Alman Askeri Islahat Heyeti
Meselesi (1913-1914)”, Gazi Akademik Bakış, C.5, S.9, s.203-212.
Komisyon. (2013), Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul
Yazıcı, S. (2018), Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve Faaliyetleri (1914- 1918), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon
Karaca, T.N. (2015), “Birinci Dünya Savaşı’na Giden Yolda Kara El Grubu ve Franz Ferdinand’a Suikast”, 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, s.91-108.
Keleşyılmaz, V. (1999a), “Belgelerle Türkiye’nin Birinci Dünya Savaşı’na Giriş Süreci”, Erdem, C.11, S.31, s.139-153.
Keleşyılmaz, V. (1999b), Teşkilât-ı Mahsûsa’nın Hindistan Misyonu (1914-1918), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları
Keleşyılmaz, V. (2000), “I. Dünya Savaşı’nda Esir Askerler Üzerinde Panislamizm Propagandası Teşebbüsü”, Kebikeç, S.10, s. 31-37.
Kılıç, S. (2014), “Birinci Dünya Savaşı’na Uzanan Süreçte Türk-Alman Yakınlaşması”, 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu, 20-21 Kasım 2014 İstanbul, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Yayınları, s.91-154.
Kılıç, S. (2015), “I. Dünya Savaşı’nda Türk-Alman Cihat Politikasına Bir Bakış”, 100. Yılı münasebetiyle I. Dünya Savaşı’nda Kafkas (Doğu) Cephesi Uluslararası Sempozyumu 25-27 Eylül 2014/Erzurum, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s.139-187.
Kuran, E. (1992), “Birinci Dünya Savaşı”, TDİA, C.6, 1992, s.196-200.
Okur, M. S. Göktaş (2014), “Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Meclis-i Umumi’de Görüşülen Başlıca Askerî Meseleler”, 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu, 20-21 Kasım 2014 İstanbul, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Yayınları, s.283-311.
Orat, J. Çelik, F. (2011), “Diyarbakır Vilayeti Hapishaneleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.7, s.73-95.
Ortak, Ş (2015), “Sarıkamış Harekâtı Öncesi Kafkas Cephesi’ne Deniz Nakliyatı ve Yaşanan Deniz Savaşları”, 100. Yılı münasebetiyle I. Dünya Savaşı’nda Kafkas (Doğu) Cephesi Uluslararası Sempozyumu 25-27 Eylül 2014/Erzurum, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s.283-308.
Turan, M (2015), “I. Dünya Savaşı Öncesinde Avrupa Devletlerinin Siyaset Stratejileri ve Osmanlı Devleti”, 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, s.57-89.
Ünalp, R (2015), “Birinci Dünya Harbi Sırasında Kafkas Cephesi’ndeki Casusluk Faaliyetleri (1914’ten 1918’e kadar)”, 100. Yılı münasebetiyle I. Dünya Savaşı’nda Kafkas (Doğu) Cephesi Uluslararası Sempozyumu 25-27 Eylül 2014/Erzurum, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s.493-530.
Yıldız, G (2014), “Birleşik Harekât Tecrübesi Olarak Cihan Harbinde Türk-Alman Askerî İttifakı”, 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyum 20-21 Kasım 2014 İstanbul, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Yayınları, s.191-202.
Yıldız, Ö. (2015), “Osmanlı Hapishaneleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karesi Hapishanesi Örneği”, Akademik Bakış, C.9, S.17, s.91-111.