6. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTABININ FARKLI OKUNABİLİRLİK FORMÜLLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Okunabilirlik formülleri metnin gözlenebilen dilsel özelliklerinden yola çıkarak metinleri okuma zorluklarına veya kolaylıklarına göre aşamalı olarak sınıflandırmayı amaçlayan kestirim araçlarıdır. Ders kitabının okunabilirliğinin seviyeye uygun olması, konuların öğrenciler açısından kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Çalışmada yedi farklı yayınevine ait ortaokul 6 sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının okunabilirliği ölçümü ve hedef yaş kitlesine uygun olup olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın modeli doküman incelemesine dayalı betimsel bir çalışmadır. MEB Yayınevi ve özel yayınevleri tarafından hazırlanan ders kitaplarından seçilen metinler üzerinde Felsch Okuma Kolaylığı Okunabilirlik Formülü, Smog Okunabilirlik Formülü, Gunning Zorluk Göstergesi, Fry Grafik okunabilirlik formülü, Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen Okunabilirlik Formülü uygulanmıştır. Bu formüllerin yanı sıra 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının okunabilirliğinin araştırılmasında uluslararası geçerliliğe sahip Cloze test prosedürü kullanılmıştır. Araştırmanın Cloze test örneklemini Artvin merkez ilçedeki tüm okulların 6. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın sonucunda Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü dışında diğer formüllerden elde edilen sonuçlar ders kitaplarının hedef kitleye uygun olmadığını ortaya çıkarmıştır. Ateşman tarafından Türkçe için geliştirilen okunabilirlik formülü sonuçlarına göre ise 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının orta güçlük düzeyinde olduğu saptanmıştır

ANALYSIS OF 6th GRADE SOCIAL STUDIES TEXTBOOK ACCORDING TO DIFFERENT READABILITY FORMULAS

Readability formulas are estimation tools that for gradually classifying the text regarding its difficulty or easiness based on text’s observable lingual features. The suitability of the course book to the level will provide an understanding of the subjects easily for students. In the study, readability and suitability to the target age group of secondary school 6th grade social studies course books, which belongs to seven different publishers, was determined. The descriptive model that based on document review was used for the study. Felsch Reading Easiness Readability Formula, Smog Readability Formula, Gunning Difficulty Indicator, Fry Graphic Readability Formula, and the readability formula which was developed by Ateşman for Turkish were applied on the texts was chosen from course books that were published by both MEB Publishing and private publishing companies. As well as these formulas, for researching the readability of 6th-grade social studies course books, Cloze test procedure, which has an international validity, was used. Sample of the study consists of all 6th grades from all schools of the central county of Artvin. At the end of the study, it was found that according to all formulas course books is not suitable for target population for all class level except for the formula which developed for Turkish by Ateşman. According to the Ateşman’s formula course books’ difficulty level is medium

PDF

___

Ateşman, E. (1997). Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi. AÜ TÖMER Dil Dergisi, 58:171-174.
Bağcı, H. & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3): 12-28.
Baş, B. & İnan Yıldız, F. (2015). 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1):52-61.
Bezirci, B. & Yılmaz, A. E. (2010). Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(3):49-62.
Chall, J. S. (1988). Reability. the beginning years, Zagaluk, B. Jay Samuel, S. (ed) International Reading Assocation Inc.
Çakmak, G. ve Çil, E. (2014). 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabının Okunabilirlik Formülleriyle Değerlendirilmesi: Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım Ünite Örneği. TurkishJournal of EducationalStudies, 1(3), 1-26.
Çeçen, M. A. & Aydemir, F. (2011). Okul Öncesi Hikâye Kitaplarının Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16):185-194.
Çepni, S. (2005). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Üçyol Kültür Merkezi Yayınları.
Çepni, S., Gökdere, M. ve Taş, E. (2011). Mevcut Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Okunabilirlik Formülleri İle Değerlendirilmesi. Maltepe Üniversitesi Yeni Bin Yılın Işığında Fen Bilgisi Eğitimi Sempozyumu, İstanbul.
Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Ankara Üniversitesi, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara.
Demir, T. (2013). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu sosyal bilgiler, İçinde; B. Akbaba (Ed.), Sosyal bilgiler ders kitaplarında dil ve anlatım. Pegem: Ankara, ss.105-144.
Dikmenli, M., Çardak, O. ve Altunsoy, S. (2008). Ortaöğretim Biyoloji Ders Kitaplarında “Hücre Bölünmeleri” İle İlgili Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri, ICES, Kuzey Kıbrıs.
Durukan, E. (2014). Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri İle Öğrencilerin Okuma Becerileri Arasındaki İlişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3):68-76.
Geçit, Y. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Okunabilirlik Derecesinin Türkçeye Uyarlanmış Flesh Formülüne Göre Değerlendirilmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3):903-910.
Hızarcı, S. H. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Yeni Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Okunabilirlik Düzeylerinin İncelenmesi, Gazi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Lenz, B. K. ve Deshler, D. D. (2005). Adolescents with learning disabilities: Revisiting the educator’s enigma. In B. Y. Wong (Ed.) Advances in learning disabilities. New York: Guilford.
MEB (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları, Ankara.
Özay Köse, E. (2009). Biyoloji Ders Kitabında Hücre İle İlgili Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Journal of Art ve Sciences 12, 141-150.
Temur, T. (2003). Okunabilirlik (Readability) Kavramı. TÜBAR-XIII, 169-180.
Topkaya, Y., Ulu Kalın, Ö. ve Yılar, B. (2015). Readabiliyt Of The Primary Education 8th Grade Citizenship and Democracy Education Textbook and Its Suıtability for Target Age Level. International Journal of Languages’ Education and Teaching. 3(1), 480-491.
Ulusoy, M. (2009). Boşluk Tamamlama Testinin Okuma Düzeyini Ve Okunabilirliği Ölçmede Kullanılması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1):105-126.
Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Kelime-Cümle Uzunlukları Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.