İŞVERENİN YÖNETİM HAKKININ VE İŞÇİNİN TALİMATLARA UYMA BORCUNUN BİR SINIRI OLARAK ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK*

İş sözleşmesinde işçinin temel borcu iş görme, işverenin temel borcu ise ücret ödemedir. Fakat sürekli bir borç ilişkisi kurduğu ve kişisellik niteliği de taşıdığı için iş sözleşmesinde temel borçlar dışında karşılıklı başka hak ve borçlar da bulunmaktadır. Bu kapsamda işverenin yönetim hakkının işçi açısından karşılığı talimatlara uyma borcudur. Ancak bu hak ve borçlar iş hukukunun temel ilkeleri de gözetildiğinde elbette sınırsız değildir. En önemli sınırlardan birini ise kanun koyucunun İş Kanunu’nun 22. maddesinde yer verdiği çalışma koşullarında esaslı değişiklik usulü oluşturmaktadır. Çalışmamızda öncelikle işverenin yönetim hakkı ve kapsamı, işçinin talimatlara uyma borcu ve kapsamı, çalışma koşullarında esaslı değişiklik kavramı ve uygulamada sıklıkla karşılaşılan çalışma koşullarındaki esaslı değişiklik hâlleri inceleme konusu yapılmıştır. Ayrıca çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması istenildiğinde uyulması gereken usul, hukuki işlemlerde yer alan değişiklik kayıtlarının geçerliliği ve esaslı değişiklik kavramı ile ilişkisi, son olarak da değişiklik feshi konuları doktrin görüşleri ve yargı kararları ışığında incelenmiş ve ilgili konulara ilişkin kendi görüşlerimize de yer verilmiştir.

FUNDAMENTAL AMENDMENT IN WORKING CONDITIONS AS A LIMIT TO EMPLOYER’S MANAGEMENT RIGHT AND EMPLOYEE’S OBLIGATION TO FOLLOW THE INSTRUCTIONS

In labor contracts, the employee’s primary obligation is to perform the work and the employer’s primary obligation is to pay. However, since this establishes a permanent debt relationship and this contract has a personal nature, there are other mutual rights and obligations in labor contracts besides the primary debts. So, the employer’s management right corresponds to the employee’s obligation to follow the instructions. But these rights and obligations are not unlimited when the essential principles of labor law are considered. One of the most important limits is the procedure of fundamental amendment in the working conditions included in the Labor Law Article 22 by the legislator. In the study, the employer’s management right and scope of this right, the employee’s obligation to follow the instructions and scope of this obligation, the concept of fundamental amendments in working conditions, the cases of fundamental amendments in working conditions that are frequently encountered in practice are analyzed. Moreover, the procedure of fundamental amendments in working conditions, the legal validity of the amendment clauses and its relationship with the fundamental amendment in working conditions, finally amendment termination are examined in the light of doctrine and judicial decisions.

