11937

TARİH BOYUNCA VAN İLİ VE ÇEVRESİNDE BAĞCILIK KÜLTÜRÜ

Dünya genelinde çok uzun yıllardır varlığını sürdüren, sofralık, kurutmalık, şaraplık olarak değerlendirilen üzüm meyvesi ve bağcılık kültürü, Anadolu ve Van yöresi için de çok büyük öneme sahip olmuştur. Dünyadaki bu yaygın kullanım alanlarının yanı sıra, Türkiye coğrafyası dahilinde, pekmez, cevizli sucuk, bastık, muska, sirke gibi farklı şekillerde değerlendirilirken, ayrıca yaprağı salamura yapılarak tüketilmekte, özellikle ev bahçelerinde çardaklar şeklinde gölgelik olarak ve peyzaj amaçlı kullanım alanı bulabilmektedir. Van İli sınırları içerisinde binlerce yıldır hüküm sürmüş bütün medeniyetlere ait bulgular da, yöre için bağcılığın kadim bir kültür olduğunu gözler önüne sermektedir. Yörede üzüm ve üzüm ürünleri besin olarak kullanılmalarının yanında, kültürün bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle bağcılığın en yoğun olarak yapıldığı ilçe olan Erciş’te, üzüm bağlarının, özel misafirlerin ağırlandığı en değerli mekan olduğu görülmekte, türkülerde, hikayelerde, efsanelerde üzüm bağlarına büyük yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Van, Bağcılık, Üzüm, Tarih

History of Viticulture In Van and Vicinity

The viniculture culture and grape, which has been present for many years in the world and consumed fresh, dried or wine, have been also a great importance for Anatolia and Van region. In addition to these common usage areas in the world, grape is consumed in different forms such as molasses, vinegar, sucuk, bastık, muska etc. in the geography of Turkey; brined grape leaves are consumed; and also its vine can be used for shade and landscape purposes. The findings of all the civilizations that have ruled for thousands of years within the borders of Van Province also reveal that the vineyard for the region is an ancient culture. In addition to the use of grape and grape products as nutrients in the region, it is part of the culture. The vineyards are considered to be the most precious place that special guests are welcomed in Erciş, the district where the most of the vineyards are present, and the vineyards are given a great deal of space in the legends.

Keywords:

Van, Viticulture, Grape, History,

PDF

___

Akurgal, E.,1989. Anadolu Uygarlıkları, Net Yayınevi. s. 147-148. İstanbul
Anonim, 2006 .http://www.dudetable.com/ContentDetail.asp?eid=5213&caid=254#aLogo
Anonim, 2016a. https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Argi%C5%9Fti
Anonim 2016b. http://www.karasaban.net/tarih-oncesi-ve-antik-caglarda-uzum-bagcilik-ve-sarapcilik
Anonim 2016 c. http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.do?metod=search&araType=vt
Anonim 2017a http://www.ercis.gov.tr/urartu-yazitlari
Anonim 2017b http://ercis.meb.gov.tr/ercis_str.pdf
Belli, O., 2000. Van Yoncatepe Kalesi ve Nekropolü Kazıları. Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi (1932-1999), (Ed. O.Belli), Ankara 2000, 181-190.
Belli, O., 2012. Vangölü Havzasında Urartu Krallığı Döneminde Meyve Bahçeleri, Üzüm Bağları ve Şarap Üretimi. II. Uluslararası Doğuanadolu Bölgesi Mutfak Kültürü ve Van Yemekleri Sempozyumu.s.51-60. Van Valiliği Yayınevi. İstanbul.
Bombardelli, E., Morazzoni, P, “Vitis vinifera L.” Fitoterapia, Sayı 66 (4), 1995, s. 291-317. Deliorman Orhan, D., Ergün, F., Orhan, 2011. N., Anadolu Medeniyetlerinde Asma (Vitis vinifera L.). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi. 30-50. s.69-80
Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. A.Ü. Ziraat Fak. Yayınları 930. Ders Kitabı. 401.
Gleisberg, W., 1938. Türkiye Bağcılığı Üzerinde Araştırmalar. I. Ziraat Vekaleti Neşriyatı,
Kelen, M., 1991. Van İli Bağcılığı ve Burada Yetiştirlen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar (yüksek lisans tezi, basılmamış). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Kelen,M.ve Tekintaş, E.,1991. Erciş ve Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampeolografik Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt :1, No :1
Lloyd, S., 1989. Ancient Turkey, A Traveller’s History. British Museum Pres, London, 240 s.
Oybak Dönmez, E., 2002. Arkeobotanik çalışmaların ışığında tarih öncesi Anadolu’da asma.
Türkiye 5. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu. 5-9 Ekim. Nevşehir. 22-30
Peker, S., 2007. 17. Yüzyıl Anadolu Sahası Türk Saz Şairlerinin Şiirlerinde Hikaye Kahramanları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 17. Konya
Temelkuran, T., Aktaş, N., 1986. Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Üçdal Neşriyat, 1/3, (cilt 3-4). İstanbul. 756.s. Türkben, C., Bağcılık, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 316, Ankara