Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909
Noémi Lévy-Aksu’nun Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909 adlı çalışması, Zaptiye Nezareti’nin kurulduğu 1879 yılından 1909’a, yani bu teşkilatın yerine Dahiliye Nezareti’ne bağlı Emniyet-i Umûmiye Müdüriyeti’nin kurulduğu döneme kadarki süreci ele alır. Yazarın 2012’de tamamladığı doktora tezinden yola çıkarak Ordre et Désordres dans la Capitale Ottomane: Istanbul 1879-1909 başlığıyla yayımladığı çalışmanın çevirisi olan bu kitap, 2017’de Serra Akyüz Gönen tarafından Türkçeye kazandırıldı.
Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909
Noémi Lévy-Aksu’nun Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909 adlı çalışması, Zaptiye Nezareti’nin kurulduğu 1879 yılından 1909’a, yani bu teşkilatın yerine Dahiliye Nezareti’ne bağlı Emniyet-i Umûmiye Müdüriyeti’nin kurulduğu döneme kadarki süreci ele alır. Yazarın 2012’de tamamladığı doktora tezinden yola çıkarak Ordre et Désordres dans la Capitale Ottomane: Istanbul 1879-1909 başlığıyla yayımladığı çalışmanın çevirisi olan bu kitap, 2017’de Serra Akyüz Gönen tarafından Türkçeye kazandırıldı.
___
- 1 Birkaç örnek için bkz. Clive Emsley and Barbara Winberger,
eds., Policing Western Europe, Politics, Professionalism
and Public Order 1850-1940 (Londra: Greenwood Press,
1991); Mathieu Deflem, “Bureaucratization and Social
Control: Historical Foundations of International Policing.”
Law and Society Review 34, s. 3 (2000): 601-40; Mark
Neocleous, The Fabrication of Social Order: A Critical Theory
of Police Power (Londra: Pluto Press, 2000).
- 2 Bkz. Halim Alyot, Türkiye’de Zabıta: Tarihi, Gelişimi ve Bugünkü
Durumu (Ankara: Kanaat Basımevi, 1947); Hikmet
Tongur, Türkiye’de İlk Zabtiyeler: Kolluk Tarihimizden Vesikalar
(Ankara: Güney Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.O.,
1948); Derviş Okçabol, Türk Zabıta Tarihi ve Teşkilat Tarihçesi
(Ankara: Ankara Polis Enstitüsü, 1940); İlhan Akbulut,
Polis Teşkılatının 150. Kuruluş Yıldönümünde Türk Polis
Tarihi, (İstanbul: Cem Ofset, 1995); Ali Sönmez, “Zabtiye
Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişimi,” (Ankara: Ankara Üniversitesi,
2005). Lévy-Aksu da, Osmanlı tarih yazımında
istihbarat sistemi üzerine çeşitli çalışmalar olmasına rağmen,
polis teşkilatının nasıl örgütlendiği, polislerin kimler
olduğu, nereden geldiği ve ne kadar olduğu gibi başat sorulara
bile cevap bulmakta güçlük çekildiğini belirtir. Polis
teşkilatına dair kaynakların kamuya ve araştırmacılara
açılmamış olmasından ötürü, polisin kurumsal tarihine
dair şimdiye kadar yapılan çalışmaların sınırlı kaldığını
iddia eder (s. 33-37 ve 165-167).
- 3 Bkz., Khaled Fahmy, “The Police and the People in the
19th Century Egypt,” Die Welt des Islams 39 (1999): 340-377;
Cengiz Kırlı, “Kahvehaneler ve Hafiyeler: 19. Yüzyıl Ortalarında
Osmanlı’da Sosyal Kontrol,” Toplum ve Bilim 83
(2000): 58-79; Nadir Özbek, “Osmanlı İmparatorluğu’nda
İç Güvenlik, Siyaset ve Devlet, 1876-1909,” Türklük Araştırmaları
Dergisi, 16 (2004): 59-95; Ferdan Ergut, Modern
Devlet ve Polis: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Toplumsal Denetimin
Diyalektiği (İstanbul: İletişim, 2004); Omri Paz, “Crime,
Criminals, and the Ottoman State: Anatolia between
the Late 1830s and the Late 1860s” (doktora tezi, Tel Aviv
University, 2010); Roger A. Deal, Crimes of Honor, Drunken