Tuğba Meliha Fatma ERCAN, Zehra GENÇ, Subhan RUSTAMLİ, Tuğba DEMİR, Özgür Deniz TATAROĞLU, Mehmet Emin ALTUN, Merve Seçil TURAN, Ahmet Doğukan DAĞDAŞ, Tayfun ÖZEL, Hüseyin TİK, Burak YEŞİLALAN, Merve PUL, Mahmut Saadi YARDIM, Lütfiye Hilal ÖZCEBE

Bir Lisenin 10. Sınıf Öğrencilerinin Sağlığı Geliştirme DavranışlarınınBazı Faktörler ile İlişkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Çalışma

-140-ÖZETAmaç: Adolesanlardaki sağlıklı yaşam becerileri ile okul başarısı, sosyodemografik özellikler ve aile tutumunun iliş-kisini değerlendirmek için bu çalışmanın yapılması planlan-mıştır.Gereçler ve Yöntem: Araştırma bir lisede 8-15.12.2017 tarih-lerinde arasında yapılmıştır. Evrenini lisenin 10. Sınıf öğrenci-leri oluşturmaktadır (n=374). 349 öğrenciye ulaşılmış (%93,3) ve kesitsel tipte epidemiyolojik bir araştırma yapılmıştır. De-ğişkenler; sosyodemografik özellikler, ailenin sağlığı geliştirme davranışları, Adolesanların Sağlığı Geliştirme Ölçeği (Ado-lescent Health Promotion Scale-AHPS) (40 soru), vücut kitle indeksleri (Z-skorlaması), okul başarısı, annebabaları hakkın-daki vücut algıları, cep telefonu, bilgisayar ve TV başında ge-çirilen süredir.Bulgular: Araştırmada erkek öğrencilerin bilgisayar/tablet kullanma ve televizyonu izleme süresi kızlardan daha fazla-dır. Ayrıca kız öğrenciler erkek öğrencilere göre daha başarı-lı çıkmıştır. Adolesan Sağlığını Geliştirme Ölçeği puanları ile yapılan değerlendirmede toplam puanda, yaşam memnuniyeti, sağlık sorumluluğu, stres yönetimi ve sosyal destek alt başlıkla-rında iki saatten az kullananların iki saatten fazla kullananlara göre daha fazla puan aldığı görülmektedir. Okul not ortalama-sı 85 puan altında olanlar 85 puan üstü olanlara göre ölçek toplam puanı, yaşam memnuniyeti ve sağlık sorumluluğu baş-lıklarında daha düşük puan elde etmiştir. Sağlık sorumluluğu, egzersiz ve stres yönetimi alanlarında anneleri sigara içmeyen-lerin içenlere göre daha yüksek puan elde ettikleri görülmüştür. Ayrıca toplam puan ve tüm alt gruplarında babaları sigara iç-meyenler içenlere göre daha yüksek puan almıştır.Sonuç: Adolesan dönemde sağlığı geliştiren davranışların ge-liştirilmesi için cep telefonu ve bilgisayar/tablet kullanım süre-leri azaltılmalı, kız öğrenciler için beslenme ve egzersiz konu-larında, erkek öğrenciler için ise yaşam memnuniyeti ve sağlık sorumluklarında destekleyici çalışmalar yapılmalıdır. Ayrıca sağlıklı yaşam davranışları geliştirilirse okul başarılarının da artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Health Development Behaviors of 10th Grade Students of A High School: A Cross-Sectional Study

Objective: This study was carried to explain the relationship between all of the following; family features, adolescent’s he-althy living skills, school success and sociodemographic cha-racteristics.Material and Methods: Study was done in a high school in An-kara at 8-15.12.2017. 10th class students of the high school create this research’s population (N=374, n=349,%93,3). This is a cross section research. Variables of the study are socio-demographic characteristics, health promotion behaviors of families, Adolescent Health Promotion Scale (AHPS-40 ques-tions form), body mass index (Z-score), school success, body perceptions about their parents, using smartphone and tablet/pc, spending time with television.Results: Time of using smartphone and tablet/pc, and the len-gth of time spent in front of television were higher among scho-olboys than schoolgirls. Also, schoolgirls were more successful than schoolboys. When assessment with AHPS is done, in total, it was seen that using of smartphone, tablet or TV less than two hours resulted in as a higher score than others under the fol-lowing subtitles; life appreciation, health responsibility, stress management, social support. Students who have less than 85 points grade point average had less score in AHPS than others in total score and under the subtitles which are life appreciati-on and health responsibility. Under the following subtitles; he-alth responsibility, exercise behaviors and stress management; children whose mothers are not smoking reached higher scores than others. Also, not only in total but also under all subtitles, participants whose fathers are not smoking had higher scores than others.Conclusion: In adolescence, to develop health promotion, using smartphone and tablet/pc should be decreased and sup-portive activities regarding nutrition and exercise behaviors should be applied to schoolgirls while life appreciation and health responsibility are applied to schoolboys. Furthermore, it should also be considered that developing of health promotion’s behaviors can cause increasing school success.

