Hasan KOÇ, Erdoğan ÇÖÇEN, Remzi KOKARGÜL, Yüksel SARITEPE, HAYRİ SAĞLAM

‘Köhnü’ (Vitis vinifera L.) Üzüm Çeşidinin Fenolojik, Ampelografik ve Kalite Özellikleri

Asmanın anavatanı arasında yer alan Anadolu’da pek çoküzüm çeşit ve genotipi yetişmektedir. Bu çeşit ve genotiplerinözelliklerinin belirlenmesi, çeşit tescili ve yetiştirme tekniğiaçısından önemlidir. Malatya Türkiye’nin önemli meyvecilikmerkezlerinden biridir. Bağcılık kültürünün çok eskileredayandığı ilde pek çok yerel üzüm çeşidi bulunmaktadır. İldeyetiştirilen ve ekonomik öneme sahip mahalli çeşitlerden biride ‘Köhnü’ çeşididir. Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü’nde2018-2019 yıllarında yürütülen bu çalışmada ‘Köhnü’üzüm çeşidinin fenolojik, ampelografik ve kalite özellikleritanımlanmıştır. Fenolojik gözlemler incelendiğinde 2018 ve2019 yıllarında sırasıyla; kış gözlerinde uyanma 27 Nisan -5 Mayıs, tam çiçeklenme 5-15 Haziran, ben düşme 10-12Ağustos, hasat zamanı 13-16 Eylül, yaprak dökümü 10-15Kasım tarihlerinde meydana geldiği ve çeşit için ortalamaetkili sıcaklık toplamının (EST) 1884 gün-derece (gd) olduğubelirlenmiştir. Kalite analizlerinde; ortalama salkım ağırlığı348.63 g, tane boyu 35.70 mm, tane eni 24.98 mm ve 100tane ağırlığının ise 416.05 g olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada;suda çözünür kuru madde (SÇKM) değerinin %21.88, pHdeğerinin 3.70, titre edilebilir asitlik (TEA) değerinin ise%0.50 olduğu saptanmıştır. Uluslararası Bağcılık ve ŞarapçılıkOrganizasyonu (OIV) kriterlerine göre yapılan ampelografiktanımlamalarda; salkımların büyük, tanelerin yumurta şeklinde,kabuk kalınlığının orta düzeyde, mavi-siyah renkli, meyve etinin kısmen sert, çekirdek oluşumunun tam olduğu ve kendineözel tat içerdiği görülmüştür. Bu çalışmadan elde edilenbulgulara dayanarak; ilde sofralık olarak değerlendirilen‘Köhnü’ üzüm çeşidi Malatya Kayısı Araştırma EnstitüsüMüdürlüğü adına tescil edilmiştir.

Phenological, Ampelographic and Quality Properties of ‘Köhnü’ (Vitis vinifera L.) Grape Cultivar

A large number of local grape native cultivars and genotypes are grown in Anatolia which is within the homeland of the vitis. Determining of the characteristics of these cultivars and genotypes is important in terms of cultivar registration and breeding technique. Malatya is major fruit growing centers of Turkey. There are many local grape varieties in the province where the viticulture culture goes back a long time. One of the local cultivar grown in the province and having economic importance is ‘Köhnü’ grape cultivar. In this study conducted at Malatya Apricot Research Institute in 2018-2019, the phenological, ampelographic and quality characteristics of the ‘Köhnü’ grape cultivar were defined. When phenological observations examine; it was determined that the time of bud burst on 27 April - 5 May, the full bloom took place on 5-15 June, the veraison period on 10-12 August, harvest time on 13-16 September, leaf fall on 10-15 November, respectively and average effective heat summation (EHS) request of the cultivar was 1884 day-degree (dd) in 2018 and 2019.; It was determined that the average bunch weight was 348.63 g, berry height was 35.70 mm, berry width was 24.98 mm and 100-berry weight was 416.05 g in quality analysis. In the study; total soluble solid (TSS), pH and titratable acidity (TA) were determined as 21.88%, 3.70 and 0.50 %, respectively. In ampelographic description conducted according to International Organisation of Vine and Wine (OIV) criteria; it has been observed that bunches are large, the berry shapes are ovoid, the thickness of skin is medium, the color of skin is blue-black, the fruit flesh firmness is moderately firm, the formation of seed is complete and berry particular flavor. Based on findings of this study; ‘Köhnü’ grape cultivar considered as table in the province has been registered in the name of Malatya Apricot Research Institute.

PDF

___

Ağaoğlu, Y.S. (1999). Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık. Cilt-I Asma Biyolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yay. No: 1, 205 s.

Ağaoğlu, Y.S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülşen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, İ. Yanmaz, R. (1995). Genel Bahçe Bitkileri. AÜ, Ziraat Fakültesi, Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Yayın No: 4, Ankara, 387.