PDF

___

Adınır, Kaptan Merter (2019) İşverenin Yönetim Hakkı, İstanbul, On İki Levha.
Akın, Levent (2013) “İşçinin Çalışma Şartları Esaslı Değişiklik ve Fesih Hakkı”, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası, C:27, S:2, s.38-50.
Akyiğit, Ercan (2021) Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
Alp, Mustafa (2019) “Aynı İl Sınırları İçinde İşyeri Değişikliğinin Esaslı Değişiklik Kabul Edilmesi”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan Özel Sayı, C:21, s.2113-2127.
Alp, Mustafa (2006) “İş Sözleşmesindeki Değişiklik Kayıtlarının İçerik Denetimi”, Sicil İş Hukuku, S:3, s.37-53.
Alpagut, Gülsevil (2006) “İş Kanunu’nun 22. Maddesinin Uygulama Alanı – Sözleşme Hükümlerinin Geçerliliği Sorunu ve Yargıtay’ın Konuya İlişkin Kararları”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, S:9, s.49-64.
Altıntepe, Ayşen (2014) “Türk İş Hukukunda İşverenin Yönetim Hakkı”, (Doktora), İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Anlama, Adil (2017) “İşverene Sözleşmede Tek Taraflı Değişiklik Yapma Yetkisi Veren Sözleşme Hükümleri (Değişikliği Saklı Tutma Kayıtları)”, İş ve Hayat, C:3, S:5, s.256-271.
Arıcı, Kadir (1983) “İşverenin Yönetim Hakkının Muhtevası”, Yargıtay, C:9, S:1-2, s.160-176.
Arıtürk, Nuh (2017) “İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları”, (Yüksek Lisans), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydın, Ufuk (2011) “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklikler ve Değişiklik Feshi”, Sicil İş Hukuku, S:23, s.22-36.
Başbuğ, Aydın/Yücel Bodur, Mehtap (2021) İş Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, Beta.
Baycık, Gaye (2011) İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar, Ankara, Yetkin.
Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2018), Toplu İş Sözleşmesinin Uygulama Alanı, İstanbul, Vedat.
Centel, Tankut (2020) İş Güvencesi, 2. Baskı, İstanbul, Legal.
Civan, Orhan Ersun (2015) Genel İş Koşulları, İstanbul, Beta.
Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment (2021) İş Hukuku Dersleri, 34. Bası, İstanbul, Beta.
Çotuk, Büşra Nur (2021) Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik ve Değişikliğin Hukuki Sonuçları, İstanbul, Platon Plus.
Demircioğlu, A. Murat (2011) “Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi”, İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, s.121-140.
Demircioğlu, Fatma Nur (2021) “Türk İş Hukukunda Çalışma Koşullarında Değişiklik ve Değişiklik Feshi”, (Yüksek Lisans), Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Doğan Yenisey, Kübra (2005) “Çalışma Koşullarında Değişiklik”, III. Yılında İş Yasası Bodrum Semineri Notları, 21-25 Eylül 2005, Türkiye Seramik, Çimento ve Cam Sanayi İşverenleri Sendikası Yayınları, İstanbul, s.104- 131.
Doğan Yenisey, Kübra (2010) “Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi”, Çalışma ve Toplum, S:3, s.93-116.
Dönmez, Kazım Yücel (2000) İşçinin Borçları, Ankara, Yetkin.
Durmaz, K. Pınar (2021) İş Hukukunda Çalışma Koşullarındaki Değişiklikler, Ankara, Seçkin.
Dursun Ateş, Sevgi (2019) İşverenin Yönetim Hakkı, Ankara, Seçkin.
Ekmekçi, Ömer/Yiğit, Esra (2021) Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
Engin, Murat (2003) “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik ve Yeni İş Kanunu Tasarısı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:61, S:1-2, s.313-326.
Erdemir, Aymelek (2015) İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları, Ankara, Seçkin.
Ertuğrul, Meltem (2018) “İş Hukukunda Değişiklik Feshi”, İzmir Barosu, S:2, s.131-173.
Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim (2019) Bireysel İş Hukuku, 9. Baskı, İstanbul, Beta.
Güven, Ercan/Aydın, Ufuk (2020) Bireysel İş Hukuku, 6. Baskı, Eskişehir/İstanbul, Nisan.
Güzel, Ali (2004) “İş Güvencesine İlişkin Yasal Esasların Değerlendirilmesi”, İstanbul Barosu – Galatasaray Üniversitesi, 2004 Yılı Toplantısı, İş Güvencesi, Sendikalar Yasası, Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Semineri, İstanbul, s.15-145.
Güzel, Ali (2017) “İş Sözleşmesinin Değiştirilmesi ve Son Çare İlkesi”, Prof. Dr. Turhan Esener 2. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Ankara, Seçkin, s.539-575.
Kunt, Püren (2013) “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi”, Toprak İşveren, S:100, s.1-18.
Manav, Eda (2012) “İşyeri Değişikliği Kayıtlarının Geçerliliği Sorunu”, Sicil İş Hukuku, S:25, s.136-157.
Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş (2021) İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1: Bireysel İş Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Lykeion.
Narmanlıoğlu, Ünal (2014) İş Hukuku I Ferdi İş İlişkileri I, 5. Baskı, İstanbul, Beta.
Narmanlıoğlu, Ünal (2016) İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, 3. Baskı, İstanbul, Beta.
Narmanlıoğlu, Ünal (2006) “İşverenin Çalışma Koşullarında Değişiklik Yapma Hakkını Saklı Tutan Sözleşme Hükümleri Bağlayıcı Mıdır?”, Sicil İş Hukuku, S:3, s.9-19.
Özdemir, Erdem (2004) “İşverene Çalışma Koşullarında Değişiklik Yetkisi Veren Kayıtlar”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi, C:12, S:3-4, s.31- 44.
Özkan, Zeynep Aslı (2019) İş Sözleşmesi Kapsamında İşçinin İş Görme Borcu, İstanbul, On İki Levha.
Öztürk, Berna (2021) İşçinin Talimatlara Uyma Borcu, İstanbul, On İki Levha.
Seçkin, M. İhsan (2015) “Komisyon ve Genel Kurul Tutanaklarına Yansıyan Meclis İradesi Işığında İş Sözleşmesindeki Değişiklik Kaydının Geçerliliği Sorunu”, TBB, S:121, s.343-380.
Senyen Kaplan, Emine Tuncay (2019) Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Ankara, Gazi.
Subaşı, İbrahim (2016) “Toplu İş Sözleşmesi’nin Taraflarca Değiştirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:74, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Özel Sayısı, s.989-1020.
Sümer, Haluk Hadi (2020) İş Hukuku, 25. Baskı, Ankara, Seçkin.
Sümer, Haluk Hadi (2019) İş Hukuku Uygulamaları, 7. Baskı, Ankara, Seçkin.
Süzek, Sarper (2006) “Değişiklik Feshi”, TİSK Akademi, C:1, S:1, s.6-31.
Süzek, Sarper (2021) İş Hukuku, 21. Baskı, İstanbul, Beta.
Süzek, Sarper (1998) “İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları”, Prof. Dr. Metin Kutal’a Armağan, TÜHİS, Ankara, s.225-232.
Şahlanan, Fevzi (2020) Toplu İş Hukuku, İstanbul, On İki Levha.
Tulukcu, Binnur (2011) “Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Cilt 1, İstanbul, Beta. Tuncay, Aziz Can/Savaş Kutsal, Burcu (2019) Toplu İş Hukuku, 7. Bası, İstanbul, Beta.
Uşan, M. Fatih (2007) “4857 Sayılı İş Yasasının 22. Maddesi Çerçevesinde Değişiklik Feshi, Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik ve Uygulama Sorunları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, C:9, Özel Sayı, s.211-271.
Uşan, M. Fatih/Erdoğan, Canan (2020) İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, Seçkin.
Uzun, Bekir (2006) “Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi”, Sicil İş Hukuku, S:2, s.48-59.
Yaba, Tuğçe (2021) “Genel İş Koşullarının Denetimi”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi, C:16, S:1, s.129-159.
Yıldız, Gaye Burcu (2014) İş Hukukunda Sözleşmesel Kayıtlar, Ankara, Yetkin.
Yücel, Ramazan (2017) “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik ve Değişiklik Feshi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi, S:1, s.49-67.
Zeybekoğlu, Pınar (2018) İşverenin Yönetim Hakkı Çerçevesinde İtiraz Edilebilir İş Kavramı, İstanbul, Legal.
https://www.sinerjimevzuat.com.tr