19476

Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitimi ve Bakımının Gelişiminde Çocuk Esirgeme Kurumunun Katkıları

Erken çocukluk dönemi genel olarak çocuğun ilköğretime başlama zamanına kadar olan dönemi içermektedir. Erken çocukluk eğitimi ve bakımının katma değerinin yüksek olduğuna inanılmaktadır. Erken çocukluk eğitimi ve bakımı ile çocuk koruma hizmetlerinin yakın ilişkisi vardır. Türkiye’de çocuk hizmetlerinde önemli bir sivil toplum örgütü, Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumudur. 1921-1983 yılları arasında varlığını sürdüren kurum erken çocukluk alanında da öncü hizmetler gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada Çocuk Esirgeme Kurumunun erken çocukluk eğitimi ve bakımı alanındaki hizmetlerinin neler olduğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, tarihsel nitelikteki dokümanların incelenmesine dayanmaktadır. Araştırma bulgularına bakıldığında Çocuk Esirgeme Kurumunun öncelikle çocuk savunucusu bir kurum olduğu anlaşılmaktadır. Bunun dışında Çocuk Esirgeme Kurumu çocuk yuvaları, kreşler, anaokulları açmış, çocuk bakıcıları yetiştirmiş, aile eğitimleri gerçekleştirmiş, süreli-süresiz çocuk yayınları çıkarmış, çocuk kütüphaneleri açmıştır. Anne çocuk sağlığı alanında da öncü uygulamalar gerçekleştiren Kurum muayenehaneler, doğumhaneler, süt dağıtım merkezleri açmış, ziyaretçi hemşire uygulamasıyla çocukların takibini evlerde de sürdürmüştür. Dezavantajlı gruplara yönelik sosyal yardımlar da kurumun önemli hizmetlerindendir.

Anahtar Kelimeler:

Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi, Çocuk Koruma, Eğitim Tarihi, Sosyal Hizmetler

Contributions of the Child Protection Agency to the Development of Early Childhood Care And Education in Turkey

The early childhood period generally includes the period until the child starts primary education. It is believed that the added value of early childhood care and education is high. There is a close relationship between early childhood education and care and child protection services. An important non-governmental organization in children's services in Türkiye is the Child Protection Agency of Türkiye. The institution, which continued its existence between 1921-1983, also carried out pioneering services in the field of early childhood. This study, it was aimed to reveal the services of the Child Protection Agency in the field of early childhood care and education. The study is based on the examination of historical documents. Looking at the research findings, it is understood that the Child Protection Agency is primarily a child advocacy institution. Apart from this, the Child Protection Agency opened residential children’s homes, nurseries, kindergartens, trained caregivers, provided family trainings, published preriodical and non-periodical children’s publications, opened children’s libraries. practices for parent education and children's literature. Carrying out pioneering practices in the field of maternal and child health, the Institution opened clinics, delivery rooms, milk distribution centers, continued the follow-up of children at home with the visitor nurses. Social aids for disadvantaged groups is also one of the important services of the Institution.

Keywords:

Early Childhood Care and Education, Child Protection, History of Education, Social Services,

PDF

___

Acar, H. (2005). Cumhuriyet’in çocuk refahı politikasını yapılandıran bir sivil toplum örgütü: Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu (1921-1981). Ankara: Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yayını.
Aysan, M. ve Özdoğru, A. (2015). Avrupa’da erken çocukluk bakımı ve eğitiminin mukayeseli analizi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(30), 167-194.
Çavuşoğlu, T. (2005). Sosyal hizmetlerin yakın tarihinden sayfalar: Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu yaprakları 1917-1983. Ankara: SABEV Yayınları.
Çelebi, N. ve Kazancı, E. (2021). Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları ve yabancı eğitim uzmanlarının eğitimdeki etkileri (1923-1960). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 198-218.
Çiçekdağ, O. Ş. (1953). Çıkarken. Çocuk ve Yuva Aylık Aile ve Çocuk Dergisi, 1(1), 1-1.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1980). 30. Genel Kongre Tutanağı, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1978). 29. Genel Kongre Tutanağı, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1976). 28. Genel Kongre Tutanağı, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1967). Genel Merkez Kurulu Çalışma Raporu: 1966-1967 Yılı Çalışmaları, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1950). Genel Kongre: 27 ve 28. Yıllar 1948-1949 İş ve Hesap Raporu, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1948). Genel Kongre: 25 ve 26. Yıllar 1949-1947 İş ve Hesap Raporu, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1946). Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunun İlk Yirmibeş Yılı, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1945). Annelere Öğüt, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1940a). Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunun Küçük Bir Tarihçesi: 1921-1939. İstanbul: Resimli Ay Matbaası.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1940b). On Yedinci ve On Sekizinci Yıllar 1938-1939 İş Raporu, Ankara.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (1936). Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu İstanbul Merkezi 1934-1935 Yılı Kongresinde Okunan Umumi Rapor: Merkez ve Kollarının Bir Yıllık İcraatı, İstanbul.
Çocuk Esirgeme Kurumu. (Tarihsiz). Yürürlükte Olan Tüzük ve Genel Merkez Kurulunca Teklif Edilen Tüzük Değişiklikleri, Ankara.
European Commission. (2019). Key data on early childhood education and care in Europe – 2019 Edition Eurydice Report, Luxembourg: European Commission.
Gündüz-Maşalacı, B. (2021). Erken çocukluk politikaları. E.A. Acar (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Günsoy, G. (2009). Beşeri sermaye ve insani gelişme için erken çocukluk eğitiminin önemi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(2), 23-43.
Göl-Güven, G. M. (2021). Türkiye’de ve Dünyada Erken Çocukluk Eğitimi. E.A. Acar (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karakoç, M. (2015). Çocuk ve yuva dergisinin çocuk edebiyatına katkısına dair. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi, 12, 101-116.
May, H. (2006). Being froebelian: An antipodean analysis of the history of advocacy and early childhood. History of Education, 35(2), 245-262. https://doi.org/10.1080/00467600500528586
Melhuish, E. and Petrogiannis, K. (Eds.). (2006). Early childhood care and education: International Perspectives, USA/Canada.
Sarıkaya, M. (2011). Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti 1921-1935. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Sarıkaya, M. (2008). Selim Sırrı Tarcan ve Gürbüz Türk Çocuğu. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 24(70), 113-126.
Sarıkaya, M. (2007). Cumhuriyet’in ilk yıllarında bir sosyal hizmet kurumu: Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 34, 321-338.
Sınar-Çılgın, A. (2004). Genç Cumhuriyetin ütopyası: Gürbüz Türk Çocuğu. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(6), 97-119.
Şirin, M. R. (2021). Okul öncesi dönem neden bu kadar önemli? E.A. Acar (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Toran, M. ve Şahin, D. (2020). Erken çocukluk eğitiminden beklentiler: Ebeveynler ne düşünüyor? Başkent University Journal of Education, 7(1), 29-36.
Türkiye Yardımsevenler Derneği. (2021). Türkiye Yardım Sevenler Derneği Dijital Arşivi. Erişim adresi http://tysdarsivi.hacettepe.edu.tr/
Yolcu, H. (2019). Erken çocukluk döneminde ailelerin evde ücretli bakım hizmetlerine yönelik talepleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 228-257. http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932155