TÜRK DÜNYASININ SÖNMEYEN ATEŞİ: İSMAİL GASPIRALI BEY (1851-1914)

Geçmişten günümüze Rusya topraklarında Türk Dünyası adına önemli fikir adamları yetişmiştir. Türk Dünyası’na yön veren bu şahsiyetlerin basın, yayın ve eğitim konusundaki görüşleri büyük yankı uyandırmıştır. Rusya’da yetişen fikir adamlarından birisi de Kırım Tatar kökenli olan İsmail Gaspıralı’dır. Bu büyük fikir adamı, hayatı boyunca düşünceleri ve faaliyetleri ile Türk Dünyası’nda birlik duygusunu ortaya çıkararak, kendisinden sonra gelen olan nesillere ilham kaynağı olmuştur. İsmail Bey Gaspıralı, birlik düşüncesini Rusya İmparatorluğu içinde kültürel bir reform yaparak sağlamak isteyen Türk düşünürlerindendir. Gaspıralı’nın, 1884 yılında yayın hayatına başlayan Tercüman gazetesinde kullandığı Türkçe, hayatı boyunca hizmet etmeye çalıştığı Türk Dünyası’na bu amacı gerçekleştirmeye yarayacak vasıtanın ne olduğunu göstermesi açısından önemlidir. İsmail Bey, herkes tarafından bilinen ‘’Dilde, Fikirde, İşte Birlik’’ sözü ile kaısaca bizlere neler yapmak istediğini ifade etmiştir. Aynı zamanda bir yandan Tercüman Gazetesi ile dil birliğini savunurken bir yandan da Cedidizm akımı dahilinde Bahçesaray’da açmış olduğu ilk Usûl-ü Cedid okulunda uyguladığı yeni eğitim sistemi ile Türk Dünyası’nın önemli şahsiyetlerini bizlere kazandırmıştır. Bu makalede İsmail Bey Gaspıralı’nın hayatı incelenecektir. 

___

  • ÜLKÜSAL, M., Kırım Türk Tatarları (Dünü-Bugünü-Yarını), Baha Matbaası, İstanbul 1980.