SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN EMPATİK EĞİLİMLERİ İLE ÖZGECİLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı, sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin empatik eğilim ve özgecilik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek ve empatik eğilim ile özgecilik düzeylerinin cinsiyet, sınıf düzeyi, bölüme isteyerek gelip gelmeme ve sosyal çevre değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Empatik eğilim ve özgecilik sosyal hizmet disiplini ile doğrudan ilişkili temel değer ve beceriler olarak kabul edilmektedir. Ancak literatür incelendiğinde sosyal hizmet disiplini adına daha çok empati alanında çalışmaların olduğu, doğrudan özgecilik alanı ile empati ve özgecilik arasındaki ilişkiyi konu edinen çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Literatürdeki bu boşluk ve bu becerilerin eğitim sürecinde geliştirilebileceği düşünüldüğünde sosyal hizmet öğrencilerinin empatik eğilimleri ile özgeci davranış düzeyleri arasındaki ilişki önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları, sosyal hizmet eğitimi için bir veri kaynağı sağlayabilir. Bu çalışma, tarama modelinin kullanıldığı nicel bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Bingöl Üniversitesi sosyal hizmet bölümünde okuyan 459 öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyo-demografik veri formu, Dökmen (1988) tarafından geliştirilen Empatik Eğilim Ölçeği (EEÖ) ve Ümmet, Ekşi ve Otrar (2013) tarafından geliştirilen Özgecilik Ölçeği (ÖÖ) kullanılmıştır. Veriler Mann-Whitney U Testi, Kruskal- Wallis H Testi, Spearman Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon ile analiz edilmiştir. Araştırmanın en önemli bulgusu sosyal hizmet bölümü öğrencilerinde özgeciliğin empatik eğilimin anlamlı bir yordayıcısı olduğudur. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin empatik eğilim ile özgecilik düzeyleri arasında orta düzeyde ve pozitif anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca, öğrencilerin sınıf düzeyi ve sosyal çevrelerine göre empatik eğilim ve özgecilik düzeylerinde bir farklılık bulunmazken; cinsiyetlerine göre anlamlı derecede farklılık bulunmuştur. Sosyal hizmet bölümüne isteyerek gelen öğrencilerin empatik eğilim puanlarının, bu bölümü istemeyerek tercih eden öğrencilerin puanlarına göre daha yüksek olduğu ve özgecilik düzeylerinin diğer öğrencilerden anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin empatik eğilimlerini ve özgecilik düzeylerini etkileyen daha kapsamlı nitel araştırmaların yapılması ve boylamsal çalışmaların yapılması yararlı bulgular sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler:

Empati, Empatik eğilim, Özgecilik, Sosyal hizmet, üniversite öğrencileri

The Investigation of the Relationship Between the Emphatic Tendencies of the Social Work Department Students and Their Levels of Altruism

The aim of this study is to identify the relation between empathic tendencies and altruism levels of students at the social work department; and to determine whether empathic tendency and altruism levels show significant difference in terms of gender, class level, willingness in choosing the department and social environment variables. Empathic tendency and altruism are accepted as the main values and skills that are directly related to social work discipline. However, as a result of the literature review, it has been observed that while the number of studies on empathy is high, the number of studies directly focusing on altruism as well as the relationship between empathy and altruism is quite low within the scope of social work discipline. The relationship between empathic tendencies and altruistic behaviour levels of students at the social work department gains importance when considering this gap in the literature and the possibility of improvement of these skills in education process. Results of this study may provide a data source for social work education. This study is a quantitative research using screening model. The sampling population of the research is composed of 459 students who study at Social Work Department at Bingöl University. As a data collection tool in this study; socio-demographic data form prepared by the researchers, the Empathic Tendency Scale (ETS) developed by Dökmen (1988) and the Altruism Scale (AS) developed by Ümmet, Ekşi and Otrar (2013) were used. The data were analysed using Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallis H Test, Spearman’s Correlation Coefficient and Simple Linear Regression. The most important finding of the research is that altruism among students at the social work department is a significant predictor of empathic tendency. According to the results of the research, a medium-level and positive significant relationship has been identified between empathic tendency and altruism levels of students. Moreover, while empathic tendency and altruism levels of students do not differ depending on their class levels and social environments, a significant difference caused by their gender has been identified. It has been observed that the empathic tendency scores of students who chose this department willingly are higher than those who chose the department unwillingly, and that their altruism levels are significantly higher than other students. Conducting more comprehensive quantitative research studies and longitudinal studies affecting the empathic tendency and altruism levels of students at the social work department may provide useful findings.

