Kariyer Oluşumunda Üniversite: Beklentiler ve Gerçekler

Bu araştırmanın amacı, bir devlet üniversitesi öğrencilerinin görüşlerine dayalı olarak üniversite eğitiminin öğrencilerin kariyer süreçlerine nasıl etki ettiğinin belirlenmesidir. Bu amaçla öğrencilerin üniversitede bölüm/program tercihlerini nasıl yaptıkları, tercih ettikleri programa ilişkin öğrencilerin beklentilerinin karşılama durumu ve üniversite eğitiminin gelecek kariyerlerini nasıl etkileyeceğine ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmaya Ankara ilindeki bir devlet üniversitesinin dört ayrı fakültesinde öğrenim görmekte olan 79 öğrenci katılmıştır. Çalışma, öğrenci görüşlerinin yarı yapılandırılmış yazılı bir görüşme formu aracılığıyla alındığı fenomenolojik bir nitel araştırmadır. Elde edilen veriler yönlendirilmiş içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, öğrencilerin öğrenim görmekte oldukları bölümü büyük ölçüde üniversite sınavından önceki son birkaç aylık bir sürece sıkıştırılmış bir karar verme süreci sonucunda tercih ettiklerini, bundan dolayı tercihlerin tam olarak bilinçli olmayan ve hatta tesadüfiliği içinde barındıran bir süreç olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrenciler aldıkları üniversite eğitiminin, teori ağırlıklı olması, uygulama ve staj imkânlarının sınırlı olması ve sosyal faaliyetler ile kariyer olanaklarının yetersiz olması gibi nedenlerle beklentilerini yeterince karşılanmadığı görüşündedirler. Üniversite sonrasına ilişkin olarak öğrencilerin bir kısmının olumlu bir kısmının ise olumsuz kariyer beklentileri oluşturdukları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak üniversitelerin istihdam edilebilir mezunlar yetiştirebilmeleri için piyasa talepleri ve öğrenci beklentileri ile üniversitelerin öğrencilerine sunabildikleri arasındaki boşluğu kapatmaya yönelik adımlar atması gerektiği yönünde öneriler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim ve iş uyumu, insan sermayesi, istihdam edilebilirlik, kariyer oluşumu

University for Career Construction: Expectations and Realities

The aim of this study is to reveal how higher education affects university students' career building processes based on the opinions of students at a state university. In line with this aim, students' opinions regarding how they chose their departments/programs, to what extent their expectations from their departments were satisfied and how they thought university education would affect their future careers were asked. 79 students studying in four faculties of a state university in Ankara participated in the study. The study was designed as a phenomenological qualitative study in which the data were obtained through a written interview form. The data were then analyzed through directed content analysis technique. The findings indicated that most of the participants made their department choices after a short decision-making period (within a few months) before taking the university entrance exam. Therefore, department choice was found to be predominantly a haphazard and even accidental process. The participants reported that their expectations were not met due to the fact that their university courses were largely theory-based, their practice and internship opportunities were too limited, and the social activities and career opportunities offered by their university were insufficient. Some participants expected positive outcomes while some had negative ones. Based on these findings, higher education institutions are suggested to develop policies to ensure graduate employability by decreasing the mismatches between student expectations, labor market demands, and what they can offer their students.

Keywords:

Career construction, education and job match, employability, human capital,

PDF

___

Alkan, N. (2014). Üniversite adaylarının bölüm tercihleri: Bir kariyer araştırma yöntemi olarak bölüm tanıtımları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 61–74.
Altaş, D. (2006). Üniversite öğrencilerinin memnuniyet araştırması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21(1); 439–458.
Apaydın, Ç. (2019). Transition from school to work: A national perspective. In T. Fidan (Ed.), Vocational identity and career construction in education (pp. 100–121). Hersheys, PA: IGI Global.
Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37–75.
Arum, R., & Roksa, J. (2011). Academically adrift: Limited learning on college campuses. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Baruch, Y., Bell, M. P., & Gray, D. (2005). Generalist and specialist graduate business degrees: Tangible and intangible value. Journal of Vocational Behavior, 67(1), 51–68.
Becker, G. S. (1993). Human capital: A theoretical and empirical analysis with special reference to education. Chicago, IL: The University of Chicago Press.
Bok, D. (2007). Piyasa ortamında üniversiteler: Yükseköğretimin ticarileşmesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Butterwick, S., & Benjamin, A. (2006). The road to employability through personal development: A critical analysis of the silences and ambiguities of the British Columbia (Canada) Life Skills Curriculum. International Journal of Lifelong Education, 25(1), 75–86.
Caroleo, F. E., & Pastore, F. (2015). Overeducation: A disease of the school-to-work transition system. In G. Coppola, & N. O’Higgins (Eds.), Youth and the crisis (pp. 50–70). New York, NY: Routledge.
Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün, & S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çitil, M., İspir, E., Söğüt, Ö., & Büyükkasap, E. (2006). Fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin profilleri ve başarılarını etkilediğine inandıkları faktörler: K.S.Ü. örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 69–81.
Deresieviwicz, W. (2015). Excellent sheep. New York, NY: Free Press.
Donald, W. E., Baruch, Y., & Ashleigh, M. (2017). The undergraduate self-perception of employability: Human capital, careers advice, and career ownership. Studies in Higher Education, 23(5), 1–16.
Donald, W. E., Ashleigh, M. J., & Baruch, Y. (2018). Students’ perceptions of education and employability: Facilitating career transition from higher education into the labor market. Career Development International, 23(5), 513–540.
Durnalı, M., & Ayyıldız, P. (2019). The relationship between faculty members’ job satisfaction and perceptions of organizational politics. Participatory Educational Research, 6(2), 169–188.
Dursun, S., & Aytaç, S. (2009). Üniversite öğrencileri arasında işsizlik kaygısı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 71–84.
Dwyer, C. A., Millett, C. M., & Payne, D. G. (2006). A culture of evidence: Postsecondary assessment and learning outcomes. Princeton, NJ: Educational Testing Service.
Ekinci, C. E. (2011). Bazı sosyoekonomik etmenlerin Türkiye’de yükseköğretime katılım üzerindeki etkileri. Eğitim ve Bilim, 36(160), 281–297.
Ekinci, C. E., & Burgaz, B. (2007). Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin bazı akademik hizmetlere ilişkin beklenti ve memnuniyet düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 120–134.
Erener, E. (2019). Eğitim ve eşitsizlik: Eğitimde eşitsizliğin yeniden üretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
Fidan, T., Öztürk Fidan, İ., & Öztürk, H. (2018). Meslek yüksekokulu öğrenci ve mezunlarının kariyer seçimlerine etki eden faktörler ile kariyer beklentileri: Öz yeterliğin aracı rolü. Yükseköğretim Dergisi, 8(3), 249–263.
Gasset, O. Y. (1998). Üniversitenin misyonu (N. G. Işık, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Gizir, C. A., (2005). Orta Doğu Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin problemleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1)2, 196–213.
Grbich, C. (2007). Qualitative data analysis: An introduction. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S., & Keçeçi, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14–27.
Hacker, A., & Dreifus, C. (2010). Higher education? How colleges are wasting our money and failing our kids and what we can do about it. New York, NY: Times Books.
Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288.
Kalfa, S., & Taksa, L. (2015). Cultural capital in business higher education: Reconsidering the graduate attributes movement and the focus on employability. Studies in Higher Education, 40(4), 580–595.
Kızğut, S., & Ergöl, Ş. (2011). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin hemşireliği algılayışı hemşirelik rollerine ve hemşireliğin geleceğine bakışı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 10–15.
Knight, P. T., & Yorke, M. (2003). Employability and good learning in higher education. Teaching in Higher Education, 8(1), 3–16.
Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Ulaş, Ö., & Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135–151.
Korukoğlu, A. (2003). Üniversite öğrencilerinin eğitimden beklentileri: Ege Üniversitesi İİBF örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 79–89.
Kurnaz, I. (2007). İstihdam edilebilirliğin önemi açısından eğitim-öğretim ilişkisi ve Ankara bölgesi imalat sanayi uygulaması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Kurt, T. (2018). Yükseköğretimdeki dönüşümün lisans eğitimi üzerindeki etkileri: Eğitim fakülteleri örneği. 3. Uluslararası Yükseköğretim Konferansı, 11–13 Ekim 2019, Kayseri.
Marshall, M. N. (1996). Sampling for qualitative research. Family Practice, 13(6), 522–526.
Marvasti, A. B. (2004). Qualitative research in sociology: An introduction. London: Sage Publications.
Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
Millican, J. E. (2014). Engagement and employability: Student expectations of higher education. AISHE-J: The All Ireland Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 6(1), 1621–1625.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Özbilgin, M., Küskü, F., & Erdoğmuş, N. (2005). Explaining influences on career ‘choice’: The case of MBA students in comparative perspective. The International Journal of Human Resource Management, 16(11), 2000–2028.
Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y., & Memiş, A.D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. İlköğretim Online, 9(3), 910–921.
Psacharopoulos, G. (2006). The value of investment in education: Theory, evidence, and policy. Journal of Education Finance, 32(2), 113–136.
Robinson, O. C. (2014). Sampling in interview-based qualitative research: A theoretical and practical guide. Qualitative Research in Psychology, 11(1), 25–41.
Salas-Velasco, M. (2007). The transition from higher education to employment in Europe: The analysis of the time to obtain the first job. Higher Education, 54(3), 333–360.
Sarıkaya, R., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393–423
Schultz, T. W. (1968). Education and economic growth: Return to education. In M. J. Bowman, & V. E. Komarov (Eds.), Readings in the economics of education (pp. 277–292). Paris: UNESCO.
Selingo, J. J. (2015). College (un)bound: The future of higher education and what it means for students. Seattle, WA: Amazon Publishing.
Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22(2), 63–75.
Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167–1184.
Şahin, İ., & Beycioğlu, K. (2015). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının öğretmen yetiştirmeye ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 33–50.
Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R., & Şahin Fırat, N. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429–452.
Tataroğlu, B., Özgen, K., & Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (s. 211), April 27–29, 2011, Antalya.
Taylor, M. C. (2010). Crisis on campus. New York, NY: Alfred A. Knopf
Tomer, J. F. (2016). Integrating human capital with human development: The path to a more productive and humane economy. New York, NY: Palgrave Macmillan.
Tunç, G. Ç., Akansel, N., & Özdemir, A. (2010). Hemşirelik ve sağlık memurluğu öğrencilerinin meslek seçimlerini etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(1), 24–31.
Useem, M., & Karabel, J. (1986). Pathways to top corporate management. American Sociological Review, 51(2), 184–200.
Verger, J. (2005). Üniversitenin tarihi (İ. Yerguz, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.