M. Alp FURAN, Merve GEBOLOĞLU, Diğdem ARPALI

Dayanıklı R55 (6AL/6VS) Translokasyon Hattı İle Lokusa Özel SSR Markerleri Kullanılarak Endemik Tir Buğday (Triticum aestivum L. ssp. vulgare Vill. v. Leucospermum Körn) Genotipinin Yr-26 Sarı Pas Hastalık Direncinin Değerlendirilmesi

Buğday, dünyadaki en önemli besin ürünüdür ve insan yerleşiminden bu yana önemli bir ürün olarak yetiştirilmektedir. Endemik buğday genotipleri, hastalıklara karşı direnç açısından farklı kaynak genlerine sahip olabilirler. Bununla birlikte, birçok çiftçi ulusal ve uluslararası ıslah programlarından çıkan modern çeşitleri yetiştirmektedir. Önceki çalışmalar, bu çeşitlerin bazılarının bir veya daha fazla hastalığa karşı direncinin olmadığını göstermiştir. Bu nedenle, çeşit zenginliği programı yerel ve egzotik buğday çeşitlerinin potansiyel donör ebeveynleri olarak değerlendirilmesine yönelik bir girişimdir. Bu çalışma için Türkiye’de Van ve çevresinde sıklıkla yetiştiriciliği yapılan lokal bir genotip olan Tir Buğdayının sarı pas direnci moleküler düzeyde incelenmiştir. Basit ve pratik bir yaklaşım olarak Xgwm (Gatersleben wheat microsatellite) ve Xbarc (Beltsville agricultural research) tarafından belirlenmiş YR direnç genleri ile bağlantılı olduğu bilinen ve kromozom üzerindeki ilgili gen bölgeleri ile yakın ilişkili olan SSR markerleri ile hastalık direnç genlerine sahip sarı pasa dayanıklılık geni Yr-26’yı barındırdığı bilinen R55 (6AL/6VS) translokasyon hattı ile Yr-1, Yr-7, Yr-3a ve Yr-4a dayanıklılık genlerini taşıdığı bilinen yakın izogenik hatlar bakımından incelenmiştir. Gözlenen pas okumaları sonucu Cobb skala değeri “MS” orta duyarlı olarak belirlenmiştir. Kullanılan SSR primerleri toplam 212 polimorfik bant vermiş ve Ortalama polimorfik bant sayısı primer başına 5.2 olurken, değerlendirmeye alınmış primerlerin polimorfik bilgi içerikleri ise 0.37 ile 0.41 arasında değişiklik göstermiştir. Lokal Tir genotipinin Yr-2 ve Yr-3b,4b dayanıklılık genlerini barındırdığı bilinen genotiplerle yakın ilgisi olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yr-26, Sarı pas, SSR, Tir buğdayı, Yr-26

Evaluation of Yr-26 Yellow Rust Disease Resistance of Endemic Tir Wheat (Triticum aestivum L. ssp. Vulgare Vill.v. Leucospermum Körn) Genotypes Using Resistant R55 (6AL / 6VS) Translocation Line and Locus Specific SSR Markers

Wheat is the most important food product in the world and has been cultivated as an essential product since human settlement. Endemic wheat genotypes may have different source genes in terms of resistance to diseases. However, many farmers cultivate modern varieties resulting from national and international breeding program. Previous studies have demonstrated that some of these varieties are not resistant to one or more diseases. Therefore, a rich variety program is an attempt to make an assessment the potential donor of local and exotic varieties of wheat. In this study, yellow rust resistance of Tir wheat has been studied at the molecular level which is a local genotype frequently cultivated in Van Lake Basin in Turkey. As a simple and practical approach, R55 (6AL / 6VS) translocation line that contains yellow rust resistance gene Yr-26 and Near Isogenic Lines which having known the disease resistance genes Yr-1, Yr-7, Yr-3 and Yr-4 were examined using the SSR markers identified by Gatersleben Wheat Microsatellite (Xgwm) and Beltsville Agricultural Research (Xbarc) which is known to be associated with YR resistance genes and closely related to the respective gene regions on the chromosome. Observed rust, surveying was determined as medium sensitive "MS" according to the Cobb scale value. Totally 212 polymorphic bands obtained from the using SSR primers and the mean number of the polymorphic band found as 5.2 for each primer and the polymorphic information content of the evaluated primers varied between 0.37 and 0.41. The local Tir genotypes have found to be closely related to genotypes known having the yr-2 and yr-3b, 4b resistance genes

Keywords:

Yr-26, Stripe rust, SSR, Tir wheat, Yr-26,

PDF

___

Akfirat, S. F., Aydin, Y., Ertugrul, F., Hasancebi, S., Budak, H., Akan, K., Mert, Z., Bolat, N. and Uncuoglu, A. A. 2010. A microsatellite marker for yellow rust resistance in wheat. Cereal Res. Commun. 38:203-210. Anca, M.V., Andersen, S.B., Banga, D., Ardelean, M., Torp, A.M. 2007, Genetic mapping of wheat 2BL chromosome using SSR markers. Buletin USAMV-CN 64. Chen, P.D., L.L. Qi., B. Zhou., S. Z. Zhang., D. J. Liu. Development and molecular cytogenetic analysis of wheat-Haynaldia villosa 6VS/6AI. Translocation Lines specifying resistance to powdery mildew. (1995) Theor Appl Genet 91:1125-1128. Çetin, L., Albustan, S. ve Düşünceli, F. 1995, Hububat hastalıkları dayanıklılık ıslahı. Yıllık gelişme raporu. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Deng, ZY., Zhang, XQ, Wang, XP., Jing, JK., Wang, DW, 2004, identification and mapping of a stripe rust resistance gene from a common wheat line Qz180, Acta Botanica Sinica. 46 (2): 236-241. De Pace, C., Montebove, L., Delre, V., Jan, C.C., Qualset, C.O. ve Scarascia, G.T., 1988. Biochemical versatility of amphiploids derived from crossing Dasypyrum villosum candargy and wheat: Genetic control and phenotypical aspects. Ther. Appl. Genet. 76: 513-529. Doyle J.J. and Doyle J.L., 1987, A rapid DNA isolation procedure for small quantities of fresh leaf tissues, Phytochemical Bulletin, 19(1):11-15. Jizeng Jia , Jianxin Ma, Ronghua Zhou, Yushen Dong, Lanfen Wang, Xiaoming Wang. (2001) Molecular mapping and detection of the yellow rust resistance gene Yr26 in wheat transferred from Triticum turgidum L. using microsatellite markers. Euphytica 120: 219–226. Kınacı, E., 1992, Tahıl hastalıkları metodları kılavuzu, Milletler arası kışlık hububat araştırma merkezi müdürlüğü, Konya. Roelfs, A.P., Singh, R.P. and Sari, E.E., 1992, Rust Diseases of Wheat: Concepts and method of disease management. Mexico, D.F.: CIMMYT. 81 pages. Sthapit, J., Newcomb, M., Bonman, J. M., Chen, X. and See, D. R. 2014. Genetic diversity for stripe rust resistance in wheat landraces and identification of accessions with resistance to stem rust and stripe rust. Crop Sci. 54:2131-2139. Labate, J.A., 2000. Software for population genetic analyses of molecular marker data. Crop. Sci., 40:1521-1528. Ma, J., R. Zhou, Y. Dong, L. Wang, X. Wang and J. Jia, 2001, Molecular Mapping and Detection of the Yellow Rust Resistance Gene Yr26 in Wheat Transferred from Triticum turgidum L. Using Microsatellite Markers, Euphytica 120: 219–226, 2001. Marsalis, M.A. and Goldberg, N.P., 2006, Leaf, Stem and Stripe Rust Diseases of Wheat, New Mexico State University NMSU and the U.S. Department of Agriculture cooperating, Guide A-415, http://cahe.nmsu.edu/pubs/_a/A-415.pdf. Nei, M., and Li, W.H., 1979, Mathematical model for studying variation in terms of restriction endonucleases. Proc. Nat. Acad. Sci. 76:5269-5273. Peterson RF, Campbell AB, Hannah AE (1948) A diagrammatic scale for estimating rust intensity on leaves and stems of cereals. Can J Res 26:496–500. Riek JD, Calsyn E, Everaert I, Bockstaele EV, Loose MD (2001) AFLP based alternatives for the assessment of distinctness, uniformity and stability of sugar beet varieties. Theo. Appl. Genet.103:1254 1265. Roelfs, A.P., Singh, R.P. and Sari, E.E., 1992, Rust Diseases of Wheat: Concepts and method of disease management. Mexico, D.F.: CIMMYT. 81 pages. Röder, M.S., Korzun,V., Wendehake, K., Plaschke, J., Tixier, M-H., Leroy, P., and Ganal, M.V., 1998. A microsatellite map of wheat. Genetics Society of America 149: 2007-2023 August. Röder, M.S., Wendehake, K., Korzun,V., Bredemeijer, G., Laborie, D., Bertrand, L., Isaac, P., Rendel, S., Jackson, J., Cooke, R.J., Vosman, B. and Ganal, M.W., 2002, Construction and analysis of a microsatellite-based database of European wheat varieities Theor. Appl. Genet. 106:67-73 August. Sönmez, F., Keskin, S., Göçmen, B., 2002. A study on the determination of the reactions of lines of Tir wheat to yellow rust (Puccinia striiformis f.sp. tritici) Crop Protection 21: 871-874. Sukumar Chakraborty., Jo Luck., Grant Hollaway., Glenn Fitzgerald., Neil White. Rust-proofing wheat for a changing climate. BGRI 2010 Technical Workshop, 30-31- May 2010, St Petersburg, Russia. Wang, C., Zhang, Y., Han, D., Kang, Z., Li, G., Cao, A., Chen, P., 2008. SSR andSTS markers for wheat stripe rust resistance gene Yr26. Euphytica 159:359-366. Yıldırım, A., Jones, S.S., Murray, T.D., Line, R.F. 2000, Evaluation of Dasypyrum villosum populations for resistance to cereal eyespot and stripe rust pathogens, Plant Dis. 84:40-44.