Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesinin TÜRKPA Uluslararası Hukuki Kişiliği

20. yüzyıla kadar uluslararası hukukun aktörü olma vasfının münhasıran devletler tarafından taşındığı kabul edilmektedir. Uluslararası ilişkilerin gelişmesive küreselleşme devlet dışı aktörlerin de sınır ötesi iş birliklerine girmelerineve bu ilişkileri kurumsallaştırmalarına neden olmuştur. Böylelikle “uluslararası kuruluş” terimi ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda parlamentolar arası ilişkilerin de artarak kurumsallaşma yoluna gitmesi parlamenter asamblelerin doğmasına yol açmıştır. Hükümetler arası uluslararası kuruluşlardan farklılık arzeden bu kuruluşların uluslararası hukuk kişiliğine sahip olup olmadıkları tartışılmaya başlanmıştır.Türk Dünyası özelinde ise, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılması sonrasında, bağımsızlığa kavuşan Türk cumhuriyetlerinin parlamentoları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi arasında ikili ilişkiler kurulmaya başlanmıştır. İlişkileri, Türk cumhuriyetleri arasında çok taraflı olarak geliştirmek vekurumsallaştırılmak niyetiyle 2008’de TÜRKPA kurulmuştur. Bu makaledeTÜRKPA’nın parlamenter asamble sıfatıyla uluslararası hukuk kişiliğine sahipolup olmadığı incelenecektir

Anahtar Kelimeler:

TÜRKPA, uluslararası örgüt, parlamenter asamble, uluslararası hukuki kişilik, parlamenter diplomasi

International Legal Personality of Parliamentary Assembly Of Turkic-Speaking Countries TURKPA

Until 20th century, states were considered to be the sole subject of international law. Development of international relations and globalization led totransboundary cooperation among non-state actors and the institutionalizationof these relations. Thus, the term “international organization” emerged. At thesame time, the increase and institutionalization of interparliamentary relationsmade way for the emergence of parliamentary assemblies. These organizations have become the subject of debate due to their differences with intergovernmental institutions regarding whether they possess international legalpersonality.In the case of Turkic World, after the collapse of the Union of SovietSocialist Republics, bilateral relations between the parliaments of the newlyindependent Turkic republics and the Grand National Assembly of Turkeywas started to establish. With the purpose of enhancing the relations multilaterally among the Turkic republics, and institutionalization of the relations,TURKPA was founded in 2008 in. This paper examines whether TURKPA asa parliamentary assembly possesses international legal personality

Keywords:

TÜRKPA, international organization, parliamentary assembly, international legal personality, parliamentary diplomacy,

