ARİSTOTELES'TE PRATİK BİLİMLERİN DEĞERİ

Yeniçağda felsefede parlayan disiplin epistemoloji olmuş ve bununla birlikte bilgi açısından “değer-olgu”, “olan-olması gereken” ayrımları da belirginleşmeye başlamıştır. Aguste Comte’un başını çektiği ve modern dünyaya ait bir girişim olan pozitif bilim anlayışıyla birlikte, doğa dünyası ile insan dünyası, fiziksel alan ile sosyal alan, özne ile nesne arasında köklü ayrımlar bulunduğu ve gerçek bilgiye ancak somut olayların ampirik olarak incelenmesiyle ulaşılabileceği görüşü hakim olmuş, bu görüş ile birlikte bilim, olguları deneysel olarak incelemek ile sınırlı tutulmuş, bunun dışında kalan alanlar,-Metafizik, Ahlak, Politika vb.- bilimin kapsamına dahil edilmemiştir. Buna karşılık Aristoteles, yüzyıllar öncesinden teorik bilimlerle insanın eylem hayatını konu edinen pratik bilimlerin iki farklı bilim dalı olduğunu ve her iki alanda da bilgi ortaya konulabileceğini ortaya koymuştur. Bu çalışmada, Aristoteles felsefesinde, ahlak ve siyaset gibi -pozitivistlerin değer içerdiği için bilimsel alandan dışladığı- pratik bilimlerin mahiyetini ve bilim dünyasında ahlak ve siyaset gibi pratik bilimlerin değerinin ne olduğu ortaya konulmaya çalışılacaktır.

___

  • Aristoteles. (1952). Organon topikler. İstanbul: Milli Eğitim Yayınları. Aristoteles. Metafizik. (1996). İstanbul: Sosyal Yayınları. Aristoteles. (2007). Nikomakhos’a Etik. Ankara: BilgeSu Yayınları.Bıçak, A. (2012). Aristoteles’in pratik bilim anlayışı. İstanbul Üniversitesi Felsefe Arkivi Dergisi, Sayı: 30, 179- 211. Cengiz, E. (1998). Törebilimde değer ve ölçüt sorunu. DoğuBatı Dergisi, Sayı:4, 29-45.Gulbenkian Komisyonu. (2009). Sosyal bilimleri açın. İstanbul: Metis. Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü.H. (2008). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat.Lee, Richard E. ve Wallerstein I. (2007). İki kültürü aşmak. İstanbul: Metis.