BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ MALİ SİSTEMİNİN GELİŞİMİ VE 6360 SAYILI YASANIN GELİŞİME ETKİLERİ: TR32 İLLERİ ÖRNEĞİ
Mahalli idareler kendilerine atfedilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için kamu gelirlerinden pay almaktadırlar. Sözü edilen kamu gelirleri de hem kendi öz kaynaklarından oluşmakta, hem de merkezi yönetimin sunduğu finansal katkılardan oluşmaktadır. Bu kapsamda, büyükşehir belediyeleri ile ilgili ilk düzenleme 1984 tarihinde yürürlüğe giren 3030 sayılı kanunda büyükşehir belediyelerinin aldıkları pay %3 oranında tespit edilmiş ve bu oranın %6’ ya yükseltilmesinde yetki Bakanlar Kuruluna tanınmıştır. Bu doğrultuda, 85/9382 sayılı ve 1985 tarihli Bakanlar Kurulu kararına göre ilgili oran %5 olarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu doğrultuda, makalenin birincil amacı, mahalli idarelerin ve özelde büyükşehir belediyelerinin Cumhuriyetin kurulmasında bu yana gelirlerinin dönüşümünün yürürlüğe giren Kanun, yayımlanan Bakanlar Kurulu kararlan, bütçelerde yer alan düzenlemeler ve Anayasa Mahkemesi kararlarında incelenmesinden oluşmaktadır.İkincil olarak, 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile büyükşehir belediye sisteminin mali yapısındaki dönüşüm detaylı bir şekilde incelenmeye çalışılmıştır. 6360 sayılı Kanun ile birlikte bir kez daha pay oranları ve dağıtım esasları düzenlenmiştir. Son olarak, büyükşehir belediyelerinin 6360 sayılı Kanun sonrasında mali boyutundaki yeni düzenlemeler, TR32 illeri olan Aydın, Denizli, Muğla İlleri kapsamında Genel Bütçe Vergi Gelirleri ve kişi başına düşen gelir bağlamında analiz edilmiştir.
THE DEVELOPMENT OF FINANCIAL SYSTEM OF METROPOLITAN MUNICIPALITIES AND THE EFFECTS OF THE LAW NO.6360 TO THAT DEVELOPMENT: THE CASE OF TR32 CITIES
Local governments take allocations from the public income for the realization of the assigned public services. The discussed public income is both composed of their own capital and the financial contributions that are provided by the central government. In that scope, the first regulation concerning the metropolitan municipalities’ allocated pie is determined as %3 percent at the Law No. 3030 that was put into force in 1984 and the Council of Ministers authorized at the augmentation of that related pie to the %6 percent. In that regard, according to the 85/9382 numbered and 1985 dated Council of Ministers’ decision that related pie started to be implemented as the percent of %5. In this way, the first objective of the article is to analyze the transition of the income of the local governments and in specific the metropolitan municipalities, from the beginning of the establishment of the Turkish Republic at the published Law, Council of Ministers’ decisions, regulations at the budgets and lastly at decisions of the Constitutional Court. Secondly, the transformation of income at the metropolitan municipalities is tried to be analyzed in detail at the Law No. 6360 on ‘The Establishment of Fourteen Metropolitan Municipalities and Twenty-Seven Districts and Amendments at Certain Law And Decree Laws’. The allocated pies and the basis of allocation is re-regulated by the Law No 6360. Finally,metropolitan municipalities new regulations’ after the enforcement of the Law No. 6360 is analyzed within the framework of the TR32 cities of Aydın, Denizli, Muğla in terms of G.B.V.G. andpercapitaincome.
___
- Adıgüzel, Ş. (2012) “6360 Sayılı Yasa’nın Türkiye’nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Toplum ve Demokrasi, 6 (13-14): 153-176.
- Akçe, T. (2014) “Türkiye’de G.B.V.G.’nden Belediyelere Ayrılan Payların Analizi”, Sayıştay Dergisi, 94: 29-51.
- Aydın, Y. (2011) “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Gelişim Süreci”, Dış Denetim Dergisi, Haziran: 11-20.
