Türkiye Büyük Millet Meclisi Avrupa Birliği uyum komisyonu üzerine bir değerlendirme

Avrupa Birliği (AB) üye ve aday ülke parlamentolarında çeşitli görev ve yetkilerle donatılmış AB komisyonları faaliyet göstermektedir. Bu komisyonların yetki kapsamları ve çalışma usulleri, ülkeden ülkeye ve aynı zamanda aday ve üye ülkelerde farklılık göstermektedir. Her aday ülke parlamentosunda genellikle AB işlerinden sorumlu bir komisyon, katılım sürecinde temel sorumlu birim olarak faaliyet göstermektedir. Dışişleri komisyonları da katılım sürecini izlemekle birlikte AB katılım süreci bu komisyonların temel sorumluluk alanları olmamaktadır. Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinde de katılıma ilişkin gelişmeleri izlemek ve müzakere etmek, AB’deki gelişmeleri takip etmek ve bu gelişmeler konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni (TBMM) bilgilendirmek ve istenildiğinde kanun önerilerinin AB müktesebatına uygunluğunu inceleyerek ihtisas komisyonlarına görüş sunmak üzere TBMM’de AB Uyum Komisyonu (ABK) 15. 4. 2003 tarihli ve 4847 sayılı Kanun ile kurulmuştur. Bu çalışmada, ABK’nin kuruluş amacına yönelik etkinliği ve TBMM kurumsal yapısı içerisindeki konumu, esas olarak 22. ve 23. Yasama Dönemleri itibariyle ele alınacak olup yeri geldikçe 24. Yasama Dönemi faaliyetlerine de değinilecektir. Ek olarak, Komisyonun etkinliğini artırmaya yönelik TBMM bünyesinde yürütülen çeşitli faaliyetler ya da girişimler de ele alınacaktır.

European Union (EU) committees are in place with its functions and powers in the national parliaments of EU member and candidate states. The working procedures and scope of the powers of these committees vary among countries and between candidate and member states. In each candidate state, mostly, a committee responsible for EU affairs is the main unit of the parliament in the accession process. Though Foreign Affairs Committees, also, follows the accession process, it is not mainly under their responsibility. In Turkey’s accession process to the EU, the Committee on EU Harmonization is established in Grand National Assembly of Turkey (GNAT) in 2003 with a view to following and debating the developments regarding accession, monitoring the developments in the EU and informing the GNAT concerning these developments and, if asked for, submitting opinion to main committees after examining the compliance of the draft bills with the acquis communautaire. In the present study, role and efficiency of the EU Harmonization Committee will be examined in the period of 22 and 23. legislative terms and of 24. term as needed. Additionally, activities and initiatives with the objective to increasing the efficiency of the Committee will be held.

___

BAYRAM, Mehmet Hanifi: Lizbon Antlaşması: Parlamentoların Avrupa Birliği Karar Alma Sürecindeki Yeni Rolü, Uluslararası Hukuk ve Politika, C.6, S. 24, 2010, s. 77-89.

GÖKÇİMEN, Semra; YILDIZ, Ahmet: (2001), Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kurulması Öngörülen Avrupa Birliği Komisyonu Hakkında Değerlendirme Raporu, Yayımlanmamış TBMM Raporu.

NORTON, Philip: “National Parliaments in Western Europe”, Eivind SMITH (ed.), National Parliaments as Cornerstones of European Integration içinde, Kluwer Law International, Boston, 1996, s. 19-35.

NORTON, Philip: “Conclusion: Addressing the Democratic Deficit”, Philip

NORTON, (ed.), National Parliaments and the European Union içinde, Frank Cass, London, 1996, s. 177-193.

YAPICI, Havvana: Avrupa Bütünleşmesinde Demokrasi Açığı Sorunu ve Ulusal Parlamentoların Rolü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006, Ankara.

Anayasa Komisyonu Görüşme Tutanakları, D. 22, YY. 1, 3/4/2003.

Anayasa Komisyonu Görüşme Tutanakları, D. 22, YY. 5, 15/11/2006.

Avrupa Birliği ile İlişkiler Komisyonu Kanunu Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/102) (S. Sayısı: 111), D. 22, YY.1, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss111m.htm, (E.T.3/12/2011).

Avrupa Birliği Mevzuatı Resmi İnternet Sayfası, http://eur-lex.europa.eu/en/index. htm.

Avrupa Birliği Sözlüğü Resmi İnternet Sayfası, http://europa.eu/legislation_ summaries/glossary/index_en.htm.

Avrupa Parlamentosu Resmi İnternet Sayfası, http://www.europarl.europa.eu/.

COSAC Resmi İnternet Sayfası, http://www.cosac.eu/.

COSAP Resmi İnternet Sayfası, http://rspcsee.org/en/pages/read/eu-integration/ cosap.

European Centre for Parliamentary Research and Documentation (ECPRD) Resmi İnternet Sayfası, http://www.ecprd.org.

TBMM Bünyesinde AB İşleri Biriminin Kurulması ve Güçlendirilmesine İlişkin Nihai Rapor. 13/3/2008.

TBMM Bünyesinde AB İşleri Biriminin Kurulması ve Güçlendirilmesine İlişkin İzleme Raporu. 9/10/2008.

AB Uyum Komisyonu Hakkında Nihai Rapor, 16/5/2008. http://tbmm.intra-net/dis_iliskiler/belgeler/35_rap_eng_01.pdf

TBMM Genel Kurul Tutanağı, D. 22, YY.1, B. 83, 22/5/2003.

TBMM Genel Kurul Tutanağı, D.22, YY.1, B: 100, 1/7/2003.

TBMM Genel Kurul Tutanağı, D. 22, YY.3, B. 7, 19/10/2004.

TBMM Genel Kurul Tutanağı, D. 23, YY.3, B. 7, 16/10/2008.

TBMM Genel Kurul Tutanağı, D. 22, YY.1, B. 66, 15/4/2003. http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_g_sd.birlesim_baslangic? P4=9245&P5=B&PAGE1=1&PAGE2=32. (E.T.10/4/2011).

TBMM İçtüzük Uzlaşma Komisyonu Taslak Metinleri. http://www.tbmm.gov.tr/ictuzuk/ictuzuk_taslak_metinler0109.htm. (E.T.17/2/2009)

Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Resmi İnternet Sayfası. http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/kpk/index.htm, (E.T.5/5/2012).

TBMM AB Uyum Komisyonu Resmi İnternet Sayfası. http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/abuyum/index.htm.

TBMM Resmi İnternet Sayfası, www.tbmm.gov.tr.