Bahat COMBA, Handan MERT, Arzu COMBA, Leyla MİS, Nihat MERT

Karagül ve Norduz Koyunlarında Bazı Hematolojik ve Biyokimyasal Parametreler

Bu çalışma da aynı yaş, bakım ve besleme şartlarında sağlıklı Karagül ve Norduz koyun ırklarının bazı hematolojik ve biyokimyasal parametrelerinin karşılaştırılması amaçlandı. Her bir koyun ırkından 15 adet olmak üzere toplam 30 hayvan çalışmaya dahil edildi. Tam kan alyuvar sayısı (RBC), hemoglobin (HGB), hematokrit (HCT), ortalama alyuvar hacmi (MCV), ortalama alyuvar hemoglobini (MCH), ortalama alyuvar hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), alyuvarların dağılım sıklığı (RDWC), akyuvar (WBC), lenfosit (LYM), monosit (MON), granülosit (GRN) sayıları, lenfosit (LY), monosit (MO), granülosit (GR) yüzdeleri, trombosit sayısı (PLT), trombosit yüzdesi (PCT), ortalama trombosit hacmi (MPV), trombosit dağılım sıklığı (PDWC) gibi hematolojik parametreleri kan sayım cihazında; serum alkalen fosfataz (ALP), aspartat aminotransferaz (AST), alkali fosfataz (ALP), gamma-glutamil transpeptidaz (GGT), total protein (TP) albümin (A), globulin (G) total bilirubin (TB) indirekt bilirubin (İB), kreatin, kreatin kinaz (CK), kreatin kinaz MB (CK-MB), üre, ürik asit (UA), kan üre azotu (BUN) ve amilaz biyokimyasal parametreleri oto analizörde belirlendi. HCT (p<0.001), MCV (p<0.001) ve MCH (p<0.001), CK (p<0.05) ve amilaz (p<0.001) Karagül koyun ırkında; LYM (p<0.05), RDWC (p<0.001), PLT (p<0.001), PCT (p<0.001), TP (p<0.05) ve IB (p<0.001) ise Norduz koyun ırkında daha yüksekti. Diğer parametrelerdeki değişimler önemsizdi. Sonuç olarak, Karagül ve Norduz koyun ırklarına ait bazı hematolojik ve biyokimyasal parametrelerdeki farklılıklar ırklara ait bir özellik olabilir. Elde edilen verilerin özellikle Veteriner Hekimlere, bu koyun ırklarına ait hastalıkların erken tanısında ve tedavisinde, prognozunda ve de bu ırklar ile ilgili yapılacak araştırmalarda referans olabileceği kanısındayız.

Anahtar Kelimeler:

Biyokimya, Hematoloji, Karagül, Koyun, Norduz

The Some Hematological and Biochemical Parameters In Karakul and Norduz Sheep

In this study was aimed to compare the some hematological and biochemical parameters of Karakul and Norduz sheep breeds healthy, at the same age, care and feeding conditions. Fifteen sheep from each of group, totally 30, were included to the study. It determined the whole hematological parameters such as blood red blood cell count (RBC), hemoglobin (HGB), hematocrit (HCT), mean red blood cell volume (MCV), mean red blood cell hemoglobin (MCH), mean red blood cell hemoglobin concentration (MCHC), red blood cell distribution density (RDWC) ), counts of lymphocyte (LYM), monocyte (MON), granulocyte (GRN), percents of lymphocyte (LY), monocyte (MO), granulocyte (GR) , platelet count (PLT), platelet count (PCT) MPV), platelet distribution frequency (PDWC) by a blood count device; biochemical parameters such as albumin phosphatase (ALP), aspartate aminotransferase (AST), alkaline phosphatase (ALP), gamma-glutamyl transpeptidase (GGT), total protein (TP) albumin (A), globulin (G) total bilirubin (TB) indirect bilirubin, creatine kinase (CK), creatine kinase MB (CK-MB), urea, uric acid (UA), blood urea nitrogen (BUN) and amylase by autoanalyser. HCT (p<0.001), MCV (p<0.001) and MCH (p<0.001), CK (p<0.05) and amylase (p<0.001) were higher in Karakul sheep, LYM (p<0.05), RDWC (p<0.001), PLT (p<0.001), PCT (p<0.001), TP (p<0.05) and IB (p<0.001) were higher in Norduz sheep. The changes in other parameters were no significant. As a result, differences in some haematological and biochemical parameters of Karakul and Norduz sheep breeds may be breed characteristic of them. We believe that these data may be a reference to the veterinarians in the early diagnosis and treatment, prognosis of diseases of this sheep breeds and to be carried out in the researches on these breeds.

