Bulanık hedef program lama ile menü planlama

İşyeri, okul, hastane vb. kurumlardaki kişilerin beslenme ihtiyacının karşılanması olaraktanımlanan toplu beslenmenin önemli aşamaların dan birisi de menü planlama sı dır. Menü planlama;maliyet, enerji/besin ögesi ihtiyacı, tat, çeşitlilik vb. birçok etmenin dikkate alınması ve eş zamanlıgerçekleştirilmesi gereken birden fazla amacın olduğu, karmaşık bir süreçtir. Bu sürecinplanlanmasında çok amaçlı bir karar verme tekniği ol an hedef programlama, kullanılabilecekyöntemlerden birisidir. Veri tabanlı bir teknik olan hedef programlamada , kullanılan verilerin kesinolmadığı durumlar için bulanık hedef programlama modelleri geliştirilmiştir. Bu çalışmada; 19- 30 yaşarası işçiler için ,set- seçimsiz, 20 günlük öğle yemeği menü planlaması yapılmıştır. Planlamasürecinde, verilerdeki bulanıklıklar da dikkate alınarak bulanık hedef programlama yöntemikullanılmıştır.

Menu planning with fuzzy goal programming

Defined as the fulfillment of nutritional requirements of people working at different places suchas schools, hospitals etc. , public food service s one of the most important stage is menuplanning.Menu planning is such a complex process that one should take not only many factors intoconsideration like cost, energy/nutrition units, taste, diversity etc. , but also some aims which should bepracticed simultaneously. On e of the programs which can be used in programming for such a processis goal programming, a technic for multi - purpose decisions. In the goal programming as a data basedtechnic, fuzzy goal programming models have also been advanced for the situations in w hich data arenot certain.In this study, an example lunch meal menu planning is prepared for the workers between19 and 30 years old. The menu is planned as non- optional. During the process of planning, fuzzy goalprogramming method was used in consequence of fuzziness in data.

PDF

___

Abdel Kader, M.G. ve Dugdale, D. (2001) , Evaluating Investment in Advanced Manufacturing Technology: A Fuzzy Set Theory Approach, British Accounting Review, 33: 455- 489.
Balintfy, J.L., Ross, G.T., Sinha P. ve Zoltners, A.A. (1978) , A Mathematical Programming Systems For Preference and Compab ility Maximized Menu Planning and Scheduling, Mathematical Programming, 15: 63 -76.
Baykal, N. ve Beyan, T. (2004) , Bulanık Mantık İlke ve Temelleri , Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
Beyhan, Y., ve Ciğerim, N. (1995) ,Toplu Beslenme Sistemlerinde Menü Yönetimi ve Denetimi , Ankara: Kök Yayıncılık.
Carlsson, C. ve Korhonen, P. (1986) , A Parametric Approach to Fuzzy Linear Programming, Fuzzy Sets and Systems, 20: 17 -30.
Chen, H. (1994) , A Note on a Fuzzy Goal Programming Algorithm by Tiwari, Dharmar, and Rao, Fuzzy Sets and Systems, 62 : 287 -290.
Demirci, M. (2003) ,Beslenme , Tekirdağ: Rebel Yayıncılık.
Ediz, A. ve Yağdıran, Y. (2009) , Hedef Programlama Tekniği ile Menü Planlaması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1) : 45- 74.
Eraslan, M., Gülegül, H.İ., Sunar, F., Uygur, F., Panal, A., ve Konakoğlu, S. (2003) , Toplu Beslenme Sektörü Araştırması (Merkez Mutfaklar) ,Ankara: MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi Başkanlığı Yayını.
Günyaşar, V. ve Oral, H. (2005) , Menü Planlamasında Çok Amaçlı Programlama Yaklaşımı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23: 119- 127.
Hannan, E. L. (1981) , On Fuzzy Goal Programming, Decision Analysis, 12: 523-531 .
Kırılmaz, A.Ö. (2008) , Ankara Üniversitesi Toplu Beslenme Servislerinde Çalışan Personele Verilecek Hijyen/Sanitasyon Paket Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kim, J.S. ve Whang, K. S. (1998) , A Tolerance Appo ach to the Fuzzy Goal Programming Problems with Unbalanced Triangular Membership Function, European Journal of Operational Research, 107: 617- 624.
Mamat, M., Rokhayati, Y., Noor, M. M. ve Mohd İ. (2011) , Optimizing Human Diet Problem with Fuzzy Price Using Fuzzy Linear Programming Approach, Pakistan Journal of Nutrition, 10 (6) : 594- 598.
Mamat, M., Zulkifli, N.F., Deraman, S.K., ve Noor, M. M. (2012) , Fuzzy Linear Programming Approach in Balance Diet Planning for Eating Disorder and Disease- related Lifestyle, Applied Mathematical Sciences, 6 (103) : 5109 -5118.
Narasimhan, R. (1980) , Goal Programming in a Fuzzy Environment, Decision Analysis, 11 : 325 - 336.
Oruç, K. O., Güngör, İ., Irmak, S. ve Şenol, S. (2012) , Menu Planning with Fuzzy 0- 1 Integer Programming, International Burch University 3rd International Symposium on Sustainable Development, Bildiriler Kitabı: 6 -27.
Özkan, M. (2003) ,Bulanık Hedef Programlama , Bursa: Ekin Yayınevi. Öztürk, A. (2009) , Yöneylem Araştırması , 12. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
Sklan, D. ve Dariel, I. (1993) , Diet Planning for Humans Using Mixed-Integer Linear Programming, British Journal of Nutrition, 70: 27 -35.
Soden, P.M. ve Fletcer, L.R. (1992) , Modifying Diets to Satisfy Nutritional Requirements Using Linear Programming, British Journal of Nutrition, 68 : 565- 572.
Şenol, S. (2011) , Menü Planlama Sorununa Karma Tamsayılı Programlama Modeli İle Çözüm Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Taha, H.A. (2009) ,Yöneylem Araştırması , 6. Basımdan Çeviri, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Tiwari, R.N., Dharmar, S. ve Rao, J.R. (1986) , Priority Structure in Fuzzy Goal Programming, Fuzzy Sets and Systems, 19: 251 - 259.
Tümer, H. (2008) , Toplu Beslenme Hizmeti Verilen Kurumlarda Mutfak Planının İncelenmesi ve Mutfak Planının İş Akışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimler i Enstitüsü, Ankara.
Wang, H. F. ve Fu, C. C. (1997) , A Generalization of Fuzzy Goal Programming with Preemptive Structure, Computer and Operations Research, 24 (9) : 819- 828.
Yang, T ., James, P. I. ve Kim, H. J. (1991). FuzzyProgramming With Nonlinear Membership Functions: Piecewise LinearApproximation, Fuzzy Sets And Systems, 41 (1): 39- 53.
Zadeh, L.A. (1965) , Fuzzy Sets, Information and Control, 8: 338- 353.