Modernleşme Bağlamında Kadın, Kimlik ve Mekan’ın İnşası: Toplumsal Cinsiyet Rolleri Işığında Radyo’da Kadın İcracılar

Modernleşme Bağlamında Kadın, Kimlik ve Mekan’ın İnşası: Toplumsal Cinsiyet Rolleri Işığında Radyo’da Kadın İcracılar ÖZ Türkiye’de kadınların müzikle ilişkilendirildiği ilk yazılı belgeler Cumhuriyet’in ilk yıllarına uzanmaktadır. Derleme çalışmaları kadınların müzikle ilişkilendirildiği ilk belgeler arasında yer almakla birlikte, mekânsal olarak da kadını özel alanda müzikle ilişkilendiren metinlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Devletini modern bir ulus devlet olarak inşa eden son dönem Osmanlı aydınının, Osmanlı devletinin resmi ideolojisini reddederek yerine pozitivizmi benimsemesi; böylelikle devletin ve toplumunun resmi ideolojisini, eğitim kurumlarını ve toplumun dünya görüşünü pozitivist ideolojinin öngördüğü şekliyle bilim adamının otoritesini ikame etmesi, toplumunun değişimini mümkün kılmıştır. Bu durum kadınların toplum içerisinde daha görünür hale gelmesine, böylelikle cinsiyet körlüğünün de aşılmasına katkı sağlamıştır. Cumhuriyetin ilk kamusal kurum ve kuruluşlarından birisi olan radyo; Türk kadınının kamusal alandaki varlığının belki de en hızlı, en etkili biçimde görünür olduğu yerdir. Bu nedenle bu makalede 1950li yıllarda yayınlanan Radyo Haftası, Radyo Dergisi, Radyo Magazin, Radyonun Sesi gibi dergilerde yayınlanmış olan yazılardan yola çıkarak kamusal bir alan olan radyoda kadın; kimlik ve mekan bağlamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kadın, kimlik, mekan, radyo, toplumsal cinsiyet

Women, Identity and Construction of Space in the Context of Modernization: Female Internalists on Radio in the Light of Gender Roles

Keywords:

Women, identity, Space, Radio, Gender,

PDF

___

Akansel, R. (1952, 10 Mayıs). Ankara Radyosu'nun Yetiştirdiği Genç Kıymetlerden Biri Daha Bedia Yaltırak, Radyo Haftası, sy. 103, s.6-9.
Akgün H. (1951, 20 Ocak). Muzaffer-Mefaret Birtan Diyorlar ki. Radyo Haftası, sy. 35 s. 5-10, 41.
Akgün, H. (1951, 10 Şubat). Gönül Söyler Neler Anlattı, Radyo Haftası, sy. 38, s. 5-9.
Akgün, H. (1951, 24 Şubat). Ankara Radyosu'nun Güzel Misafiri Nigar Uluerer’in İç Acısını Dinleyin, Radyo Haftası, sy. 40, s. 5-10.
Akın, E. (1953, 25 Nisan). Kadınlar Futbol Takımı, Radyonun Sesi, sy. 9, s. 4-7, 51.
Akın, E. (1953, 16 Mayıs). Üstünler Tenis Maçında, Radyonun Sesi, sy. 12, s. 11-15.
Akın, E. (1953, 6 Haziran). Vücut Güzelliğini Muhafaza İçin Neler Yapılmalıdır?, Radyonun Sesi, sy. 15, s. 24-29.
Akın, E. (1953, 15 Ağustos). Azize Tözem Düğün Hazırlıklarına Başladı, Radyonun Sesi, sy.25, s. 4-6.
Akın, E. (1953,8 Ağustos). Üstün’lerle Bir Deniz Gezintisi, Radyonun Sesi, sy.24, s. 11-13.
Akın, E. (1955, 23 Haziran) Muzaffer Akgün, Radyo Alemi, s. 10-12.
Alpyıldız, E. (2018) Yurttan Sesler: Ankara Radyosu’ndan Türkiye’ye Açılan Pencere. Ankara: Gazi Kitabevi. Ankara Radyosunun Genç Kıymeti Müyesser Karanfil. (1952, 30 Ağustos). Radyo Haftası, sy. 119, s. 6-9.
Aras, İ. (2019). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türk Halk Müziğinin İlk Kadın Temsilcileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
Arslan, N. B. (1951, 31 Mart) Tok Sesli Sanatkâr Sabriye Tokses, sy. 19, s. 11-13, 26.
Aslan, H. (2019). Epistemik Cemaat, İstanbul: Paradigma Yayınları.
Aşuroğlu T. (1953, 21 Mart). Ayhan Alnar Aydan, Azimkar Sanatkar Diye Anılan Devlet Operasının Güzel Sopranosu. c. 12, sy. 147, s. 6-7, 39.
Bilgin A. (1953, 3 Ekim). Perihan Sözeri Terzisini Ürkütüyor, Radyo Haftası, c.14, sy. 176, s. 22-25.
Bilgin, A. (1953, 25 Temmuz). Suzan Güven’e Zorla Nasıl Misafir Oldum? Radyo Haftası, c. 13, sy. 166, s. 22-25.
Bilgin, A. (1953, 5 Eylül). Muzaffer Akgün’ün Lâalettayin Bir Günü, Radyo Haftası, c. 13, sy.173, s. s. 22-25.
Bilgin, A. (1954, 10 Nisan). Bir Münakaşanın En Tatlı Hatırası! Perihan Sözeri’nin Din Hakkında Görüşleri!, Radyo Haftası, c. 16, sy. 203, s. 5-6.
Bilgin, A. (1954, 13 Mart) Hamiyet Yüceses ve Radyolarımız, Radyo Haftası, sy. 199, s. 19-21.
Bilgin, A. (1954, 14 Ağustos). Harcanmak Üzere Olan Genç Bir Ses, Belkıs Özener’in Sarf Edeceği Gayret, Radyo Haftası, c. 17, sy. 221, s. 12-14, 35.
Bilgin, A. (1954, 15 Mayıs). Muzaffer Akgün, Yurttan Seslerin Emektar Sanatkarı, Şarkıdan Türküye Nasıl Geçiverdi? Radyo Haftası, c. 17, sy. 209, s. 19-21.
Bilgin, A. (1954, 20 Mart). Nesrin Akçan’ı Radyo Kapısına Getiren Şans, sy.200, s. 18-21.
Bourdieu, P. (2018). Eril Tahakküm, İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Bu Hafta Dinleyecekleriniz. (1954, 6 Mart). Radyo Haftası, c. 16, sy. 198, s. 15.
Bu Hafta Dört Haberimiz Var. (1952, 22 Kasım). Radyo Haftası, sy. 131, s. 5. Bugünün Meçhulu Yarının Meşhuru Olabilir: 7, Nezahat Güler. (1951, 29 Eylül). Radyo Haftası, sy. 71, s. 34-35, 40.
Can, D. (1953, 23 Mayıs). Meğerse B. Erbay’da Futbol Meraklısıymış, Radyonun Sesi, sy.13, s. 4-6.
