Batman Merkez İlçede Yetiştirilen Dut Türlerinin Fenolojik, Pomolojik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma 2017-2018 yılları arasında Batman merkez ilçede yetiştiriciliği yapılan Morus alba L., Morus nigra L. ve Morus rubra L. türlerin bazı fenolojik, pomolojik ve morfolojik özelliklerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Genotiplere ait fenolojik özellikler; tomurcuk patlama zamanı 5-15 Mart, ilk çiçeklenme 20-28 Mart, tam çiçeklenme 13-30 Nisan, hasat başlangıç zamanı 25 Nisan-18 Mayıs, hasat sonu 28 Haziran-10 Ağustos ve yaprak dökümü 10-20 Aralık olarak kaydedilmiştir. Tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen süre 85-100 gün arasında belirlenmiştir. Genotiplere ait pomolojik özellikler; meyve çapı 10.17-20.96 mm, boyu 13.30-32.60 mm, sap kalınlığı 0.98-1.69 mm, sap uzunluğu 3.50-23.30 mm, meyve hacmi 8-40 ml (ml/10adet meyve), meyve yoğunluğu 0.45-1.40 g/ml, meyve ağırlığı 0.54-4.09 g, titre edilebilir asit (TEA) 0.27-0.11 g/100 ml, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) %14.10-21,87 ve pH 4.79-7.76 olarak belirlenmiştir. Araştırmaya konu olan genotiplerin morfolojik özellikleri; ağaçların tahmini yaşı 5-100 yıl, gövde yükseklikleri 1.5-4 m, gövde çevresi 35-210 cm, taç yüksekliği 4-15 m, taç genişliği 4-12 m, yıllık sürgün uzunluğu 8.90-18.40 cm arasında tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Morus alba, Morus nigra, Morus rubra, Fonolojik, Pomolojik, Morfolojik, Dut

Determination of The Phenological, Pomological and Morphological Characteristics of Mulberry Species Grown in Center District of Batman Province

The aim of this study, carried out 2017-2018, was to determine some phenological, pomological and morphological characteristics of Morus alba L., Morus nigra L. and Morus rubra L. mulberry species grown in the central district of Batman. Phenological characteristics of genotypes; their bud burst time was 5-15 March, first flowering was 20-28 March, while full bloom was 13-30 April, the start time of harvest was 25 April-18 May, in addition, the end of harvest was 28 June-10 August and the time of defoliation was recorded as 10-20 December. The period from full bloom to harvest was determined between 85 and 100 days. Pomological characteristics of genotypes; fruit diameter was determined as 10.17-20.96 mm, fruit length was 13.30-32.60 mm, whereas stalk thickness was 0.98-1.69 mm and stalk length was 3.50-23.30 mm, fruit volume was 8-40 ml (ml/10 fruit), fruit density was 0.45-1.40 g/ml, fruit weight was 0.54-4.09 g, titratable acid (TEA) 0.27-0.11 g/100 ml, soluble solid content (SSC) %14.10-21.87 and pH was 4.79-7.76. Morphological features of the genotypes subject to research; the tree's estimated age was found to be 5-100 years, body height to be 1.5-4 m, trunk circumference 35-210 cm, crown height 4-15 m, crown width 4-12 m, whereas annual shoot length was 8.90-18.40 cm.

Keywords:

Batman, Mulbery, Phenological, Morphonological, Pomological,

PDF

___

Anonim., 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001. Erişim tarihi: 11.01.2016.
Aslan, M. M., 1998. Malatya. Elazığ. Erzincan ve Tunceli İllerine Bağlı Bazı İlçelerden Ümitvar Dut Tiplerinin Seçimi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Çam, İ., 2004. Edremit ve Gevaş yöresi dutlarının bazı fenolojik ve pomolojik özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.). 14(2): 127-131.
De Candolle, A., 1967. Origin Of Cultivated Plants. New Yok and London. P 149-153
Erdem, S., 2015. Bulancak Karası Dutunun Bazı Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi ve Çelikle Çoğaltılması Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 38s.
Erdoğan, Ü., Pırlak, L., 2005. Ükemizde dut (Morus spp.) üretimi ve değerlendirilmesi, Alatarım.4 (2); 38 – 43.
Ercişli, S., Orhan, E., 2007. Chemical composition of White, red and black mulberry fruits. Food Chemistry. 103(4): 1380-1384.
Ercişli, S., 2004. A short review of the fruit germplasm resources of Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution. 51 (4): 419-435.
Erkaleli, Z.Ö., 2015. Uşak İli Ulubey İlçesinde Yetişen Karadutların (morus nigra l.) Morfolojik. Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. 53s.
Erkaleli, Z.Ö., Dalkılıç, Z., 2016. Uşak İli Ulubey İlçesinde yetişen karadutların (morus nigra l.) morfolojik. fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. .Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 13 (1): 89–106.
Güneş, M., Çekiç, Ç., 2003. Tokat yöresinde yetiştirilen farklı dut türlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. In: Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu Bildileri. 23-25 Ekim. Ordu.
Gündoğdu, M., Yılmaz, H., Geçer, MK., Kayakeser, U., 2012. Van Gölü havzasındaki dut türlerinin farklı olgunluk dönemlerindeki bazı fizikokimyasal özelliklerinin belirlenmesi. In: IV. Ulusal Üzümsü Meyveler Sem. Bildirileri. 3-5 Ekim. Antalya.
Ilgın, M., Ağca, İ., 2017. Türkiye’nin değişik yerlerinden selekte edilen bazı dut (Morus spp.) türlerinin Doğu Akdeniz bölgesi’nde performanslarının belirlenmesi. Manas J AgrVet Life Sci. 7 (2). 45-57.
İslam, A., Turan, A., Şişman, T., Kurt, H., Aygün, A., 2006. Giresun Şebinkarahisar' da dut seleksiyonu. In: II. Üzümsü Meyveler Sem. Bildileri. 14-16 Eylül. Tokat.
Lale, H., 1992. Dut Türlerinin Pomolojik. Fenolojik ve Bazı Meyve Kalite Özellikleri Üzerinde bir Çalısma. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 68 s.
Özgen, M., Güneş, M., Akça, Y., Türemıs, N., Ilgın, M., Kızılcı, G., Erdoğan, Ü., Serçe, S., (2009). Morphological characterization of several Morus species fromTurkey. Hort. Environ. Biotechnol. 50(1):9-13.
Polat, A., 2005. Hatay’ın Antakya İlçesinde Yetiştirilen Bazı Dut Tiplerinin Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, basılmamış). Mustafa Kemal Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Hatay.
Uzun, H., Bayır, A., 2009. Farklı dut genotiplerinin bazı kimyasal özellikleri ve antiradikal aktiviteleri. III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sem. Bildileri. 10-12 Haziran. Kahramanmaraş.