PDF

___

BAŞAK, Cengiz, Uluslararası Örgütler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
BAŞLAR, Kemal, “Uluslararası Kuruluşlar ve Uluslararası Hukuki Kişiliği”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 8, Sayı 30, ss.1-23, USAK, Anka- ra, 2012.
BAŞLAR, Kemal, Uluslararası Hukukta Hükümet Dışı Kuruluşlar, Nobel Yayın, Ankara, 2005.
BOUWHUIS, Stephen,” The International Law Commission’s Definition of In- ternational Organizations”, International Organizations Law Review, Volume 9, Issue 2, ss. 451-465, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 2012.
BRANDER, Sonya, Glaubwürdige Argumentation zugunsten einer Rechtsper- sönlichkeit für die OSZE. OSZE-Magazin/ März–Apri 2009, ss. 18-22. (erişim: Eylül 2014). BRÖLMANN, Catherine, “The International Court of Justice and Inter- national Organisations”, International Community Law Review, Volu- me 9, Issue 2, ss. 181-186, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden, 2007.
BÜYÜKTANIR, Derya,” Dış İlişkiler Kapsamında Avrupa Birliği’nin Tüzel Ki- şiliği ve Lizbon Antlaşması”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 7, Sayı 27, s. 87-110, İstanbul, 2010.
“Charter of Paris for a New Europe”, OSCE, http://www.osce.org/mc/39- 516?download=true, (erişim: Eylül 2014).
COSTA, O., STARVIDIS, S., & DRI, C., “Introduction”, Parliamentary dimen- sions of regionalization and globalization : the role of inter-parliamen- tary (s. 1-19). ed.:O. COSTA, et. al., New York: The Palgrave Macmil- lan, 2013.
DAĞ, Ahmet Emin, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Anka Yayınla- rı, İstanbul, 2004.
ERDAL, Hamit, Ansiklopedik Uluslararası İlişkiler Kavram ve Olayları Sözlü- ğü,y.y, İstanbul, 2011.
FIOTT, Daniel, On the Value of Parliamentary Diplomacy. Madariaga Paper, vol. 4, n. 7, Brussels: Madariaga College of Europe Foundation, 2011.
GÜNDÜZ, Aslan, Milletlerarası Hukuk, Ed. Günel, Reşat Volkan, BETA Yayın- ları, İstanbul, 2013.
“Helsinki Final Act”, OSCE, http://www.osce.org/mc/39501?download=true, (erişim: Eylül 2014).
“İstanbul Anlaşması”, TÜRKPA, 21 Kasım 2008, http://www.turk-pa.org/docu- ments/IstanbulAgreement.pdf, (erişim: Eylül 2014).
KEİPA - Yasal Evraklar, http://www.pabsec.org/Documents.asp?id=1&hl=tr, (erişim: Eylül 2014).
KISSLING, Claudia, “The Legal and Political Status of International Parliamen- tary Institutions”- Background Paper #4, Committee for a Democratic U.N, Berlin, 2011.
NATO PA, History, http://www.nato-pa.int/default.asp?SHORTCUT=8, (erişim: Eylül 2014).
“NATO Parliamentary Assembly”, Seimas of the Republic of Lithuania, http://www.lrs.lt/intl/dba_intra.nato_dev.getFile?doc=5118, (erişim: Eylül 2014).
“Nahçıvan Anlaşması” Türk Konseyi. http://www.turkkon.org/Assets/doku- man/Nahcivan_Anlasmasi_Turkce_20140417_193951.pdf, (erişim: Eylül 2014).
NOWROT, Karsten, New Approaches to the International Legal Personality of Multinational Corporations. Towards a Rebuttable Presumption of Nor- mative Responsibilities, International Law: Contemporary Problems, Esil Research Forum. Geneva, http://www.esil-sedi.eu/sites/default/fi- les/Nowrot.PDF(erişim: Mart 2015), 2005.
OSCE, History, http://www.osce.org/history, (erişim: Eylül 2014).
OSCE International Secretariat Legal Service. (2015, Nisan). Food-for-Thought Paper: The OSCE’s Lack of an Agreed Legal Status - Challenges in Cri- sis Situations. OSCEPA: https://www.oscepa.org/publications/all-docu- ments/helsinki-40/seminar-4-diis/2814-helsinki-40-food-for-thought- paper-the-osce-s-lack-of-an-agreed-legal-status-challenges-in-crisis-si- tuations/file(erişim: Haziran 2015).
ÖZGÖKER, Uğur, Uluslararası Siyasi, Askeri ve Ekonomik Örgütler, Der Yayın- ları, İstanbul, 2006.
PACE, Origins and History, http://website-pace.net/en_GB/web/apce/History, (erişim: Eylül 2015).
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Turhan Yayınları, Ankara, 2007.
“Reparation for injuries sufered in the service of the United Nations, Advisory Opinion: I.C. J. Reports, ss. 174-220, http://www.icj-cij.org/docket/fi- les/4/1835.pdf(erişim: Mart 2015), 1949.
Republik Österreich - Parlament, ParlamentarierInnenkonferenzen - Historisc- hes und Hintergründe. http://www.parlament.gv.at/PERK/PI/PKON/P- ARLKONF/index.shtml. (erişim: Eylül 2014).
Resmi Gazete, 17 Aralık 1949, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home= http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7382.pdf&main=http://www.res- migazete.gov.tr/arsiv/7382.pdf, (erişim: Eylül 2014).
SABIC, Zlatko, “International Parliamentary Institutions: A Research Agenda”, Parliamentary dimensions of regionalization and globalization: the ro- le of inter-parliamentary (ss. 20-41). ed.:O. COSTA, et. al., New York: The Palgrave Macmillan, 2013.
“Statute of the Council of Europe” PACE. 5 Mayıs 1949. http://www.conventi- ons.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/001.htm#FN3, (erişim: Eylül 2014).
TERZİOĞLU, Süleyman Sırrı, Bir Uluslararası Hukuk Kişisi Olarak İslam İşbir- liği Teşkilatı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
TERZİOĞLU, Süleyman Sırrı, “ Uluslararası Hukuk Açısından Türk Dili Konu- şan Ülkelerİşbirliği Konseyi “, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 9, Sayı 36, ss.45-72, USAK, Ankara, 2013.
“The Madrid Declaration”, OSCEPA, http://www.oscepa.org/publications/dec- larations/1991-madrid-declaration/171-1991-madrid-declaration/file, (erişim: Eylül 2014).
Türk Konseyi, Genel Bilgiler, http://www.turkkon.org/tr-TR/organizasyon-se- masi/1/11, (erişim: Eylül 2014).
TÜRKPA, Genel Bilgiler, http://www.turk-pa.org/news.php?id=1113&lang=tr, (erişim: Eylül 2014).