Esin ŞAHİN, METİN TOSUN, KAMİL HALİLOĞLU, Murat AYDIN

Yabani domuz ayrığının (Dactylis glomerata L.) Oltu ekotipine ait hatlarda bazı tarımsal ve kalite özellikleri

Deneme 2005-2007 yıllarında Erzurum ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada Oltu ekotipine ait 8 hat ve bir kontrol çeşit kullanılmıştır. Bu araştırmada, daha önceki seleksiyon çalışmasında üstün oldukları belirlenen domuz ayrığının Oltu ekotipine ait 8 hat ve kontrol amacıyla 1 çeşit kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan hatlar hem kendi aralarında hem de kontrol çeşit ile karşılaştırılmıştır. Denemede yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı ve verimi, bitki besin elementleri, ADF ve NDF oranları ve tohum verimi incelenmiştir. Oltu ekotipinde yeşil ot verimi, ham protein oranı ve verimi ve Mg oranı bakımından hiçbir hat kontrol çeşide üstünlük sağlayamazken, kuru ot verimi yönünden 1 hat, P oranı bakımından 8 hat (hepsi), K oranı bakımından 7 hat, Ca oranı yönünden 1 hat ve tohum verimi bakımından 6 hat kontrol çeşide üstünlük sağlamıştır. Diğer taraftan iki hatta ADF oranı, beş hatta ise NDF oranı kontrol çeşitten daha az olmuştur. Ot verimi ve otun kalitesi dikkate alındığında Oltu ekotipine ait 8, 16, 17 ve 19 nolu hatlar yeni çeşitlerin elde edilmesinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Agricultural and quality properties of Oltu ecotype lines of wild orchardgrass (Dactylis glomerata L.)

Research was conducted between 2005 and 2007 in Erzurum ecologic conditions. Eight lines of Oltu ecotype that were selected in the previous selection and 1 control cultivar were used in this research. Lines used in the research were compared to each other and to control variety. Green mass, dry matter yield, crude protein content and yield, plant nutritional elements, ADF and NDF rates, and seed yield traits were investigated. In Oltu ecotypes, there was no significant differences among lines and control in regards to green mass, crude protein content and yield, and Mg content, while 1 line in dry matter yield, 8 lines (all) in P content, 7 lines in K content, 1 line in Ca content and 6 lines in seed yield gave better result than control. On the other hand, ADF rates in 2 lines and NDF rates in 5 lines were lower than that of control variety. It is concluded that lines 8, 16, 17, and 19 in Oltu ecotype can be used for new variety development, in terms of hay yield and quality.

PDF

___

Açıkgöz, E., 1982. Adi otlak ayrığında (Agropyron cristatum L. Gaertn) bazı morfolojik ve tarımsal özellikleri ile çiçek biyolojisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üni. Zir. Fak. Yay. No:802, Bilimsel Araş. ve nc. No: 475, Ankara, s 62.

Anonymus, 1995. Acid detergent and neutral detergent fiber using ANKOM’s fiber analyzer F200. Ankom Technology Corporation, Fairport, NY.

Aydın, ., Acar, Z. ve Tosun, F., 1994. Samsun koşullarında bazı çok yıllık buğdaygil yem bitkileri üzerinde verim ve adaptasyon çalışmaları. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, zmir, s. 61-64.

Bakır, Ö., 1969. Ekolojik faktörlerin önemli yem bitkilerinin büyüme ve gelişmelerine tesirleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üni. Zir. Fak. Yay. No: 327, Bilimsel Araş. ve nc. No:200, Ankara.

Ball, D.M., Collins, M., Lacefield, G.D., Martin, N.P., Mertens, D.A, Olson, K.E., Putnam, D.H., Undersander, D.J. and Wolf, M.W., 2001. Understanding forage quality. American Farm Bureau Federation Publication 1-01, Park Ridge, IL.

Cherney, J.H. and Cherney D.J.R., 2005. Agronomic response of cool-season grasses to low-intensity harvest management and low potassium fertility. Agron. J. 97:1216-1221.

Colburn, M.W. and Evans, J.L., 1967. Chemical composition of the cell- wall constituent and acid detergent fiber fractions of forages. Journal of Dairy Science Vol.50, No.7 1130- 1135.

Convertini, G., Ferri, D. and Maiorana M., 1999. Quality and mineral composition of forages in Mediterranean environment. 51-54.