Caz Şarkıcıları Şantözü Rüçhan Çamay, (1954, 10 Nisan). Radyonun Sesi, sy. 59, s. 35.
Çakır, S. (2009). Osmanlı’da Kadınların Mekânı, Sınırlar ve İhlaller. Ayten Alkan (Der.), Cins Cins Mekân içinde (s. 76-101).
Çınar, S. (2019). Yurttan Kadın Sesler, Ankara: Bizim Dijital Matbaacılık. Çok Mesudum, (1953, 28 Şubat). Radyonun Sesi, sy.1, s. 13.
Dedikodu, (1954, 24 Haziran) Radyo Alemi, sy. 70, s. 8.
Demirel, T. (2020). Cumhuriyet Döneminde Alternatif Batılılaşma Arayışları: 1946 Sonrası Muhafazakâr Modernleşmeci Eğilimler Üzerine Bazı Değinmeler, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Modernleşme ve Batıcılık, 218-238.
Döner, E. (1951, 3 Mart). Karış Karış Anadoluyu Dolaşan Hacer Buluş Yeniden Radyoya Dönmek Üzere, Radyo Haftası, sy. 41, 5-8.
Dünya Evine Girmeğe Hazırlık. (1953, 2 Mayıs). Radyo Haftası, c.12, sy.154, s. 6.
Elçi T. (1953, 21 Şubat). Nevin Demirdöğen Hayranları Arasında, c.12, sy.144, s.18-21,38.
Elçi, T. (1953, 25 Nisan). Talebeleriyle Övünen Musiki Hocası Vedia Tunççekiç ve Mektepe Dönen Ev, Radyo Haftası, sy. 153, s.18-20.
Er, E. (2016). İcra Özellikleri ve Sanatçı Kişiliği Açısından Zehra Bilir. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. Ankara.
Eroğlu, S., Karahasanoğlu, ve S., Çınar, S. (2017). Bağlamanın Toplumsal Cinsiyet Açısından Temsili. Portre Akademi, (142),16.
Gökmen, L. (1953, 7 Kasım). Sayın Başvekil Adnan Menderes’in Emriyle, Hamiyet Yüceses Radyoda Okuyacak Radyonun Sesi, sy. 38, s. 45.
Göle, N. (1991). Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Gümüşdere, İ. (1953, 18 Temmuz). Muzaffer Akgün Radyo’dan Ayrılıyor mu?, Radyonun Sesi, sy. 21, s.18-19.
Güngör, E. (1951, 27 Mayıs) Spor ve Zehra Bilir, Radyo Magazin, sy. 27, s. 14-18,24.
Güngörer, H. (1950, 16 Aralık). Aşka İnanan Tek Yıldız Perihan Çakıl, Radyo Magazin, sy.4, s.4-6.
Hacer Buluş (1950, 28 Ekim). Radyo Haftası, sy. 6, s. 23.
Hamiyet Yüceses’in Bilmediğimiz Tarafları. (1951, 6 Ocak). Radyo Haftası, sy. 33, s. 12-13,44.
Hamiyet Yüceses’in Radyoda Konserleri, (1954, 15 Mayıs). Radyo Haftası, sy. 208, s. 5-7.
Hamiyet Yüceses’in Radyodaki Konseri. (1953, 20 Haziran). Radyonun Sesi, sy. 17, s. 32.
Hançerlioğlu, H. (1950, 16 Aralık). Mualla Mukadder, Radyo Magazin, sy. 4, s. 10-13.
Hosan, B, Feriha Tunceli’yi Yakından Tanıyalım!, (1952, 27 Aralık). Radyo Haftası, sy. 136, s. 6-10.
Hoşkan, M. (1951, 27 Ekim). İzmir Radyosu, Emine Gönülden ile Konuştuk, Radyo Haftası, sy. 75, s. 22-24.
Işık, S. (1950, 2 Aralık). Türk Musikisinin Estergon Kalesi Perihan Altındağ Bire Dilber Aman! Radyo Magazin, sy. 2, s. 10-15.
İstediğinizi Sordunuz Onlarda Cevap Verdi. (1953, 31 Ekim). Radyo Haftası sy. 180, s. 24-26.
Kadın Olarak Hususiyetlerini Sayıyoruz: 4 Mefharet Yıldırım. (1951, 20 Ekim). Radyo Haftası, sy. 74, s. 32-33.
Kayserilioğlu, B. (1951, 10 Şubat). Akile Artun, Radyo Magazin, sy. 12 s. 14-16.
Kayserilioğlu, B. (1951, 17 Şubat). Mûsıkimizin iki üstadı Refik-Fahire Fersan, Radyo Magazin, sy.13, s. 21-23.
Kayserilioğlu, B. (1951, 20 Ocak). Berrak Bir Ses Meliha Düzgider, Radyo Magazin, sy. 9 s. 21-23.