SOSYAL KAYTARMA DAVRANIŞI İLE İŞE YABANCILAŞMA ARASINDAKİ İLİŞKİ: GÖRGÜL İNCELEME

Sosyal kaytarma davranışı, organizasyonların kolektif biçimde ürün ya da hizmet ürettiği bir çalışma ortamında, işgörenlerin görev ve sorumluluklarından kaçındığı ve bu davranışlarının da grup içerisinde saklayarak farkedilmemesini sağladığı durumu ifade eder. İşgörenler tarafından sergilenen ve litetarürde sosyal kaytarma davranışı olarak bilinen bu davranış türü örgütler açısından olumsuz sonuçlara sebep olabilir. Benzer şekilde işgörenlerin işe yabancılaşma yaşamaları durumunda da örgütler açısından olumsuz sonuçlar meydana gelebilmektedir. Bu bağlamda çalışmada Ankara ilinde faaliyet göstermekte olan kurumsal bir organizasyonda çalışan işgörenlerin işe yabancılaşma ve sosyal kaytarma davranışları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çünkü işletmede işgörenlerin kollektif bir şekilde takımlar halinde çalıştırılıyor olması sosyal kaytarma davranışının incelenmesi açısından uygun olduğu düşünülmektedir. Araştırmada yapılan faktör analizi sonucunda değişkenlere ait alt faktörler tespit edilmiştir. Analiz sonucunda meydana gelen değişkenler ile değişkenlerin alt boyutları arasındaki ilişki de araştırmaya dahil edilmiştir. Bu çalışmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniği tercih edilmiştir. Toplanan veriler SPSS 21 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. İlk olarak tanımlayıcı istatistikler, frekans ve normallik elde edilmiş ve korelason analizi yapılmıştır. Daha sonra ise t-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgularda işe yabancılaşma ile sosyal kaytarma davranışı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada katılımcıların demografk özelliklerinden kaynaklanan yaş, çalışma süresi ve cinsiyet bakımından sosyal kaytarma üzerinde anlamlı bir fark bulunmadığı da tespit edilmiştir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN SOCIAL LOAFING AND WORK ALIENATION: AN EMPIRICAL ANALYSIS

Social loafng behavior refers to the situation in organizations where organizations collectively produce products or services, hiding from the duties and responsibilities of employees and hiding within the group. Social loafng behavior exhibited by employees may have negative consequences for organizations. The phenomenon of work alienation is also a negative situation experienced by employees due to many different reasons. As in social loafng behavior, work alienation behavior can have negative consequences for organizations. In this study, the relationship between work alienation and social loafng behaviors of the employees of an institutional enterprise in Ankara was investigated. Because the employees are employed in teams in a collective manner, it is convenient for examining the behavior of social loafng. In the study, the sub-dimensions of the variables as a result of factor analysis emerged. The relationship between the variables and the sub-dimensions of the variables formed as a result of the analysis were investigated. The data were collected by using survey method. The collected data were analyzed by SPSS 21 package program. First of all, descriptive statistics, frequency and normality were obtained and correlation analysis were performed. Then, t-Test and One-Way Variance (ANOVA) were performed. As a result of the analysis, it was found that there was a positive and signifcant relationship between work alienation and social loafng behavior. In addition, it was found that there was no signifcant difference social loafng in terms of age, working time and gender arising from the demographic characteristics of the participants

