MODERN TÜRK ŞİİRİNDE ANLATIMCI TEKNİK

Tanzimat’tan bugüne Türk şiirinin tarihi dönemlerine bakıldığında her dönemin kendi içinde çeşitli arayışlara, yeniliklere açık olduğu, yeni anlatım yolları/teknikleri keşfetme yolunda ciddi mesai harcadığı görülür. Bunun doğal sonucu olarak da birbirinden oldukça farklı -bazen de karşıt- teknikler ortaya çıkmış; duyguların, düşüncelerin ve olayların aktarılmasında dilin ve anlatımın olanakları geliştirilmiştir. Tekniklerin tarihi seyir içerisindeki ağırlıklarına bakıldığında Türk şiirinin ana damarının imge merkezli şiirde yoğunlaştığı söylenebilir; buna rağmen “anlatımcı teknik” de yadsınamayacak bir yoğunlukta kullanılmış, bu teknikte anlatmaya dayalı türlerin unsurlarından (olay, anlatıcı, zaman, mekân, çatışma vd.) yararlanılmıştır. Bu makalenin amacı bu gerçeklikten hareketle anlatımcı tekniğin imkânlarını sorgulamak, tekniğin farklı şairler tarafından kullanılış biçimini ortaya koymaktır. Seçilen örneklerin amaca hizmet etmesi için Cumhuriyet’ten bugüne her dönemi temsil gücü olan şiirler üzerinde durulmuştur. Bu şiirlerin çoğu zaman bir olay örgüsü ile anlatıcı sese sahip olduğu görülmüştür. Anlatımcı teknikle üretilen şiirlerde olaylar aktarılırken düzyazının mantıki cümle yapısından uzak durulmuş, çağrışım yüklü dizelerle çoğu kez şiirsel unsurlar öncelenmiştir. Gözlemci, ilahi ya da kahraman anlatıcıların ve bakış açılarının tercih edildiği bu şiirlerde; dil, cümle kuruluşu, yer yer özgün imgemlere ve ifadelere yer veriliş, çağrışım ve somutlamaya dayalı dolaylı aktarım ile olayların sunuluş tarzı anlatımcı şiiri diğer türlerden kesin çizgilerle ayırmıştır.

NARRATİVE TECHNIQUE IN MODERN TURKISH POETRY

Considering the historical periods of Turkish poetry from Tanzimat Reform Era to today, it is seen that each period conceived various pursuits and novelties in itself and worked substantially on discovering new expressing ways/ techniques. As a natural consequence of this, techniques that are fairly different from – and sometimes against- each other emerged, facilities of language and expression in transmitting emotions, ideas and events were developed. Given the severity of the techniques in the historical course, it can be said that Turkish poetry’s main line is intensified on image-centered poem; however “narrative technique” was also used in an undeniable density, the elements of narrative-based genres (Event, narrator, time, space, conflict etc.) were benefited from in this technique. The aim of this article is to question facilities of narrative techniques considering this fact, to present usage styles of the technique by different poets. For the chosen examples to serve the purpose, poems that have the power to represent each period from the Republic Era to today are studied. It is seen that these poems mostly have a story built on an event with narrative voice. In poems created with narrative technique, stayed distant from the logical sentence structure of prose while narration the events, mostly aesthetic values are prioritized with verses full of connotation. In these poems in which observer, divine or heroic narrators and points of views are preferred; including language, sentence organization and sometimes original imagery and expressions, presentation style of events with indirect transfer based on association and concretization distinguish narrative technique with exact lines from other genres. Stories narrated with poem language became a means in poem formation.    

___

  • Aksan, Doğan (2004). Cumhuriyet Döneminden Bugüne Örneklerle Şiir Çözümlemeleri. Ankara: Bilgi.
  • Asiltürk, Bâki (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Asiltürk, Bâki (2016), “2000 Kuşağı”, 2000’ler Şiiri Antolojisi (Haz. Cenk Gündoğdu), İstanbul: Kırmızı Kedi.
  • Beyatlı, Yahya Kemal (2016 ). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
  • Cansever, Edip (2017). Sonrası Kalır I. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Çamlıbel, Faruk Nafiz (2013). Han Duvarları, İstanbul: Yapı Kredi.
  • Gündoğdu, Cenk (2012). Issız. İstanbul: Kırmızı Kedi.
  • Güneş, Mehmet (2014). “ ‘Mehlika Sultan’dan ‘Masal’a Yedi Doğulu Gencin Batı’yla İmtihanı”. Künye dergisi, 4: 52-56
  • Güneş, Mehmet (2016). Servet-i Fünûn’dan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatında Manzum Hikâye. Ankara: Hece.
  • İlhan, Attilâ (2016). Sisler Bulvarı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
  • Kanık, Orhan Veli (2014). Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Karakoç, Sezai (2015). Gün Doğmadan. İstanbul: Diriliş.
  • Narlı, Mehmet (2015). Şiir Burcu. Ankara: Akçağ.
  • Necatigil, Behçet (1999). Düzyazılar II. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Necatigil, Behçet (2014). Şiirler. İstanbul: Yapı Kredi.
  • Özer, Nilay (1999). Zamana Dağılan Nar. İstanbul: Hera Kitaplığı.
  • Sazyek, Hakan (2016). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Ankara: Akçağ.
  • Sümer, Mehmet (2010), Turgut Uyar Şiirinde Anlatımcı Teknik. (Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
  • Tanyol, Tuğrul (2016). Toplu Şiirler (1971-2015). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Uyar, Turgut (2017). Göğe Bakma Durağı. İstanbul: Yapı Kredi.