Giresun ve İlçelerinde Yetiştirilen Yerel Erik Çeşitlerinin Pomolojik ve Morfolojik Özeliklerinin Belirlenmesi

Bu araştırma Giresun ili Merkez, Bulancak, Keşap İlçelerinde 2016-2017 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışma yapılan alanda 20 farklı isimde anılan yerel erik çeşidi belirlenmiştir. Belirlenen erik çeşitlerinin ağaç özellikleri ve meyve özellikleri tespit edilmiştir. Belirlenen yerel erik çeşitlerinin ortalama meyve ağırlığı 8.02-169.40 g, meyve eni 20.65-42.06 mm, meyve boyu 25.42-42.89 mm, meyve yüksekliği 23.33-43.67 mm, meyve sapı uzunluğu 11.63-17.64 mm, meyve sapı çapı 0.80-2.53 mm, çekirdek ağırlığı 0.31-1.61 g, titre edilebilir asitlik %1.15-2.83, pH 2.13-3.83, suda çözünebilir kuru madde miktarının %7.12-18.47 olarak değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Erik çeşitlerinde tomurcuk kabarması 25 Ocak-18 Mart tarihleri arasında, tomurcuk patlaması 8 Şubat-23 Mart tarihleri arasında, İlk çiçeklenme 20 Şubat-27 Mart tarihleri arasında, tam çiçeklenme 1 Mart ile 9 Nisan tarihleri arasında, çiçeklenme sonu 10 Mart-20 Nisan tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Eriklerin hasat tarihleri ise 18 Haziran-31 Ağustos tarihleri arasında 75 günlük bir periyotta dağılım göstermiştir. Yaprak döküm tarihi Ekim ayının 4. haftası ile Aralık ayının 3. haftası arasında olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak, yörede farklı bir çeşit zenginliği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Genotip, Pomoloji, Prunus spp., SÇKM

The Determination of Pomological and Morphological Properties of The Local Plum Types Grown in Giresun and Districts

This research was carried out in Giresun Province, Bulancak, Keşap districts between 2016-2017. In the study area, 20 different varieties of local plums were identified. Tree characteristics and fruit characteristics of plums were determined. The average fruit weight of the determined local plum varieties 8.02-169.40 g, fruit width 20.65-42.06 mm, fruit length 25.42-42.89 mm, fruit height 23.33-43.67 mm, stem length 11.63-17.64 mm, stem diameter 0.80-2.53 mm, core weight 0.31-1.61 g, titratable acidity 1.15-2.83%, pH 2.13-3.83, the amount of water-soluble dry matter was found to vary as 7.12-18.47%. The bud swelling of plum varieties between January 25-March 18, the bud burst between February 8 to March 23, the first nucleation between February 20 to March 27, the full flowering took place between March 1 to April 9, the end of flowering took place between March 10-April 20. The harvest dates of plums ranged from 18 June to 31 August in a period of 75 days. The date of Leaf Casting was observed to be between the 4 th week of October and the 3rd week of December. As a result a, different variety of richness has been identified in the region.

Keywords:

Genotype, Pomology, Prunus spp, SSC. Genotype, Pomology, Prunus spp, SSC.,

PDF

___

Anonim, (2019a). The State of Food and Agriculture 2019. FAO, Rome. http://www.fao.org-(Erişim Tarihi: 13.11.2019).
Anonim, (2019b). Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). (www.tuik.gov.tr)-(Erişim tarihi: 13.11.2019).
Anonim, (2019c). 2019 yılı altı aylık faaliyet raporu, Giresun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Kayıtları, Giresun.
Anonim, (2019d). Harita. http://www.google.com/maps/@42.4561906,38.1943323,2357821m/data=! 3m1!1e3-(Erişim tarihi: 13.12.2019.
Anonim, (2019e). 2017 yılı iklim değerlendirmesi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kayıtları, Araştırma Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Anonim, (2019f). Giresun ili 2016 yılı ortalama sıcaklık ve yağış verileri. https://www.havaturkiye.com/weather/maps/forecastmaps?-(Erişim tarihi: 13.12.2019).
Anonim, (2019g). Giresun ili 2016 yılı ortalama nem verileri. https://www.havaturkiye.com/weather/maps/forecastmaps?-(Erişim tarihi: 13.12.2019).
Anonim, (2019h). Giresun ili 2017 ortalama sıcaklık, yağış ve nem verileri. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Giresun Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kayıtları, Giresun.
Ansari, R., Sedaghathoor, S., Allahyari, M. S. & Nasiri, E. (2009). Comparison of morphological characteristics of some plum and prune cultivars of Iran. Scientific Research and Essay, 4 (10), 992-996.
Ayanoğlu, H. (1995). Doğu Akdeniz Bölgesi'nde sofralık erik. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
Balık, S. (2005). Kahramanmaraş’ta dış satıma yönelik Japon Grubu (Prunus salicina Lindl.) sofralık yeni erik çeşitlerinin yetiştiriciliği üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Bayazıt, S. & Yılmaz, S. (2011). Bazı can erik (P. cerasifera Ehrh.) çeşit ve seleksiyon tiplerinin Mut (Mersin) ekolojisindeki meyve özellikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-9.
Beyhan, Ö. (2005). Darende’de yetiştirilen bazı standart ve mahalli erik çeşitlerinin pomolojik, fenolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bahçe, 34(2), 47-56.
Çalışkan, O. & Polat, A. A. (2011). Yeşil olum ve tam olum dönemlerinde derilen bazı can erik (Prunus cerasifera L.) genotiplerinin meyve kalite özelliklerindeki değişimler. Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-8 Ekim 2011, Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Şanlıurfa. 817-822.
Çelikkol, B. P. (2011). Önemli erik (Prunus sp.) gen kaynaklarının SSRs (Simple Sequence Repeats)’a dayalı genetic karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Ankara.
Demirsoy, H. (1999). Çarşamba Ovası’nda can erik tiplerinin (P. cerasifera Ehrh.) tiplerinin seleksiyon yoluyla islahı ve selekte edilen bazı tiplerin şeftali ve erikler için klon anaç olarak kullanılabilirliklerinin saptanması üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
Demirsoy, H., Balcı G., Öztürk, A., & Serdar, Ü. (2008). Saklı cennet Camili’de yetiştirilen yerel erik ve kiraz çeşitleri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04-07 Eylül, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Erzurum.
Doğhan, Ş. (2017). Tokat ilinde yetiştirilen bazı yerel erik (Prunus sp.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Gavi, R. & Anderlini, R. (1978). Plums. Nature, 104-113 Edizoni Annuari d’Italia. Bologna-Italy.
Hıdır, A., Koser, A., Dervişoğlu, E., Tekbaş, T., Dada, A.S., Akbay, Z., Ayaz, A., Özdemir, M. & Çetinkaya, G. (2005). Giresun İl Çevre Durum Raporu. Giresun Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Giresun.
Hınıslıoğlu, E. (1997). Erzincan Ovası’ndaki yetiştirilen bazı erik çeşitleri üzerinde fenolojik, biyolojik ve pomolojik araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
Kuba, G. (2015). Erciş (Van) yöresinde doğal olarak yetişen eriklerin (Prunus domestica L.) seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
Mendilcioğlu, K. (1980). Bazı can eriklerinin odunsu çeliklerle çoğaltılması üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(3), 85-98. Miletic, R., Zikic, N. & Nikolic R. (2005). Pomologıcal And Technologıcal Characterıstıcs Of Collected Selectıons Of Cherry Plum (Prunus cerasıfera E.). Genetica, 40, 39-47.
Moghaddam, G., Hossein, S., Akhavanc, S. & Hosseinid, S. (2011). Phenological and pomological characteristics of some plum (prunus spp.) cultivars grown in Mashhad, Iran. Crop Breeding Journal, 1(2), 105-108.
Müftüoğlu, O. (2004). Yaşasın Hayat. ISBN-975-293-067-0, İstanbul, 336s.
Özbek, S. (1978). Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No:128, Adana.
Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E. & İsfendiyaroğlu, M. (2003). Ilıman İklim Meyve Türleri, Sert Çekirdekli Meyveler, Cilt I, E. Ü. Zir. Fak., 553, 229s.
Özkarakaş, İ. & Ercan, N. (2003). Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri’nden toplanan bazı erik (P. Cerasifera Ehrh.) genetik kaynakları materyalinin değerlendirilmesi. Anadolu Journal of AARI, 13(1), 91-106.
Özkarakaş, İ., Ercan, N. & Gürnil, K. (2006). Ege Bölgesi’nden toplanan bazı yeşil erik (P. Cerasifera Ehrh.) materyalinin değerlendirilmesi. Anadolu Journal of AARI, 16(2), 35-49.
Özvardar, S. & Önal, M.K. (1990). Erik yetiştiriciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, yayın no: 23, Yalova.
Subaşı, E. (2013). Isparta ekolojik koşullarında bazı erik çeşitlerinin gelişme, verim ve meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Bölümü, Isparta.
Tunalıoğlu, R. & Keskin, G. (2004). G. T. E. A. E. Bakış. Tarımsal ekonomi araştırma enstitüsü, 7, 9.
Yaşar, Ö. (2019). Iğdır’da yetişen yerli karaerik (Prunus domestica L.) genotiplerinin fenolojik, pomolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Iğdır.