Altuntaş, Y., Kocamaz, A. F. Yeroğlu, C. (2019). Identification of Apricot Varieties Using Leaf Characteristics and KNN Classifier. In 2019 International Artificial Intelligence and Data Processing Symposium (IDAP) (pp. 1-6). IEEE. September, 2019.

Cemeroğlu, BS. (2007). Gıda Analizleri. 4. Baskı, s. 480.

Çelik, H. 2006. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:3, Ankara.

Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G. (1998). Genel Bağcılık. Sunfidan Mesleki Kitaplar Serisi-1, 253 s.

Çoban, H., Küey, E., (2006). Manisa›da (Yuntdağı) Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(2), 41-52.

Çöçen, E., Pınar, H., Uzun, A., Yaman, M., Aslan, A., Altun, O.T. (2018). Phenological, Pomological and Technological Characteristics of Seedless White Mulberry in Mulberry Genetic Resources of Turkey. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 6(10), 1317-1321.

Eren, F., Yağcı, A. (2015). Gemerek (Sivas) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A Cilt; 27 (Türkiye 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu Özel Sayısı) Sayfa: 580-590.

Gök Tangolar, S., Tangolar, S. (2015). Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Perlette Üzüm Çeşidinde, Farklı Örtü Tiplerinin Verim ve Kalite ile Erkencilik Üzerine Etkisi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A 27 (Türkiye 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu Özel Sayısı), 27-33.

Güleryüz, M., Köse, C. (2003). Olur (Erzurum) İlçesi’nde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri/Ampelographic Characters of Grape Cultivars Grown in Olur Dictrict of Erzurum. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(3), 205-209.

Jacob, H.E., Winkler, A.J. (1950). Grape growing in California. Circular 116. California Agricultural Extension Service, College of Agriculture, University of California, Berkeley, California, pp. 80.

Keskin, N. (2017). Elazığ İlinde Yetiştirilen Bazı Yerli Üzüm Çeşitlerinde Verim Ve Kalite Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Türkiye Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1), 25-30.

Kılıç, M.F., Doğan, A., Kazankaya, A., Uyak, C. (2011). Gevaş (Van)’da Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 23-31.

Kokargül, R., Çöçen, E., Koç, H., Sarıtepe, Y. (2020). Kureyş Üzüm (Vitis vinifera L.) Çeşidinin Fenolojik, Pomolojik ve Ampelografik Özellikleri. International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 3(1), 17-30.

Lancashire, P. D., Bleiholder, H., Boom, T.V.D., Langelüddeke, P., Stauss, R., Weber, E., Witzenberger, A. (1991). A Uniform Decimal Code for Growth Stages of Crops and Weeds. Annals of applied Biology, 119 (3), 561-601.

Lorenz, D.H., Eichhorn, K.W., Bleiholder, H., Klose, R., Meier, U., Weber, E. (1995). Growth Stages of the Grapevine: Phenological Growth Stages of The Grapevine (Vitis vinifera L. ssp. vinifera) - Codes and Descriptions According to the Extended BBCH scale. Australian Journal of Grape and Wine Research, 1(2), 100-103.

Macit, T., Çöçen, E., Ernim, C., Gültekin, N., Yanar, M., Sarıtepe, Y. (2019). Malatya İlinde Geleneksel Bağcılık Uygulamaları, Ziraat Mühendisliği, 367, 13-24.

MEVBİS, (2020). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteorolojik Veri Bilgi Sunum ve Satış Sistemi, https://mevbis.mgm.gov.tr/mevbis/ui/index.html#/ Login (Erişim Tarihi: 18.05.2020).

OIV, (2001). Uluslararası Bağcılık ve Şarapçılık Organizasyonu. http://www.oiv.int/ (Erişim Tarihi: 09.04.2020).

Serhat, M.İ., Eyduran, S.P., Aslantaş, R. (2017). Iğdır Yöresinde Yetiştirilen Yerel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(4), 634- 645.

Tekdal, D., Sarlar, S. (2016). Yerel Asma Genetik Kaynakları ve Önemi. Bağbahçe Bilim Dergisi, 3 (3), 20-26.

Türkmen Özen, İ. (2015). Siyah Üzüm Suyunda Antosiyanin Dağılımı ve İşleme ve Depolama Sırasında Değişimi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 133 s.

TÜRKPATENT, (2008). Türk Patent ve Marka Kurumu, https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37976 (Erişim Tarihi: 07.08.2020).

Ünal, M.S., Ergenoğlu, F. (2001). Malatya ve Elazığ İlleri Bağcılığı İle Malatya İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, CÜ. Z. F. Dergisi, 2001, 16 (2),1-8.

Winkler, A.J., Cook J.A., Kliewer, W.M., Lider, L.A. (1974). Genera1 Viticulture. University of California Press, Berkeley, p. 60.