İSTANBUL’DA TEST EDİLMESİ: BIST30 ENDEKSİ İÇİN BİR UYGULAMA

Bu çalışmanın amacı Arbitraj Fiyatlama Teorisi'nin Türkiye sermaye piyasasında geçerliliğinin test edilmesidir. Bu amaçla BIST 30 endeksinde yer alan firmaların hisse senetlerinin 2010-2014 yılları arasındaki aylık getirileri kullanılarak analiz yapılmıştır. İlk aşamada Endekste yer alan 30 hisse senedinin söz konusu döneme ait 60 aylık getirileri için faktör analizi yardımıyla faktör skorları hesaplanmıştır. İkinci aşamada faktör skorlarının bağımsız, aylık getirilerin bağımlı değişken olarak yer aldığı regresyon modelleri çözülmüş ve faktör betaları elde edilmiştir. Son aşamada risk primleri hesaplanmıştır. Analizden elde edilen sonuca göre hisse senedi getirilerini etkileyen birden fazla sistematik risk faktörünün bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuç, Borsa İstanbul'da 2010-2014 yılları arasında Arbitraj Fiyatlama Teorisi'nin geçerli olmadığını göstermektedir

TESTING OF THE ARBITRAGE PRICING THEORY WITH FACTOR ANALYSIS IN THE ISTANBUL STOCK EXCHANGE: AN APPLICATION FOR BIST 30 INDEX

The purpose of this study is to test the validity of Arbitrage Pricing Theory in Turkey capital market. For this purpose, It is performed in the analysis using monthly returns of stocks of companies located in BIST 30 index of between 2010-2014. In the first stage, factors scores are calculated using factor analysis for 60 monthly returns of 30 stocks located in the index in the mentioned period. In the second stage, It is obtained factor betas and solved regression models where the monthly returns as the dependent variable and factor scores as the independent variable. Risk premiums are calculated on the last stage. According to the result obtained from the analysis, it is determined the absence of multiple systematic risk factors affecting stock returns. The results prove that Arbitrage Pricing Theory is invalid in the Istanbul Stock Exchange in 2010-2014