Keywords:

Biochemistry, Hematology, Karakul, Norduz, Sheep,

PDF

___

Anonim, (2016). Genel Tarım Sayımı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara. Anonim, (2017). http://morfikirler.com/karagul-koyunu-ozellikleri-ve-karagul-koyunu-yetistirme). Erişim tarihi:16.05.2017. Akçapınar H, (2000). Koyun Yetiştiriciliği. Yenilenmiş 2. Baskı, İsmat Matbaacılık, Ankara. Altınsaat Ç, (2001). Akkaraman koyunlarda B12 vitamini ve folik asit düzeyleri ile bazı hematolojik ve biyokimyasal değerler arasındaki ilişki. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 48, 141- 145. Altıntaş A, Fidancı UR, (1993). Evcil hayvanlarda ve insanda kanın biyokimyasal normal değerleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 40, 173-186. Avcı G, Küçükkurt İ, Fidan F, Eryavuz A, Aslan R, Dündar Y, (2008). Nakil işlemine tabi tutulan koyunlarda vitamin C ve ksilazin uygulamasının kortizol ve lipid peroksidasyon ile bazı biyokimyasal parametrelere etkisi, F.Ü. Sağ. Bil. Derg, 22 (3), 147 152 Baumgarthner W., Perthaner A (1994). Influence of age, season and pregnancy upon blood parameters in Austrian Karakul sheep, Small ruminant research 13, 2147-151. Belge F, Yur F, Bildik A, Değer Y, Dede S, (1997). Karagül koyunlarında bazı kan parametrelerinin araştırılması. YYÜ Vet Fak Derg. 8 (1-2) 43-46 Bingöl M, (1998). Norduz koyunlarının döl ve süt verimleri ile büyüme–gelişme ve dış yapı özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Van. Gökçe G, Kızıltepe Ş, (2013). Alterations in haematological and biochemical parameters in morkaraman sheep with natural psoroptes ovis ınfestation . Kafkas Univ Vet Fak Derg 19 (6): 975-978. Kırk K, (2002). Van İli Hayvansal Üretim Raporu, TC. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, 82-89, Ankara. Mert N, Gündüz H, Akgündüz V, Akgündüz M, (2003). Merinos melezi koyunlarda bazı biyokimyasal kan parametreleri ile verim arasındaki ilişkiler. III- glikoz, alkali fosfataz, seruloplazmin. Turk J Vet Anim Sci, 27, 583-588. Meyer DJ, Harvey JW, (2004). Veterinary Laboratory Medicine: Interpretation and Diagnosis, 3rd ed., 5, W.B. Saunders Company, Philadelphia. Nisbet C, Yarım Gf, Çiftçi G, (2006). Sağlıklı Karayaka ırkı koyunlara ait bazı serum biyokimyasal değerleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 53, 57-59. Ocak E, Bingöl M, Gökdal Ö (2009). Van yöresinde yetiştirilen norduz koyunlarının süt bileşimi ve süt verim özellikleri. YYÜ Tar Bil Derg, 19 (2), 85-89. Öncü C, (1970). Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinde Karagül koyunu yetiştirilmesi ve Astragan imali. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları: 412, Yardımcı ders kitabı:139, Ankara Üniversitesi Özyurtlu N, Gürgöze S, Bademkıran S, Şimşek A, Çelik R, (2007). İvesi koyunlarda doğum öncesi ve sonrası dönemdeki bazı biyokimyasal parametreler ve mineral madde düzeylerinin araştırılması. FÜ Sağ Bil Derg, 21, 33-36 Şimşek Ö, Karaşahin T, Güner B, Dursun Ş, (2015). Hasak ve hasmer melez koyun ırklarına ait bazı hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Ata Üni Vet. Bil. Derg. 10 (1), 27-32. Tufan E, Aslan Ö (2009). Doğal akut babesiosisli koyunlarda bazı kan parametrelerinin belirlenmesi. Sağ Bil Derg, 18(1) 33-37. Turgut K, (2000). Veteriner Klinik Laboratuar Teşhis, Bahçıvan Basım, Konya. Yiğit AA, Kısa Ü, Arıkan Ş, Akçapınar H, Taşdemir U, (2002). Sakız x Karayaka melezi G1 koyunlarının kan parametreleri üzerine cinsiyet ve yaşın etkisi. SÜ Vet Fak Derg, 17, 59-63.