Copponet, M., 1964. Changes in the mineral composition of pasture grasses under a grazing regime. Comptes Rendus Seances Academic Agriculture (France) 50, 330-342.

Edward, B., Rayburn, Ph.D., 1998. Using a forage test to identify improvements in forage management. West Virginia University Extension Service, PO Box 6108, Morgantown.

Gordon, C.H., Decker, A.M. and Wiseman, H.G., 1962. Some effect of nitrogen fertilizer, maturity and light on the composition of orchardgrass. Agron. J., 54, 376-378.

Gökkuş, A., Serin, Y. ve Koç, A., 1994. Farklı zaman ve miktarlarda verilen azotun domuz ayrığının tohum verimine etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt III Çayır-Mer'a Yem Bitkileri Bildirileri, 25-29 Nisan, İzmir, 128-131.

Holden, L.A., Varga, G.A., Jung, G.A. and Shaffer J.A., 2000. Comparison of ‘grasslands puna’ chicory and orchardgrass for multiple harvests at different management levels. Agronomy Journal 92:191-194.

Kacar, B., 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. 453. Ankara. s 50-72.

Kacar, B., 1984. Bitki Besleme Uygulama Kılavuzu. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 900. Uyg. Kılavuzları. No: 214. Ankara.

Koç, A. ve Gökkuş, A., 1994. Güzelyurt Köyü Mer'a Vejetasyonunun Botanik Kompozisyonu ve Toprağı Kaplama Alanı ile Bırakılacak En Uygun Anız Yüksekliğinin Belirlenmesi. Türk Tar. Ve Orm. Derg., 18: 495-500.

Reid, R.L., Jung, G.A. and Kinsey, C.M., 1967. Nutritive value of nitrogen- fertilized orchardgrass pasture at different periods of the year. Agron. J., 59, 519-525.

Sağsöz, S., Tosun, M., ve Akgün, ., 1996. Farklı lokasyonlardan toplanan domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.) bitkilerinde bazı fenolojik, morfolojik ve biyolojik özelliklerin belirlenmesi. Türkiye 3. Çayır- Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum.

Schöner, F.J. and Pfeffer, E., 1986. Influence of mowing season amount fed and physical structure on digestibility of organic matter in two grasses. Arch. Anim. Nutr. Berlin, 36, 851-855.

Serin, Y., 1991. Değişik sıra aralıkları ve farklı gübre kombinasyonlarının domuz ayrığı (Dactylis glomerata) ve kamışsı yumak (Festuca arundinacea)’ın ot ve tohum verimlerine etkileri üzerinde bir araştırma. Türkiye II. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, zmir. s 505-516.

Serin, Y., Gökkuş, A. ve Tan, M., 1994. Farklı sıra aralıkları ve anız yüksekliklerinin domuz ayrığının tohum verimine etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir. cilt III, s 136-139.

Serin, Y., ve Tan M. 1998. Buğdaygil Yem Bitkileri Ders Kitabı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum. Yayın no:859.

Tosun, F., 1973. Çok yıllık buğdaygil yem bitkilerinin ıslahı. (Hanson ve Carnahan, 1956’dan çeviri). Atatürk Üniv. Yay. No: 211, Zir. Fak. Yay. No: 108., Tercüme No: 10, Erzurum.

Tosun, M. ve Sağsöz, S., 1994. Erzurum yöresinde doğal olarak yetişen domuz ayrığı (Dactylis glomerata ssp hispanica (Roth) Nyman) bitkilerinde bazı morfolojik ve fenolojik özelliklerin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Kongresi, İzmir. s 39-43.

Tosun, M., Sağsöz, S., Akgün, ., 1996. Yabani domuz ayrığı ( Dactylis glomerata L. ) bitkilerinde ot ve tohum verimi ile otun bazı kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Çayır- Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum.

Tosun, M., Akgün, ., Şengül, S., ve Sağsöz, S., 1997. Erzurum yöresinden seçilen doğal domuz ayrığı ( Dactylis glomerata L. ) ekotiplerinin ıslahı. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kogresi, Samsun.

Van Soest, P.J., Robertson J.B., and Lewis, R.A., 1991. Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber, and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition. J. Dairy Sci. 74:3583-97.

Whitehead, D. C. 1966. Nutrient Minerals in Grassland Herbage. Review Series 1/1966. Farnham Royal, Commonwealth Bureau of Pastures and Field Crops.

Yeldan, M., 1984. Yemler ve Hayvan Besleme. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 293. Ders Kitabı, No: 261, Ankara, s 55-65