PDF

___

Akkum, T. ve Vuran B. (2005) “Türk Sermaye Piyasasındaki Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlama Modeli ile Analizi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 20 (233): 28-45.
Aktaş, M. ve Akdağ, S. (2013) “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması”, International Journal Social Science Research, 2(2): 50-67.
Albayrak, A. S., Öztürk, N. ve Tüylüoğlu, Ş. (2012) “Makroekonomik Değişkenler ile Sermaye Hareketlerinin BIST100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2): 1-22.
Altay, E. (2001) “Varlık Fiyatlama Modelleri: FVFM ve AFT ve İMKB’de Uygulaması”, Doktora
Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Altay, E. (2003) “The Effect of Macroeconomic Factors on Asset Returns: A Comparative Analysis of the German and the Turkish Stock Markets in an APT Framework”, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg 48: 1-36.
Altay, E. (2004) “Sermaye Piyasası’nda Varlık Fiyatlama Teorileri, Derin Yayınları, Nr:40, İstanbul. Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2005) “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı”, Geliştirilmiş 4. Baskı, Sakarya Kitabevi, Adapazarı.
Atılgan, Y., Demirtaş, K.Ö. ve Erdoğan, A. (2015) “Macroeconomic Factors and Equity Returns in Borsa Istanbul”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 30 (349): 9-30.
Azeez, A.A. ve Yonezawa, Y. (2006) “Macroeconomic Factors and the Empirical Content of the Arbitrage Pricing Theory in the Japanese Stock Market”, Japan and The World Economy, 18: 568-591.
Burmeister, E. ve Mcelroy, M. B. (1988) “Joint Estimation of Factor Sensitivities and Risk Premia for the Arbitrage Pricing Theory”, The Journal of Finance, 43(3): 721-733.
Büyüköztürk, Ş. (2006) “Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı”, 6. Baskı, Prgem A Yayıncılık, Ankara.
Chamberlain, G. ve Rothschild, M. (1983) “Arbitrage, Factor Structure, and Mean-Variance Analysis on Large Asset Markets”, Econometrica, 51 (5): 1281-1304.
Chen, N.F. (1983) “Some Empirical Test of The Theory of Arbitrage Pricing”, The Journal of Finance, 38(5): 1393-1413.
Chen, N.F., Roll, R. ve Ross, S.A. (1986) “Economic Forces and The Stock Market: Testing the APT and Alternative Asset Pricing Theories”, Journal of Business, 59(9): 383-403.
Cihangir, M. ve Kandemir, T. (2010) “Finansal Kriz Dönemlerinde Hisse Senetleri Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörlerin Arbitraj Fiyatlandırma Modeli Aracılığıyla Saptanmasına Yönelik Bir Çalışma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1): 257-296.
Çetin, A.C. ve Bıtırak, İ.A. (2015) “Türkiye Ekonomisinde Makro Ekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Arbitraj Fiyatlandırma Modeli Ekseninde Bir Analiz”, Süleyman
Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6(12): 1-19.
Dağlı, H. (2009) “Sermaye Piyasası ve Portföy Analizi”, 3. Baskı, Derya Kitabevi, Trabzon.
Dhrymes, P. J., Friend, I. ve Gültekin, B.N. (1984) “A Critical Reexamination of the Empirical Evidence on the Arbitrage Pricing Theory”, The Journal of Finance, 39(2): 323-346.
Dhrymes, P. J., Friend, I., Gültekin, B. N. ve Gültekin, M.N. (1985) “New Tests of The APT and Their Implications”, Journal of Finance, 40(4): 659-675.
Durukan, M.B. (1999) “İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”, İMKB Dergisi, 3(11): 19-48.
Erol, I. ve İleri, A. (2013) “What Determines REIT Returns in Turkey? An Application of TimeVarying Arbitrage Pricing Model in an Emerging REIT Market”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 28(331): 9-32.
Francis, J.C. (1991) “Investment Analysis and Management”, Fifth Edition, Mc Graw-Hill, New York.
Groenewold, N. ve Fraser, P. (1997) “Share Prices And Macro Economic Factors”, Journal of Business Finance&Accounting, Vol.24, Nr.9, (October-December 1997), pp.1367-1383.
Gençtürk, M. (2009) “Finansal Kriz Dönemlerinde Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1):127-136.
Gültekin, M.N. ve Gültekin, B.N. (1987) “Stock Return Anomalies and the Tests of the APT”, The Journal of Finance, 42(5): 1213-1224.
Huberman, G. (1982) “A Simple Approach to Arbitrage Pricing Theory”, Journal of Economic Theory, 28: 183-191.
Jones, P. C. (2010) “Investments: Analysis and Management, Eleventh Edition, John Wiley & Sons, New York.
Kalaycı, Ş. (2009) “SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 4. Baskı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
Kaya, V., Çömlekçi, İ. Ve Kara, O. (2013), “Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 167-176.
Kurtaran, A. (2009) “Arbitraj Fiyatlandırma Modelinin Farklı Faktörlerle Karşılaştırmalı Olarak İMKB’de Test Edilmesi”, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Mei, J. (1993) “A Semiautoregression Approach to the Arbitrage Pricing Theory”, The Journal of Finance, 48(2): 599-620.
Özer, A., Kaya, A. ve Özer, N. (2011) “ Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (1): 163- 182.
Reinganum, Marc R. (1981) “Empirical Tests of Multi-Factor Pricing Model: The Arbitrage Pricing Theory: Some Empirical Results”, Journal of Finance, 36(3): 313-321.
Roll, R. ve Ross, S.A. (1980) “An Empirical Investigation of The Arbitrage Pricing Theory” The Journal of Finance, 35(5): 1073-1103.
Ross, S.A. (1976) “The Arbitrage Theory of Capital Asset Pricing”, Journal of EcenomicTheory, 13: 341-360.
Saraçlı, S. (2011) “Faktör Analizinde Yer Alan Döndürme Metotlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi Üzerine Bir Uygulama”, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilileri Enstitüsü Dergisi, 1(3): 22-26.
Sayılgan, G. ve Süslü, C. (2011) “Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 5(1), 73-96.
Sharma, S. (1996) “Applied Multivariate Techniques”, John Wiley & Sons, New York. Yılmaz, Ö., Güngör B. ve Kaya V. (1997) “Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Eş Bütünleşme ve Nedensellik”, İMKB Dergisi, 8(34): 1-16.