PDF

___

1. Güler Ç, Akın L Vd, Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Hacette-pe Üniversitesi Yayınları, Genişletilmiş İkinci Baskı, 2012, s: 1676-1677
2. Mei-Yen Chen, Li-Ju Lai, Hsiu- Chih Chen And Jorge Gaete; Development And Validation Of The Short- Form Adolescent Health Promotion Scale, Cross Sectional Descriptive Study Design, Chen Et Al. BMC Public Health 2014,14:1106 (Erişim Tarihi: 06.12.2017) Https://Bmcpublichealth.Biomedcent-ral.Com/Articles/10.1186/1471-2458-14-1106
3. Bayık Temel A, Başalan İz F, Yıldız S, Yetim D, Türk Top-lumunda Adolesan Sağlığını Geliştirme Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenilirliği, Jcurr Pediatr 2011; 9: 14-22. (Erişim Tarihi: 06.12.2017) [Internet] Http://Www.Guncelpediatri.Com/Artic-le_947/Turktoplumunda-Adolesan-SagliginiGelistirme-Olcegi-ningecerlik-Ve-Guvenilirligi
4. Chen MY1, Lai LJ, Chen HC, Gaete J. Development And Va-lidation Of The ShortForm Adolescent Health Promotion Scale 2014 Oct 26; 14:1106 PMID:25344693
5. Relationships Gender And Psychiatric Symptoms With Du-ration Of Internet Use Among High School Students (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Researchgate.Net/Profile/Zehra_Golbasi/Publication/41464305_Relati-onships_Gender_And_Psychiatric_Symptoms_With_Du-ration_Of_Internet_Use_Among_High_School_Students/Links/5819a42508ae1f34d24ade94/Relationships-Gende-rAnd-Psychiatric-Symptoms-With-Duration-Of-Internet-U-se-Among-High-SchoolStudents.Pdf.
6. Education At A Glance 2012, OECD İndicators (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Oecd.Org/Edu/EAG%202012_E-Book_EN_200912.Pdf
7. Teknolojik Cihaz Kullanım Alışkanlıklarının Okul Ba-şarısı Üzerine Etkisi, (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Inter-net] Http://Dergipark.Ulakbim.Gov.Tr/Sdusbed/Article/View/1089004451/1089004430
8. Lise Öğrencilerinin Sağlık Davranışları Ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [In-ternet] Http://Dspace.Deu.Edu.Tr/Xmlui/Bitstream/Hand-le/12345/10120/242200.Pdf?Sequence=1&Isallowed=Y
9. Kıbrıs’ın Kuzeyinde Yaşayan Ergenlerin Yaşam Memnuni-yetleri (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Kutaksam.Karabuk.Edu.Tr/Index.Php/Ilk/Article/View/941/703
10. Çocuk Ve Gençlerde Bilgisayar Ve İnternet Bağımlılığı Ve Çözüm Önerileri [Internet] Https://Www.Doktorsitesi.Com/Article/Cocuk-Ve-Genclerde-Bilgisayar-Ve-İnternet-Bagimlili-gi-Ve-Cozum-Onerileri (Erişim Tarihi: 19.12.2017)
11. Health-Related Behaviors And Academic Achievement Among High School Students, (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Https://Www.Cdc.Gov/Mmwr/Volumes/66/Wr/Mm6635a1.Htm
12. Concordance Of Parental And Adolescent Health Behavi-ors (Erişim Tarihi: 19.12.2017) [Internet] Http://Www.Science-direct.Com/Science/Article/Pii/0277953694901937
13. Özcebe H, Gençler ve Sigara, Sağlık Bakanlığı, 2008, Yayın No:731 s:10-14 https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t18.pdf (Erişim Tarihi: 07.02.2018) [Internet].