Keywords:

Empathy, Emphatic Tendency, Altruism, Social Work, University Students,

PDF

___

Ak, K. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Özgecilik Düzeylerinin Yordayıcısı Olarak Yaşam Amaçları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, Tokat.
Akar, A. (2014). PDR Ve Psikoloji Programı Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri Ve Narsisistik Kişilik Özelliklerinin İncelenmesi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Arpacı, P. ve Özmen, D. (2014). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik ve Empatik Eğilim Düzeyleri ve Aralarındaki İlişki. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 11 (3): 51-57.
Avcı, D., Aydın, D. veÖzbaşaran, F. (2013). Hemşirelik Öğrencilerinde Empati-Özgecilik İlişkisi Ve Özgeci Davranışın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 108-113.
Ayten, A.(2010).Empati ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık.
Barker, R. L. (1995) TheSocialWork Dictionary (3rd ed.). Washington DC:NASW Press.
Batson, C. D. ve Moran, T. (1999). Empathy-Induced Altruism in a Prisoner's Dilemma. EuropeanJournal of SocialPsychology, 29, 909-924.
Bierhoff, H. ve Rohman, E. (2004). AltruisticPersonality in theContext of theEmpathy–Altruism Hypothesis. EuropenJournal of Personality, 18, 351-365.
Budak, S. (2009). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Burks, D. J., Youll, L. K. ve Durtschi, J. P. (2012). Empathy-Altruism Association and ItsRelevancetoHealthCareProfessions. SocialBehavior and Personality: An International Journal, 40(3), 395-400.
Byrne, N. (2008). Differences in Types and Levels of Altruism Based on Gender and Program. Journal of AlliedHealth. 37 (1), 22-29.
Cabin, W. D. (2008). Actualizing ‘Professional Altruism’ A Comparison of Home HealthCare and HospiceSocialWorkers. Home HealtCare Management &Practice, 20(6), 474-481.
Comte, A. (1875). System of PositivePolity (1st Volume). London: Longmans, Green, and Co.
Coulter, I. D., Wilkes, M. ve Der-Martirosian, C. (2007). Altruism Revisited: A Comparison of Medical, Law and Business Students’ AltruisticAttitudes. MedicalEducation, 41, 341-345.
Cournoyer, B.R. (2011). TheSocial WorkSkillsWorkbook.(6th Edition). Brooks/Cole, USA: Cengage Learning.
Decker, O., Winter, M., Brähler, E. ve Beutel, M. (2008). BetweenCommodification and Altruism: GenderImbalance and AttitudesTowards Organ Donation. A RepresentativeSurvey of theGermanCommunity. Journal of GenderStudies, 17 (3), 251-255.
Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi Ve Psikodrama İle Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21 (1-2), 155-190.
Duru, E. (2002). Öğretmen Adaylarında Empatik Eğilim Düzeyinin Bazı Psikososyal Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(12), 21-35.
Duyan, V. (2012). Sosyal Hizmet Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri.Ankara:Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi.
Eisenberg, N. (1986). AltruisticEmotion, Cognition, and Behavior. Hillsdale, NJ: Lawrence ErlbaumAssociatesPublishers. Elmas, U. (1998). Bireylerin Ana-baba Tutumları ile Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Erçoşkun, M.H. (2005). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Empatik Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Erkan, G. (1997).Sosyal Hizmette Mülakat. Ankara.
Erkan, G. ve Duyan, V. (2000). Sosyal Hizmette Mülakat dersinin Öğrencilerin Empatik Anlayışına Etkisi, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 1(10), 29-37.
