İsmail Akdeniz’in Uşşak Taksim ve Mahur Saz Semaisi Özelinde Viyolonsel İcra Tavrının Analizi

ÖZ Türk müziğinin icra edildiği pek çok ortamda viyolonsel kullanılmaktadır. Türk müziği icra etmek için viyolonselde belirli bir düzeyde teknik beceri elde etmek gerekmektedir. Teknik becerileri, Türk müziğinin icra üslubuna göre uygulamak ise hem makam kullanımının bilinmesini hem de icra örnekleri üzerinden, usta çırak ilişkisi ile öğrenimi zorunlu kılmaktadır. Bu öğretim şeklinde ustanın tavrı çırağa/öğrencisine aktarılırken öğrenci, ustanın tavrından yola çıkarak kendi tavrını oluşturmaktadır. Bu bağlamda tavır üzerine yapılan incelemeler, geleneğin geleceğe aktarılabilmesi ve Türk müziği üslubunun devam ettirilmesi bakımından önemli görülmektedir. Türk müziği viyolonsel icrasının temsilinde yer alan ustalardan biri de İsmail Akdeniz’dir. Başta viyolonsel olmak üzere ud, keman, piyano ve klarnet gibi çalgıları da icra eden Akdeniz, sanatçı ve eğitimci kimliğiyle ön planda olan viyolonsel icracılarının başında gelmektedir. Bu araştırma, İsmail Akdeniz’in viyolonseli nasıl bir tavırla icra ettiğini analiz ederek ortaya koymak, sanatçının viyolonsel icracılığını oluşturan özelliklerin neler olduğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda, araştırmanın problem cümlesi: “İsmail Akdeniz’in viyolonsel icrasındaki tavır özellikleri nelerdir?” şeklinde belirlenmiştir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılarak hazırlanmıştır. Araştırmaya konu olan icraların notaya aktarma işleminden sonra, icralar üzerinde kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Analizlerin yorumlanmasının ardından İsmail Akdeniz’in usullü eser ve irticali icrasında, Türk müziği icra üslubunun özelliklerini yansıttığı viyolonsel icra tavrına yönelik tespitler ortaya konulmuştur.

THE ANALYSIS OF ISMAIL AKDENIZ’S PEFRORMANCE OF THE USSAK TAKSIM AND MAHUR SAZ SEMAISI

ABSTRACT The cello is used in many environments where Turkish music is performed. It is necessary to obtain a certain level of technical skill in the cello to perform Turkish music. Applying technical skills according to the performance style of Turkish music requires both knowledges of the use of maqam and learning through the master-apprentice relationship. In this teaching style, the master’s attitude is transferred to the apprentice/students, while the student creates an attitude based on the master’s attitude. In this context, studies on attitude are considered important in terms of transferring the tradition to the future and maintaining the Turkish music style. İsmail Akdeniz is one of the masters involved in the representation of Turkish music cello performance. Akdeniz, who plays instruments such as the oud, violin, piano and clarinet, especially the cello, is one of the leading cello performances with her artist and educator identity. This research was carried outtoo analyze and reveal how İsmail Akdeniz performs the cello, and to determine what the characteristics of the artist’s cello performance are. In this direction, the problem sentence of the research is: “What are the behavioral characteristics of İsmail Akdeniz in the cello performance?” determined as. This research was prepared by using the descriptive survey model, one of the qualitative research methods. After the notation process of the performances that are the subject of the research, categorical contents analysis was made on the performances. After the interpretation of the analyses, the determinations regarding the cello performance style of İsmail Akdeniz, which is reflected by the Turkish music performance style in her methodical work and improvisational performances, are revealed.

___

  • Akdağoğlu, T. (2018). Türk ve Batı Müziğinde Viyolonsel İcrası. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Fırat Üniversitesi.
  • Aktaşı, Y. (2014). Devlet Konservatuvarları Türk Müziği Bölümlerinde Verilen Üslup ve Repertuvar Dersinin Uygulanmasında Eser Kimliği Yönteminin Kullanımı ve Önemi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4 (10), 50-57.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Erkuş, A. (2005). Bilimsel Araştırma Sarmalı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Ersoy, İ. (2017). Üslup Kavramına Analitik Bir Bakış: Türkiye’de Geleneksel Müziklerde Performans Normları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (49), 302-313.
  • Esen Biçer, B. (2020). Kemençeci Vasilâki’ye Ait Kürdilihicazkâr Peşrevi Örnekleminde Türk Müziğinde Yorum. Turkish Studies, 15 (3), 1837-1863.
  • Gürel, M. (2016). Nubar Tekyay’a Ait Hüzzam Keman Taksiminin Analizi. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi, (1), 94-109.
  • Kıncal, R. (2022). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.