YAŞAR KEMAL'İN ORTADİREK ADLI ROMANINDA KOZMİK AĞAÇ İMGESİ: ZİYARET CEVİZİ

Erken dönem insanına ve deneyimlerine ait bilgiyi bizlere ulaştıran, kolektif bilinç dışının sembolik dili olarak görünüm kazanan ve pek çok ekolü besleyen mitler, modern dönem anlatılarının önemli kaynaklarından biridir.  Arkaik insan, sembolik dil kullanarak yarattığı mitler sayesinde bilinmeyen varlıklara üstünlük sağlar,   deneyimleri aracılığıyla sosyal faaliyetlerini düzenleme imkânı bulur. Mitlerin çekirdeğini oluşturan ve yaratılışı konu alan kozmogoni mitlerinde her şeyin bir merkezde yaratıldığı, evrenin merkezi olduğu inanışı, kadim merkez simgeciliği anlayışını oluşturur. Yaratılışın hikâyesini anlatan, yaratılışla ilgili eylemlerin gerçekleştiği üç kozmik mekan vardır.  Bu üç kozmik mekânı birbirine bağlayan, ritüellerde ve anlatılarda varlık alanı kazanan kozmik direk, kozmik ağaç, çadır gibi imgeler merkez simgeciliğinin vazgeçilmez elementleridir. Yaşar Kemal’in Ortadirek adlı romanında insan yazgısını, hayatını idame ettirebilme serüvenini, umutsuzluğunu, umudunu ve inanma ihtiyacını, merkez simgeciliğinin önemli bir unsuru olan kozmik ağaç imgesiyle sunar. Bu makalede kadim uygarlıkların mitolojilerinde yer alan kozmik ağacın özellikleri belirlenmiş, ışık imgesiyle zenginleştirilmiş Ziyaret Cevizi’nin anlatıdaki işlevi ortaya konmuştur.    

THE SYMBOL OF THE COSMIC TREE IN YASAR KEMAL'S NOVEL WHICH IS NAMED THE WIND FROM THE PLAIN: HOLY WALNUT TREE

Making the stories and experiences of ancient peoples accessible to us, seen as the symbolic language of the collective unconscious, and serving as sources of inspiration for many fields of human endeavor, myths are important resources drawn upon by modern narratives.  Ancient humans employed the symbolic language of myths to defeat mysterious creatures and to organize their social lives. Cosmogonic or creation myths are symbolic narratives of the beginning of the world. That all creation has a single center is the central tenet of cosmogonic symbolism. There are three cosmic spaces in which the events of creation took place.  Connecting these three cosmic spaces and incorporated in rituals and narratives, the symbols such as the cosmic pillar, the cosmic tree or tent are the essential elements of the cosmogenic symbolism. In his novel The Wind from the Plain, Yaşar Kemal employs the symbol of the cosmic tree, an important element of the cosmogenic symbolism, to present the destiny, life struggles, hopes, hopelessness of human beings and their need to believe. This paper aims to identify the characteristics of the cosmic tree found in ancient mythologies, and reveal the narrative function of the Holy Walnut Tree enriched with the symbol of light.

___

  • Arslan Vural, Ebru (2016). Türk Romanında Mitolojik Unsurlar(1923-1960), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
  • Campbell, Joseph (2000). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Sabri Gürses (Çev.), İstanbul: Kabalcı.
  • Cassirer, Ernst (2005). Sembolik Formlar Felsefesi II- Mitik Düşünme, Milay Köktürk (Çev.), Ankara: Hece.
  • Cassirer, Ernst (1997). İnsan Üstüne Bir Deneme, Nejla Arat (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi.
  • Eliade, Mircea (1994). Ebedi Dönüş Mitosu. Ümit Altuğ (Çev.). Ankara: İmge.
  • Eliade, Mircea (1992). İmgeler Simgeler, Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.), Ankara: Gece.
  • Gariper, Cafer; Küçükcoşkun, Yasemin (2009). Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti-Yakup Kadri’nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Bir Yaklaşım. İstanbul: Akademik Kitaplar.
  • Gezgin, İsmail (2008). Sanatın Mitolojisi, İstanbul: Sel.
  • Ibàñez, Félìx Martì (1998). Felsefe Öyküleri, Hamide Koyukan (Çev.), Ankara: İmge.
  • Malinowski, Bronislaw (2000). Büyü,Bilim ve Din, Saadet Özkal (Çev.), İstanbul: Kabalcı.
  • Moran, Berna (1996). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, İstanbul: İletişim.
  • Yaşar Kemal, (1960). Ortadirek, İstanbul: Remzi.
  • https://www.youtube.com/watch?v=HOpH0_JUIAw/ Erişim: 14.06.2017.
  • https://www.youtube.com/watch?v=QiiD9eCRfLM/Erişim: 14.06.2017 .