Gerdes, K. E., &Segal, E. A. (2009). SocialWork Model of Empathy. AdvancesInSocialWork, 10(2), 114-127.
Gerdes, K. E., &Segal, E. A. (2011). TheImportance Of Empathy ForSocialWorkPractice: Integrating New Science. SocialWork, 56(2), 141-148.
GökçearslanÇifci, E. ve Altınova, H. (2012). Sosyal Hizmet Eğitiminde Yaratıcı Drama Yönteminin Öğrencilerin Empati Becerisine Etkisi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (2), 133-149.
Göriş, S., Kılıç, Z., Ceyhan, Ö. ve Şentürk, A. (2014). Hemşirelerin Profesyonel Değerleri ve Etkileyen Faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(3), 137-142.
Grant, L. (2014).Hearts and Minds: Aspects of Empathy and Wellbeing in SocialWorkStudents.SocialWorkEducation, 33(3), 338-352.
Hanley, P. (2015). "Sosyal Hizmette İletişim Becerileri", Adams, R., Dominelli, L. ve Payne, M.(Çev. Ed., Tarık Tuncay), Sosyal Hizmet Temel Alanlar ve Eleştirel Tartışmalar. Ankara:Nika Yayınevi.
Hepworth, D. H.,Rooney, R. H., Rooney, G. D., Strom-Gottfried, K. and Larsen, J. A. (2010).Direct SocialWorkPractice: Theory and Skills (8th Edition), Brooks/Cole USA: Cengage Learning.
Hoyle, E. ve John, P. D. (1995). "The İdea Of A Profession", E. Hoyle Ve P. D. John (Eds) Professional Knowledge And Professional Practice. London: Cassell.
Kaçar-Banbal, G. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kadushin, A. ve Kadushin, G. (2016). Sosyal Hizmet Görüşme Teknikleri. Ankara: Nika Yayınları:
Kamas, L., Preston, A. ve Baum, S. (2008). Altruism in İndividual and Joint-GivingDecisions:What'sGenderGotto Do WithIt? Feminist Economics. 14 (3), 23-50.
Karadağ, E. ve Mutafçılar, I. (2009). Prososyal Davranış̧ Ekseninde Özgecilik Üzerine Teorik Bir Çözümleme. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 41-70.
Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
Kasapoğlu, F. (2014). İyilik Hali ile Özgecilik arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hikmet Yurdu, 7(7), 13, 271-288.
Keefe, T. (1975). Empathy and SocialWorkEducation: A Study., Journal of EducationforSocialWork, 11(3), 69-75.
KingJr., S. H. (2011).TheStructureOf Empathy InSocialWorkPractice, Journal Of Human BehaviorInTheSocial Environment, 21(6), 679-695.
Locke, T., Vulliamy G., Webb, R. ve Hill, M. (2005). Being A ‘Professional’ Primary School Teacher At TheBeginning Of The 21st Century: A Comparative Analysis Of PrimaryTeacherProfessionalismIn New Zealand And England. Journal of EducationPolicy, 20(5), 555-581.
Lubove, R. (1965). The Professional Altruist: TheEmergence Of SocialWork As A Career, 1880-1930. Cambridge, MA: Harvard UniversityPress.
Mateer, N. H. ve Willover, D. J. (1994). Teacher Altruism: ImplicationsforAdministrators. Pennsylvania EducationalLeadership, 13 (2), 29-31.
Mutafçılar, I. (2008). Özgecilik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Öğretmen Özgeciliği Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Napoli M. veBonifas R. (2011).FromTheoryTowardEmpathic Self- Care: Creating a MindfulClassroomForSocialWorkStudents. SocialWorkEducation, 30(6), 635-649.
Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (2. Cilt.) (Çev.: Sedef Özge). İstanbul: Yayınodası Yayıncılık
Paat, Y. (2016). Life Course, Altruism, RationalChoice, and Aspirations in SocialWorkEducation. ResearchPapers in Education, 31(2), 234-253.
Royzman, E. ve Kumar, B. (2001). On TheRelativePreponderance Of EmpatheticsOrrow And ItsRelationToCommon Sense Morality. New Ideas in Psychology, 19, 131–144.
