Selahaddin Eyyûbi'nin Kudüs Haçlı Krallığı ile Yaptığı Şam Antlaşması

Selâhaddin Eyyûbî, İslam tarihinin önemli şahsiyetlerinden biridir.Devlet kademelerinde önemli görevler üstlenmeye başladığıandan itibaren en büyük hedefi, Kudüs’ü Haçlılardan geri almakolmuştur. Nitekim hayatına bakıldığında son yirmi yılını bu uğurdaverdiği mücadelelerle geçirdiği görülebilir. Nureddin’in kurduğubirlik, vefat etmesinden sonra dağılınca bölgede hüküm sürenen büyük emir olan Selâhaddin’in önüne ikinci büyük problemçıkmış oluyordu: Müslümanların dağınık halde olmaları. DolayısıylaHaçlılara karşı vereceği mücadeleden sonuç alabilmesi içinönce bölgedeki Müslümanlar arasında birlik kurması gerekiyordu.Bunun sıkıntılı bir süreç olacağını bilen Selâhaddin, bazenaynı anda iki cephede mücadele ediyordu. Bu cephelerin biri bölgedekimuhalif Müslüman emirler, diğerleri asıl hedef olan Haçlılardı.İşte Selâhaddin böyle sıkıntılı durumlarda, iki cephedenbiriyle antlaşma yapmak zorunda kalıyordu. Bu makalede Selâhaddin’in22 Temmuz 1175 yılında Kudüs Haçlı Krallığı’yla yaptığıŞam Antlaşması incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Selâhaddin Eyyûbi, Haçlılar, Kudüs, Şam Antlaşması, Muhalifler

Saladin Ayyub is an important figure in Islamic history. Sıncehe began to take up important posts in the administration of thestate, his greatest aim was to take Jerusalem back from the Crusaders.As a matter of fact, at first glance in his life one can seethat he spent his last twenty years in struggles that he engagedin for this purpose. When the unity created by Nuraddin was dissolvedafter his death Saladin who was the most important rulersin the region was confronted with a big problem, the scatteredstate of the Muslims. In order to gain a result from the struggleagainst the Crusaders he therefore first of all had to create a unitybetween the Muslims. Saladin who knew that this would be a difficultprocess to unite the Muslims while he had to fight at thesame moment on two different fronts. One of these fronts was theoppositional Muslim rulers in the region whereas the other washis real goal, the Crusaders. In such difficult situations Saladinwas forced to make treaties with one of the two fronts. The topicof this article is the treatise of Damascus, which Saladin made on22 July 1175 with the Crusader Kingdom of Jerusalem.

Keywords:

Selahaddin Ayyubi, Crusaders, Jerusalem, Treaty of Damascus, Opponents,

PDF

___

Cahen, Claude, Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, Çev. Mustafa Daş, Yeditepe, İstanbul 2010.
Ebû Şâme Şihâbüddîn Abdurrahmân İbn İsmâîl İbn. İbrâhîm el-Makdisî ed- Dımaşkî, Kitâbü’r-Ravzateyn fi ahbâri’d-devleteyn, Thk. İbrahim ez-Zeybek, Müessesetü’r-risale, Beyrut 1997, II.
Ebü’l-Ferec, Abû’l-Farac Tarihi, Çev. Ömer Rıza Doğrul, TTK, Ankara 1999, II. Edbury, Peter W., The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade: Sources in Translation, Ashgate, Hampshire 2007.
Ehrenkreutz, A. S., Saladin, State University of New York Press, Albany 1972. el-Bündârî, Kıvâmüddîn Ebû İbrâhîm el-Feth İbn Ali İbn Muhammed el-İsfahânî, Sene’l-Berkı’ş-Şâmî, Thk. Ramazan Şeşen, IRCICA, İstanbul 2004.
el-Makrîzî, Muhammed Takıyyüddîn Ahmed İbn Alî İbn Abdilkadir İbn Muhammed, es-Sülûk li-ma’rifeti düveli’l-mülûk, Thk. Muhammed Abdülkadir Ata, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiye, Beyrut 1997, I.
Fuller, Thomas, The History of the Holy War, London 1840.
Hamilton, Bernard, “Baldwin IV of Jerusalem (1161-1185)”, The Crusades: An Encyclopedia, Ed. by. Alan V. Murray, California-Colorado-Oxford 2006, I.
Hamilton, Bernard, The Leper King and His Heirs: Baldwin IV and the Crusader Kingdom of Jerusalem, Cambridge 2000.
Holt, P. M., Haçlılar Çağı: 11. Yüzyıldan 1571’e Yakındoğu, Çev. Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.
İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-nihâye, Thk. Abdülmuhsin et-Türki, Dâru hicr, Cîze 1998, XVI.
İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-nihâye: Büyük İslâm Tarihi, Çev. Mehmet Keskin, Çağrı Yayınları, İstanbul 1995, XII.
İbn Şeddâd, Bahâeddin, en-Nevâdirü’s-sultâniyye ve’l-mehâsinü’l-Yûsufiyye: Sîretü Salâhuddin, Thk. Cemaleddin Şeyyâl, Mektebetü’l-hanci, Kahire 1994.
İbn Vâsıl, Cemaleddîn Muhammed İbn Sâlim, Müferricü’l-kürûb, fi ahbâri Benî Eyyûb, Thk. Cemaleddin Şeyyâl (I-III, Kahire 1953-1960), Dâru’l-fikri’l-Arabi, II.
İbnü’l-Adîm, Ebû’l-Kâsım Kemâlüddin Ömer İbn Ahmed, Biyografilerle Selçuklu Tarihi: İbnü’l-Adîm Buğyetü’t-taleb fî Tarihi Haleb (seçmeler), Çev. Ali Sevim, TTK, Ankara 1982.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh, Thk. M. Yusuf Dukak, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 2003.
İbnü’l-Esîr, İslâm Tarihi: el-Kâmil fi’t-Târîh Tercümesi, Çev. Ahmet Ağırakça, Abdülkerim Özaydın vd., İstanbul 1987, XI.
Köhler, Michael A., Alliances and Treaties between Frankish and Muslim Rulers in the Middle East, Trans. by. Peter M. Holt, Brill, Leiden-Boston 2013.
Lock, Peter, The Routledge Companion to the Crusades, Routledge, London-New York 2006.
Lyons, Malcolm Cameron, Jackson, D.E.P., Selahaddin: Kutsal Savaşın Politikaları, Çev. Zehra Savan, Pınar Yayınları, İstanbul 2006.
Nicholson, Helen J., Chronicle of the Third Crusade: A Translation of the Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi, Ashgate, Aldershot 1997.
Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu (TTK), Ankara 2008, II.
Schwarz, P., “Sayda” İA, X, s. 262-264.
Şeşen, Ramazan, “Selâhaddîn Eyyûbî” DİA, XXXVI, s. 337.
Şeşen, Ramazan, Salâhaddin Eyyûbi ve Devri, ISAR Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
Usta, Aydın, Müslüman-Haçlı Siyasi İttifakı: Çıkarların Gölgesinde Haçlı Seferleri, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2008.
Willermus Tyrensis (William of Tyre), A History of Deeds Done Beyond The Sea, Trans. by. Emily Atwater Babcock and A. C. Krey, Columbia University Press, New York 1943, II.
Yâkût el-Hamevî, Mu’cemü’l-büldân, Dar sader, Beyrut 1977, III.