NAMIK KEMAL’İN ROMANLARINDA ROMANTİK DOĞA ALGISI

İnsanlığın varoluşundan beri süregelen niteliğine yapılan bir vurgudan ibaret olan romantizm, aslında bir ekol olmaktan çok belirli varlık, konu ve durumları algılama biçimidir. Birçok akım gibi romantizm de 1800’lü yıllardan itibaren güçlü bir vurguya dönüşerek -izm hâline gelir. Hem bireysel hem de toplumsal yönden gelişen akım, Fransa’da gelişip tüm Avrupa’ya ve Türk edebiyatına kısa sürede yayılarak pek çok sanatçıyı etkisi altına alır. Bireysel romantizmin en güçlü izleklerinden biri ise canlıların yaşamasını sağlayan bir mekân olmanın yanı sıra değişen, gelişen, dönüşen özelliği; gizemli ve etkileyici yapısı ile yüzyıllardan beri felsefe, bilim ve çeşitli sanat dallarında kendine yer bulan doğa olur. Tanzimat romantikleri doğayı, canlı, sağaltıcı ve Tanrı’nın yansıması bir varlık olarak görürler. Tanzimat dönemi Türk edebiyatının önemli ismi ve akımın güçlü bir temsilcisi olan Namık Kemal de doğaya romantik algıyla yaklaşır. Eserlerinde insan ile doğa arasındaki ilişkiye yönelerek doğayı; canlı, dinamik ve hareket halinde aktarır. İlk romanı olan İntibah’ta gelenekten gelen duyuş tarzıyla doğaya alışılmış bir şekilde bakar ancak yaptığı uzun mekân tasvirleriyle de edebiyata yeni bir soluk kazandırmaya çalıştığını hissettirir. İkinci romanı olan Cezmi’de ise tasvirleri hareketlendirip kişilerin psikolojisiyle ilişki kurarak aktarır ve böylece dekor olmaktan öteye götürerek eserin içine yerleştirmeye başlar. Bu çalışmada ise sanatçının romanlarında bir dış mekân olan doğaya nasıl yaklaştığına ve ne şekilde yer verdiğine değinilerek romantik algısı ortaya konmaya gayret edilmiştir.    

ROMANTIC NATURE PERCEPTION IN THE NOVELS OF NAMIK KEMAL

Romanticism is an emphasis on the continuous nature of mankind since its existence, rather than a movement in fact, it is a way of perceiving certain beings, subjects and situations. Just like many movements, romanticism has turned into a strong emphasis since the 1800s, become as an –izm. The movement developed individually and socially as well, has developed in France and pervaded in Europe and Turkish literature in a short time and influenced many artists. One of the strongest paths of individual romanticism is nature; besides its being a space that enables the living beings to live by its changing, developing, transforming feature; with the mysterious and impressive temperament, takes place in philosophy, science and various branches of art for ages. Tanzimat (Reform) romantics, takes the nature as an existence which is vivid, remedial and a reflection of God. Namık Kemal, who is an important name of Turkish literature in Tanzimat period and also a strong representative of the movement, has approached the nature with romantic perception as well. By focusing on the relationship between human and nature, he expresses the nature in his works as alive, dynamic, and in motion. At his first novel İntibah, with his perception comes from tradition, sees the nature wontedly but with the long description of spaces he makes, adumbrates that he tries to add a new lease to the literature. At this second novel Cezmi, set the descriptions in motion and narrates with linking to the physiology of the persons and brings them far from being a décor, places them into the novel. In this study, it is endeavored to reveal the romantic perception by referring to the way how the artist approached the nature and how he placed it in his novels.   

___

  • Alkan, Erdoğan (2006). Romantizm. İstanbul: Varlık.
  • Arslan, Nihayet (2007). Türk Romanının Oluşumu. Ankara: Phoenix.
  • Bachelard, Gaston (1996). Mekânın Poetikası. Aykut Derman (Çev.). İstanbul: Kesit.
  • Berlin, Isaiah (2004). Romantikliğin Kökleri. Mete Tunçay (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Ekiz, Osman Nuri (1984). Namık Kemal-Hayatı, Sanatı ve Eserleri. İstanbul: Gökşin.
  • Elçin, Şükrü (1993). Türk Edebiyatında Tabiat. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi-Sayı:66.
  • Hançerlioğlu, Orhan (1993). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi.
  • Kantarcıoğlu, Sevim (2009). Edebiyat Akımları. İstanbul: Paradigma.
  • Korkmaz, Ramazan (2015). Yazınsal Okumalar. İstanbul: Kesit.
  • Namık Kemal (2006). İntibah. İstanbul: Morpa.
  • Namık Kemal (2009). Cezmi. Ankara: Gönül.
  • Okay, Orhan (1971). Abdülhak Hamid’in Romantizmi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
  • Tanpınar, Ahmet Hamdi (2001). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan.
  • Yıldız, Dinçer (2010). Goethe’nin Doğa Felsefesi. Ankara: Sun.
  • http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.587c8cd6ed0418.28101916, 16.01.2017.