Scott, N. ve Seglow, J. (2007). Altruism. Maidenhead: Open UniversityPress.
Seden, J. (2005).CounsellıngSkıllsInSocıalWorkPractıce (2nd Edition), England: Open UniversityPress.
Serpen, A. S. veHasgül, E. (2015).Sosyal Hizmet Uygulamalarında Empatinin Önemi Ve Yardım İlişkisi Üzerindeki Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi,15(35), 37-52.
Sheafor, B. W. Ve Horejsi, C. J. (2014). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler (Çev. Ed. B. Çiftçi). Ankara: Nika Yayınevi.
Stanley, S.veBhuvaneswari, G. M. (2016). ReflectiveAbility, Empathy, And EmotionalIntelligenceInUndergraduateSocialWorkStudents: A Cross-SectionalStudyFromIndia.SocialWorkEducation, 35(5), 560-575.
Staub, E. (2003). ThePsychology of Good and Evil: WhyChildren, Adults, and GroupsHelpandHarmOthers. USA: Cambridge UniversityPress.
Stueber, K. (2008). Empathy N. Z. Edward (Ed.) The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2008 Edition) Retrievedfrom http://plato.stanford.edu/archives/fall2008/entries/empathy/
TDK(2016).http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5769c00d803c23.96320251 Erişim tarihi:11.07.2016
Tilay, M. A. ve Torlak, Ö. (2015). Bir TüketiciDavranışı Olarak Gönüllü Hizmet Sağlama: Bağış Motivasyonlarının Yardım Kurumlarında Gönüllü Hizmet Sağlama Tutumu Üzerindeki Etkisi. 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Eskişehir.
Tomanbay, İ. (1999a). Sosyal Çalışma Sözlüğü.Ankara: Selvi Yayınevi.
Tomanbay, İ.(1999b).Sosyal Çalışmayı Yapılandırmak. Ankara: SABEV Yayınları.
Tuncay, T. ve İl, S. (2009). Sosyal Hizmet Uygulamasında Empatiyi Yeniden Düşünmek. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 20(2), 39-56.
Turan,N. (1999).Sosyal Kişisel Çalışma, Birey ve Aile İçin Sosyal Hizmet, Ed. Veli Duyan Ankara: Aydınlar Matbaacılık
Turnage, B. F., Hong, Y. J., Stevenson, A. P. ve Edwards, B. (2012).SocialWorkStudents’ Perceptions of Themselves and Others: Self- Esteem, Empathy, and Forgiveness.Journal of Social Service Research, 38, 89-99.
Ümmet, D. (2012). Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik Davranışının Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ve Yaşam Doyumu Bağlamında İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ümmet, D., Ekşi, H. ve Otrar, M. (2013). Özgecilik Ölçeği Geliştirme Çalışmaları. Değerler Eğitimi Dergisi, 26(11), 301-321.
Ünal, G.(1997).Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Eğilimlerinde Gözlenen Değişmeler (Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Valentine, S., Godkin, L., Page, K. ve Rittenburg, T. (2009). Gender and Ethics: EthicalJudgments, EthicalIntentions, and Altruism Among Healthcare Professionals. Gender in Management: An International Journal. 24 (2), 112-130.
Yavuzer, H., İşmen-Gazioğlu, E., Yıldız, A., Demir, İ., Meşeci, F., Kılıçaslan, A. ve Sertelin, Ç. (2006). Öğretmen Özgeciliği Ölçeği: Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 947-972.
Yıldız, T.,Yıldırmaz, A. A., Asıl,A.,Birginal, G., Görgülü, M.,Özdemir, N., Köybaşı, Y., Yıldırım, B. (2015). Sosyal Hizmet Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeyleri Ve Organ Bağışı Tutumları Arasındaki İlişki. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 5, 34-45.
Yılmaz, İ. ve Akyel, Y. (2008). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Empatik Eğilim Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(3), 27-33.