PDF

___

Abraham, J. and Trimutiasari, M., (2015). Sociopsychotechnological Predictors of Individual’s Social Loafng in Virtual Team. International Journal of Electrical and Computer Engineering, Vol. 5, No. 6, December, p. 1500- 1510.
Anaş, K., (2016). Vakıf Üniversitesi Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Tutumunun İşe Yabancılaşma Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
Blauner, R., (1964). Alienation and Freedom: The factory worker and his industry. The University of Chicago Press, London.
Brickner, M. A., Harkins, S. G. and Ostrom, T. M. (1986). Effects of Personal Involvement: Thought- Provoking Implications for Social Loafng. Journal of Personality and Social Psychology, No. 4, pp. 763- 769.
Carney, M., Gedajlovic, E. R., Heugens, P. M., Essen, M. and Oosterhout, J. (2011). Business Group Affliation, Performance, Context, and Strategy: A Meta Analysis. Academy of Management Journal, Vol. 54, No. 3, pp. 437-460.
Chang, Y., Hou, R. J., Wang, K., Cui, A. P., and Zhang, C. B. (2020). Effects of Intrinsic and Extrinsic Motivation on Social Loafng in Online Travel Communities. Computer in Human Behavior, 106360.
Charbonnier, E., Huguet, P., Brauer, M., & Monteil, J. M. (1998). Social loafng and self-beliefs: People’s collective effort depends on the extent to which they distinguish themselves as better than others. Social Behavior and Personality: an international journal, 26(4), 329-340.
Clark, J. P. (1959). Measuring alienation within a social system. American Sociological Review, 24(6), 849-852.
Comer, R. D. (1995). A Model of Social Loafng in Real Work Groups. Human Relations, Vol. 48, No. 6, pp. 647- 667.
Comninel, G. C. (2019). Alienation and Emancipation in the Work of Karl Marx. Palgrave Macmillan.
Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of management review, 13(3), 471-482.
Czyz, H., Stanislaw, S. A., Kruger, A. and Kübler, M., (2016). Participation in Team Sports
Can Eliminate the Effect of Social Loafng. Perceptual and Motor Skills, Vol. 123, No. 3, p. 754- 768.
Dean, D. G. (1961). Alienation: Its meaning and measurement. American sociological review, 753-758.
Deka, D. and Kashyap, B. (2014). Social Loafng- A Perturb in Human Resource Management. GMJ, Vol. 8, No. 1 & 2, December, p. 88- 95.
Demir, M. Ö., (2012). Sosyal Bilimlerde İstatistiksel Analiz: SPSS 20 Kullanım Klavuzu. Detay Yayıncılık, Ankara.
Demirer, T., and Özbudun, S. (1999). Yabancılaşma. Öteki Yayınevi, Mart.
Doğan, A., BOZKURT, S., and Demir, R. (2012). Sosyal Kaytarma Davranışı İle Algılanan Görev Görünürlüğü Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(24), 53-80.
Erkol Bayram, G. (2017). Motivasyonun Demografk ve Mesleki Özelliklere Göre Farklılaşması: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 12(48).
Field, A., (2009). Discovering Statistics Using SPSS, Third Edition, SAGE.
Fischer, C. S. (1973). On urban alienations and anomie: Powerlessness and social isolation. American sociological review, 311-326.
Fromm, E. (1955). The Sane Society. Routledge Classics, London.
Hair, J., Anderson, R. E., Tatham, R. L., and Black, W. (1995). Multivariate Data Analysis: With Readings. London: Prentice Hall.
Hardy, C. J., & Crace, R. K. (1991). The effects of task structure and teammate competence on social loafng. Journal of Sport and Exercise Psychology, 13(4), 372-381.
Hardy, J. C., ve Latane, B. (1988). Social Loafng in Cheerleaders: Effects of Team Membership and Competition. Journal of Sport & Exercise Psychology, No. 10, p. 109- 114.
Harkins, G. S. (1987). Social Loafng and Social Facilitation. Journal of Experimental Social Psychology, No. 23, p. 1- 18.
Heckhausen, H. (1977). Achievement Motivation and its Constructs: A Cognitive Model. Motivation and Emotion, 1(4), pp. 283-329.
Hirschfeld, R. R., and Feild, S. H. (2000). Work Centrality and Work Alienation: Distinct Aspects of A General Commitment to Work. Journal of Organizational Behavior, 21, p. 789- 800.
Høigaard, R., Fuglestad, S., Peters, D. M., Cuyper, B. D., Backer, M. D., & Boen, F. (2010). Role satisfaction mediates the relation between role ambiguity and social loafng among elite women handball players. Journal of Applied Sport Psychology, 22(4), 408-419.
Ilgın, B., (2010). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Oluşumunda ve Sosyal Kaytarma ile İlişkisinde Duygusal Zeka ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Iliffe, S., and Manthorpe, J. (2019). Job Dissatisfaction ‘burnout’ and Alienation of Labour: Undercurrents in England’s NHS. Journal of the Royal Society of Medicine, 112(9), 370- 377.
Ingham, A. G., Levinger, G., Graves, J., & Peckham, V. (1974). The Ringelmann effect: Studies of group size and group performance. Journal of experimental social psychology, 10(4), 371-384.
