Yağmur SEZER EFE, Harun ÖZBEY, Emine ERDEM

ERGENLERDE SUİSİD VE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMI

Ergenlik dönemi, fiziksel ve psiko-sosyal açıdan birçok değişikliğin kısa sürede ve bir arada yaşandığı karmaşık bir dönemdir. Bu dönemde yaş dönemine özgü risk faktörlerinin eklenmesi, yaşanılan güçlükleri daha da arttırmaktadır. Ergenlerin karşılaştığı bu güçlüklerle baş etmede yetersizlik yaşamaları, riskli davranışlardan biri olan suiside yönelmelerine neden olabilmektedir. Suisid, bireye, aileye ve çevreye ait birçok faktörün etkileşimi sonucu kişinin hayatına son verme girişimidir. Dünyada ve ülkemizde gittikçe artmakta olan ergen suisidlerinde, sosyokültürel, biyo-psiko-sosyal ve çevresel faktörler rol oynamaktadır. Ergen sağlığının sürdürülmesi ve geliştirilmesinde hemşirelere önemli sorumluluklar düşmektedir. Ergenlerin riskli davranışları, suiside neden olan risk faktörlerinin belirlenmesi ve bu faktörlere yönelik hemşirelik yaklaşımlarının uygulanması ergen suisidlerinin önlenmesi açısından önemlidir. Ergen suisidlerine yaklaşımda hemşireler, suisidi önlemeye yönelik (primer koruma) ve suisid girişiminde bulunan ergene müdahaleye yönelik (sekonder koruma) yaklaşımda bulunurlar. Bu derleme makalede, ergen suisidleri, risk faktörleri, suisid yöntemleri, ergen suisidlerini önlemeye ve gerçekleşen suisid girişimine müdahalede bulunmaya yönelik hemşirelik yaklaşımları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ergen, hemşirelik, suisid

ADOLESCENT SUICIDE AND NURSING APPROACH

Adolescence is a complex period in which physical and psycho-social changes occur in a short time and together. The addition of age-related risk factors in this period further increases the difficulties experienced. Adolescents’ inability to cope with these difficulties may cause to suicide, which is one of the risky behaviors. Suicide is the attempt to end one's life as a result of the interaction of many factors related to the individual, family and environment. Sociocultural, bio-psycho-social and environmental factors play a role in adolescent suicides, which are increasing in the world and our country. Nurses have important responsibilities in maintaining and developing adolescent health. Determining the risky behaviors in adolescents, the risk factors that cause suicide, and applying nursing approaches to these factors are important for preventing adolescent suicides. In the adolescent suicides, nurses approach to the prevention of suicide (primary protection) and to intervene with the adolescent who attempt to suicide (secondary protection). In this review article, adolescent suicides, risk factors, suicide methods, prevention of adolescent suicide and intervention to suicide attempt are discussed.

Keywords:

Adolescent, nursing, suicide,

PDF

___

1. World Health Organization. Coming of age: Adolescent health. 2018. URL: https://www.who.int/health-topics/adolescents/coming-of-age-adolescent-health. 01.04.2022
2. World Health Organization. Global Strategy for Women’s, Children’s and Adolescents’ Health (2016 -2030): 2018 Monitoring Report. URL: https://www.who.int/life-course/partners/global-strategy/gswcah-monitoring-report-2018.pdf?ua=1. 01.04.2022
3. Okanlı A, Durmaz H. Adölesanlarda riskli davranışlar ve hemşirelik yaklaşımı. Çelebioğlu A, editör. Adölesan Sağlığı ve Hemşirelik Yaklaşımları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.56-62.
4. Yanjing X, Chihhuan W, Mengmeng S. Identifying Chinese adolescents with a high suicide attempt risk. Psychiatry Research 2018; 269: 480-474.
5. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Preventing Suicide. 2022. URL: https://www.cdc.gov/suicide/pdf/NCIPC-Suicide-FactSheet.pdf 01.04.2022
6. American Psychological Association (APA). 2022. Suicide. URL: https://www.apa.org/topics/suicide/index.aspx 01.04.2022
7. Suicide worldwide in 2019: global health estimates. Geneva: World Health Organization; 2021. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
8. Bilsen J. Suicide and Youth: Risk Factors. Frontiers Psychiatry 2018; 9(540): 1-5.
9. World Health Organization. Suicide. Geneva: World Health Organization. 2018.
10. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Hayati istatistikler. 2017. URL: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060. 01.04.2022
11. Blakeslee T, Snethen J, Schiffman RF, Gwon SH, Sapp M, Kelber S. Adolescent Characteristics, Suicide, and Bullying in High School. J Sch Nurs 2021; 10598405211038235.
12. Kreski NT, Chen Q, Olfson M, et al. Trends in Adolescent Online and Offline Victimization and Suicide Risk Factors. Pediatrics 2021; 148(3): e2020049585.
13. Luk JW, Goldstein RB, Yu J, Haynie DL, Gilman SE. Sexual Minority Status and Age of Onset of Adolescent Suicide Ideation and Behavior. Pediatrics 2021; 148(4): e2020034900.
14. Zulyniak S, Wiens K, Bulloch AGM, et al. Increasing Rates of Youth and Adolescent Suicide in Canadian Women. Can J Psychiatry 2022; 67(1) :67-69.
15. Quimby EG, Brogan L, Atte T, Diamond G, Fein JA. Evaluating Adolescent Substance Use and Suicide in the Pediatric Emergency Department. Pediatr Emerg Care 2022; 38(2): e595-e599.
16. Vélez-Grau C, Romanelli M, Lindsey MA. Adolescent suicide attempts in the United States: When suicide ideation and suicide capability interact. Suicide Life Threat Behav 2022; 10.1111/sltb.12845.
17. Lopez-Castroman J, Guillaume S, Olie E, Jaussent I, Baca-Garcia E and Courtet P. The additive effect on suicidality of family history of suicidal behavior and early traumatic experiences. Archives of Suicide Research 2015; 19: 283-275.
18. Zimmerman GM, Rees C, Posick C and Zimmerman LA. The power of (mis)perception: rethinking suicide contagion in youth friendship networks. Social Science & Medicine 2016; 157: 38-31.
19. Badarch J, Chuluunbaatar B, Batbaatar S, Paulik E. Suicide Attempts among School-Attending Adolescents in Mongolia: Associated Factors and Gender Differences. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(5): 2991.
20. Erdoğan B, Celbiş O, Öner BS. Çocuk ve ergenlerde intiharın psikolojik dinamikleri ve risk etkenleri. Öztürk E, editör. Aile Psikopatolojisi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.127-32.
21. Akın E, Berkem M. İntihar girişiminde bulunan ergenlerde öfke ve dürtüsellik. Marmara Medical Journal 2012; 25:148-152.
22. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Suicide Risk and Protective Factors. Erişim: 07.04.2022. https://www.cdc.gov/suicide/factors/index.html
23. The National Institute of Mental Health (NIMH). Suicide Prevention. Erişim: 07.04.2022. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/suicide-prevention
24. World Health Organization (WHO). Suicide. Erişim: 07.04.2022. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/suicide
25. Çetinkaya H, Gözen, D. Ergenlerde Özkıyım, Risk Faktörleri ve Hemşirelik Yaklaşımı. The Journal of Pediatric Research 2016; 3(3): 138-133.
26. Barbeito S, Vega P, Sánchez-Gutiérrez T, Becerra JA, González-Pinto A, Calvo A. A systematic review of suicide and suicide attempts in adolescents with psychotic disorders. Schizophr Res 2021; 235: 80-90.
27. Siu AMH. Self-Harm and Suicide Among Children and Adolescents in Hong Kong: A Review of Prevalence, Risk Factors, and Prevention Strategies. J Adolesc Health 2019; 64(6S): 59-64.
28. Gencer Ö. Ergenlerde problem davranışlar: Risk alma ya da riskli davranışlardan, kasıtlı kendine zarar verme ve özkıyım girişimine uzanan yelpazede. Türk Klinikleri J. Fam Med- Special Topics 2013; 4: 53-45.
29. Dolgun G, İnal S, Uğurlu F. Ergen sağlığının sürdürülme ve geliştirilmesinde hemşirenin rolü. Türk Pediatri Arşivi 2011; 46: 4-8.
30. Tekgül N. Adolesanlarla görüşme teknikleri, muayene ve laboratuvar. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2013; 4: 20-26.
31. Fried LE, Williams S, Cabral H, Hacker K. Differences in risk factors for suicide attempts among 9th and 11th grade youth: a longitudinal perspective. J Sch Nurs 2013; 29: 113- 122.
32. Sisler SM, Schapiro NA, Nakaishi M, Steinbuchel P. Suicide assessment and treatment in pediatric primary care settings. J Child Adolesc Psychiatr Nurs. 2020; 33(4): 187-200.