DENETÇİLERİN MESLEK ETİĞİ ALGISININ HOFSTEDE'İN KÜLTÜR KURAMI IŞIĞINDA DEĞERLENDİRMESİ

Etik; kelimesinin kökleri Yunancaya dayanmaktadır ve "ethos" sözcüğünden türetilmiştir. Etik kelimesi yunanca gelenek, davranış ve karakter anlamını taşımaktadır. Etik insanlar arasındaki ilişkilerde iyi, kötü, doğru, yanlış kavramlarının temelini araştıran felsefi bir anlayıştır. Kültür ise Hofstede'nin tanımına göre; öğrenilen bir olgu olarak belirtilmiş ve Hofstede kültürü; bir grup insanı diğerlerinden ayıran düşünsel programlama olarak tanımlamıştır. Bireyin bu düşünsel programlanması doğumuyla, önce ailede başlar. Aile bireylerinin kültürel etkileri, gelenekleri, inançları, sosyal çevreleri, ekonomik durumları, bireyin daha küçük yaşlarından başlayarak kişilik gelişimini oluşturmaya başlar. "Üniversite eğitimi kişinin meslek etiği algısı ve dürüst olma eğilimi üzerinde etkilidir". Çalışmamız SPK tarafından kabul edilmiş olarak denetim yapan denetim şirketlerine anket yöntemi uygulanarak yapılmıştır. Denetçi gibi eğitim düzeyi yüksek bir grup üzerinde meslek eliği algısı; denetçinin yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu, mesleki deneyimi ve denetçinin iş yerindeki pozisyonu dikkate alınarak ölçülmeye çalışılmıştır. Bu çalışma; denetçilerin meslek etiğinin, denetçiyi şekillendiren kültürel olgulardan etkilenme düzeyini belirlemeyi hedeflemiştir.

ASSESMENT OF PROFESSIONAL ETHICS OF AUDITORS IN LIGHT OF HOFSTEDE'S CULTURE THEORY

Ethics; the term is derived from the Greek word of "ethos" which means tradition, behavior and character. Ethics is a philosophical understanding which investigates the fundamentals of the concepts, Good, Bad, Right and Wrong within the relations among people. Culture is specified as a learned phenomenon based on the Hofstede's definition and Hofstede defined the Culture as a mental programming which distinguishes a group of people from the others. Mental programming of the individual starts with birth in his family. Cultural impacts, traditions, beliefs, social environment and economic status of family members start to form the personality development of the individual from his young age. "College education has an effect on the one's professional ethics and tendency to be honest person." In this study, perception of professional ethics has been aimed to measure, based on cultural effects, upon the auditors who are considering in a highly educated group of professionals. Survey has been conducted on 60 auditors.

PDF

___

Akay, Hüseyin. (2002), "Muhasebe Mesleğinde Etik", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Hakemli Dergisi Öneri, C. 5, 8 (17), İstanbul: 77-92.
Akdoğan, Habib, (2003) "Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Yaklaşımları", Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 783. Meslek Mensuplarının
Alber, Clyde Kluckhohn, (1952) "Culture: A Critical Review of Conceptions and Definitions", ilk baskı, Harvard Press, Cambrige MA: 9-73.
Aydın, İnayet Pehlivan (2001), Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayıncılık.
Erturan, İlkay E, (2007) Denetim Süreci, Karar İkilemi, Hofstede'in Kuramı ve Denetçinin Kültürel Kimliği, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bolu. Anadolu Üniversitesi.
F. G. Gul, (1991) "Size of Audit Fee and Perceptions of Auditors' Ability to Resist Management Pressure in Audit Conflict Situations", Abacus, September: 162-172.
F.A. Gul, J. Andy Y. Ng, Marian Yew Jen Wu Tong, (2003), "Chinese Auditors' Ethical Behavior in an Audit Conflict Situation", Journal of Business Ethics, Sayı.42: 379-392.
F.A. Gul, J. Tsui, (1992), An Empirical Analysis of Hong Kong Bankers' Perceptions of Auditor Ability to Resist Management Pressure in an Audit Conflict Situations, Journal of International Accounting Auditing and Taxation, Cilt:1 Sayı.2:177-190.
Geert Hofstede, (1991) Cultures and Organizations, Software of the Mind, (McGraw-Hill, London,
Güredin, Ersin, (1997), Denetçinin Meslek Ahlakı, Standartlar ve Uygulamadan Örnekler, 3.Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Alanya,
Hofstede, Geert (1994), Sofware of the Mind, Britain:McGraw Hill,.
J. R. Harris, (1990) Ethical Values of Individuals at Different Levels in the Organizational Hierarchy of a Single Firm, Journal of Business Ethics, Sayı:9,
Judy S. L. Tsui (1996), Auditors' Ethical Reasoning: Some Audit Conflict and Cross Cultural Evidence, The International Journal of Accounting, Cilt. 31 Sayı.1: 121-133.
Karabınar, Selahattin. (2005) Kültür Muhasebe Etkileşimi Açısından Muhasebe İklimi: Muhasebeye Kültürel Bakışlar, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Ekim,
Kırel, Çiğdem, (2000). Örgütlerde Etik Davranışlar, Yönetimi ve Bir Uygulama Çalışması, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi.
Kieran O. (2001), 'Hagan, Cultural Competence in the Caring Profession, (İlk Baskı. United Kingdom: Jessica Kingsley Publishers Ltd.
Koter, Erhan, (1997), "Muhasebe Denetim Mesleğinde Ahlakın Yeri ve Önemi", 3.Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Alanya,
Kurt, İhsan. (2002), Psikolojiden Kültüre İkinci Baskı, Eğitim Yayınları, Konya.
Kutluk ,F. A., Ersoy, A. (2011) Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 11(3): 436.
M. Betz, L. O'Connell ve J.M. Shepard, (1989), Gender Difference in Proclivity for Unethical Behavior, Journal of Business Ethics, Sayı:8,
M.L. Roxas, J.Y. Stonebeck, (1997), An Investigation of The Ethical Decision-Making International Journal of Accounting, Cilt. 32, Sayı.4: 503-535.
Özel, Salih, (2000), Yeminli Mali Müşavirlik Mesleğinde Etik I, Yaklaşım Dergisi, Yıl 8, Sayı 91, Temmuz.
Özocak, Hulusi, (2001), Baş Melih, Muhasebe ve Denetim Mesleğinde Etik, Bağımsızlık ve Tarafsızlık, Mali Çözüm, Sayı:56.
Patterson, D, (2001), Causal Effects Of Regulatory Organizational And Personel Factors On Ethical Sensitivity, Journal of Business Ethics, 30: 123-153.
S. K. Jones, L.A. Ponemon, (1993), A Comment on A Multidimensional Analysis of Selected Ethical Issues in Accounting, The Accounting Review, , Cilt. 68 Sayı.2: 411.
Selvi, Yakup, (2000), Çev: Ahlak Kuralları ve Muhasebe Eğitimine Etkileri, Muhasebe Finansman Dergisi, Ekim.
Shaub, M.K., Finn, D.W ve Munter, P., (1993), The Effects Of Auditors' Ethical Orientation On Commitment And Ethical Sensitivity, Behavioral Research In Accounting, 5: 145-169.
TURMOB, IFAC Meslek Ahlakı Yasası Çevirisi
Türk, Zeynep (2004), Muhasebe Meslek Ahlakı, Adana, Nobel Kitapevi
William E. Shafer, Roselyn E. Morris, Alice A. (2001), Ketchand, Effects Of Personal Values On Auditors' Ethical Decisions, Accounting, Auditing & Accountability Journal, Cilt 14, S.3: 226.