Jackson, J. M., & Williams, K. D. (1985). Social loafng on diffcult tasks: Working collectively can improve performance. Journal of personality and social psychology, 49(4), 937.
Kanten, P. (2014). İşyeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26.
Kanungo, N. R., (1982). Work Alienation: An Integrative Approach. New York: Praeger.
Kanungo, N. R., (1990). Culture and Work Alienation: Western Models and Eastern Realities, International Journal of Psychology. Nort- Holland, Vol. 25, p. 795-812.
Karau, J. S., and Williams, D. K. (1993). Social Loafng: A Meta- Analytic Review and Theoretical Integration. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 65, No. 4, p. 681- 706.
Karau, S. J., & Hart, J. W. (1998). Group cohesiveness and social loafng: Effects of a social interaction manipulation on individual motivation within groups. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 2(3), 185.
Karau, S. J., and Wilhau, A. J. (2020). Social Loafng and Motivation Gains in Groups: An Integrative Review. In Individual Motivation within Groups (pp. 3-51). Academic Press.
Kerr, L. N. (1983). Motivation Losses in Small Groups: A Social Dilemma Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 45, No. 4, pp. 819- 828.
Kerr, N. L., & Bruun, S. E. (1983). Dispensability of member effort and group motivation losses: Free-rider effects. Journal of Personality and social Psychology, 44(1), 78.
Korman, A., K., Wittig-Berman, U., and Lang, D. (1981). Career Success and Personal Failure: Alienation in Professionals and Managers. Academy of Management, Vol. 24, No: 2, p. 342- 360.
Latane, B., Williams, K., and Harkins, S. (1979). Many Hands Make Light the Work: The Causes and Consequences of Social Loafng. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 37, No. 6, p. 822- 832.
Liden, R. C., Wayne, S., J., Jaworski, R. A., ve Bennett, N. (2004). Social Loafng: A Field İnvestigation. Journal of Management, Vol. 30, No. 2.
Lorenz, Sünje. (2019). Alienation and>Productice Orientation in Work. A Contribution to Erich Fromm’s Critical Analysis of Society.
Lukacs, G., (1975). The Young Hegel: Studies in the Relations between Dialectics and Economics. çev. Rodney Livingstone, Merlin Press, London.
Marx, K., (2015). 1844 Elyazmaları Ekonomi Politik ve Felsefe. Çev. Kenan Somer, Sol Yayınları, Baskı 5, Ankara.
Mihelič, K.K., and Culiberg, B. (2019). Reaping the Fruits of Another’s Labor: The Role of Moral Meaningfulness, Mindfulness, and Motivation in Social Loafng. Journal of Business Ethics, 160(3), 713-727.
Mottaz, C., (1981). Some Determinants of Work Alienation. The Sociological Quarterly, Vol. 22, No. 4, Autumn, p. 515- 529.
Mullen, B. (1983). Operationalizing the effect of the group on the individual: A self-attention perspective. Journal of Experimental Social Psychology, 19(4), 295-322.
Murphy, S. M., Wayne, S. J., Liden, R. C., & Erdogan, B. (2003). Understanding social loafing: The role of justice perceptions and exchange relationships. Human relations, 56(1), 61-84.
Ofole, N. M. (2020). Social Loafng Among Learner Support Staff for Open and Distance Education Programmes in South-Western Nigeria: The Imperative for Counselling Intervention. Open Learning: The Journal of Open, Distance and e-Learning, 1-18.
Öge, S., & Kurnaz, G. (2017). Presenteeism ile sosyal kaytarma arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), 3(16), 115-129.
Rae, G., (2012). Hegel, Alienation, and the Phenomenological Development of Consciousness. International Journal of Philosophical Studies, Vol. 20, No. 1, p. 23- 42.
Seeman, M., (1959). On The Meaning of Alienation. American Sociological Review, Vol. 24, No. 6, p. 783- 791.
Shea, G. P. and Guzzo, R. A. (1987). Groups as Human Resources. Research in Personnel and Human Resources Management, No. 5, pp. 323- 357.
Tabachnick, G. B., and Fidel, S., L, (2013). Using Multivariate Statistics. Sixth Edition, United States of America: Pearson.
Yaşlıoğlu, M., M, (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul University Journal of the School of Business, Vol. 46, Special Issue, p. 74- 85.
Williams, K., Harkins, S. G., & Latané, B. (1981). Identifability as a deterrant to social loafing: Two cheering experiments. Journal of Personality and Social Psychology, 40(2), 303.
Williams, K. D., & Karau, S. J. (1991). Social loafng and social compensation: The effects of expectations of co-worker performance. Journal of personality and social psychology, 61(4), 570.
Yeşilyurt, E. (2019). Eğitim Fakültesi Lisans Programları Ders Öğrenme Çıktılarının Kazanımını Etkileyen Değişkenlerin Etkisi ve Nedenleri. Journal of International Social Research, 12(63).
Yılmaz, Z, (2008). Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü. Maki Basın Yayın, Özgür Üniversite Kitaplığı: 72, Ankara