Hayvanlarda Florozis,Teşhis,Tedavi ve Koruma

Flor, metabolizma için gerekli elementlerden biridir, genellikle doğada flor bileşikleri halinde bulunur. Florozis, doğal olarak flor yönünden zengin su kaynakları bulunan ve flor düzeyi yüksek topraklarda yetişen yem bitkilerinin tüketilmesi sonucu veya endüstriyel etkinliklerle çevrenin, su ve yemlerin kontamine olduğu alanlarda görülür. Florozis sonucunda organizmanın yumuşak ve sert dokularında patolojik değişiklikler oluşur. Florozis yalnızca bir sağlık problemi olmayıp aynı zamanda hayvanlarda kilo kaybı da oluşturan ekonomik bir sorundur. Bu nedenle florozisin oluşmasının engellenmesi ve tedavisi gerekmektedir. Bu derlemede florozisin teşhisi, tedavisi ve önlenmesi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Flor, Florozis, Teşhis, Tedavi, Koruma

Hayvanlarda Florozis,Teşhis,Tedavi ve Koruma

Fluor, one of the essential elements, is required for the metabolism and generally found as flour compounds in nature. Fluorosis occurs when animals consume feed grown in high fluoride containing soils because of fluoride rich water sources. It is also sometimes observed in areas where water and feed are contaminated due to pollution from industrial processes. As a result of fluorosis, pathological changes occur in soft and hard tissues of organism. Fluorosis does not only cause health problems, it also creates economic problems due to productivity losses in animal husbandry. For this reason, fluorosis should be prevented to occur and treated. In this review, diagnosis, treatment and prevention of fluorosis are emphasized.

Keywords:

Fluor, Fluorosis, Diagnosis, Treatment, Prophylaxis,

PDF

___

Allcroft R, Burns KN (1969). Alleviation of industrial fluorosis in a herd, Fluoride, 2(1), 55-59.

Ammerman CB, Arrington LR, Shirley RL, Davis GK (1964). Comparative effects of fluorine from soft phosyoshate, calcium fluoride and sodium fluoride on steers, J Anim Sci, 23, 409-413.

Aras S, Tunç ES, Saroğlu I, Küçükesmen Ç (2005). Florozis tanısında hasta hikayesinin önemi (Vaka Nedeniyle) AÜ Dis Hek Fak Derg, 32(1), 71-78

Arceivala S (1977). Defluoridation methods for small communities, In “Seminar on Problems of high fluoride waters”, 10 September, Erzurum, 1977.

Arslan S (2008). Florozisli keçilerde tiroit hormonlarıyla flor düzeyleri arasındaki ilişki, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Van.

Atabey E (2005). Tıbbi Jeoloji, Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, s 216, Ankara.

Aytuğ CN, Alaçam E, Görgül S, Gökçen H, Tuncer SD, Yılmaz K (1991). Sığır Hastalıkları, Tüm Vet Hayv Hiz San Tic Ltd Sti., Yayın No 3, 457- 460.

Aytuğ CN, Alaçam E, Özkoç Ü, Yalçın BC, Gökçen H, Türker H (1990). Koyun Keçi Hastalıkları ve Yetiştiriciliği, Tüm Vet Hayv Hiz San Tic Ltd Şti, Yayın No 2, 311-313.

Bardsen A, Klock KS, Bjorvatn K (1999). Dental fluorosis among persons exposed to high- and low- fluoride drinking water in Western Norway, Community Dent Oral Epidemiol, 27, 259-267.

Bildik A, Camas H (1996). The research of the some specific liver enzyme activities and PBI values in the blood serums of sheep with fluorosis, Kafkas Univ Fen Bil Derg, 1:16-23.

Blood DC, Radostits OM, Henderson JA (1983). Fluorine Poisoning, Veterinary Medicine, Sixth Edition, London.

Brudevold F, Bakhos Y, Gron P (1973). Fluoride in human saliva after ingestion of aluminium chloride and sodium fluoride or sodium monofluorophosphate, Archs Oral Biol, 18, 699-706.

Cerklewski FL (1997). Fluoride bioavailability-nutritional and clinical aspects, Nutrition Res, 17(5), 907-929.

Choubisa SL (1999). Some observations on endemic fluorosis in domestic animals in Southern Rajasthan (India), Veterinary Research Communications, 23, 457–465.

Cinar A, Selcuk M (2005). Effects of chronic fluorosis on thyroxine, triiodothyronine, and protein-bound iodine in cows, Fluoride, 38(1), 65–68.

Clay AB, Suttie JW (1987). Effect of dietary fluoride on dairy cattle; Growth of young heifers, J Dairy Sci, 70, 1241–1251.

Comba B (2010). Kronik florozisin koyunlarda bazı mineral maddeler ve hormonlar üzerine etkilerinin araştırılması, YYÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi, Van, 2010.

Çetin N, Bilgili A, Eraslan G, Koyu A (2004). Tavşanlarda flor uygulamasının bazı kan parametreleri üzerine etkisi, Erciyes Üniv Sağ Bil Derg, 13(2) 46-50.

David LO (2009). Fluoride and environmental health: a review, Rev Environ Sci Biotechnol, 8, 59–79.

Doğan İ (2002). Florozisli koyunlarda antioksidan maddelerin incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van.

Donmez N, Cinar A (2003). Effects of chronic fluorosis on electrocardiogram in sheep, Biol Trace Element Res, 92(2), 115–122.

Dökmeci İ (1985). Farmakoloji Kitabı, Edirne Ünv, Farmakoloji Anabilim Dalı, Arkadaş Tıp Yayınları, Beta Basım Yayım AŞ.

Ekambaram P, Paul V (2001). Calcium preventing locomotor behavioral and dental toxicities of fluoride by decreasing serum fluoride level in rats, Environ Toxicol and Pharmacol, 9(4), 141–146.

Eren E, Ozturk M, Mumcu EF, Canatan D (2005). Fluorosis and its hematological effects. Toxicol and Health, 21, 255-258.

Ergun H, Rüssel HA, Baysu N, Dundar Y (1987). Studies on the fluoride contents in water and soil urine, bone, and teeth of sheep on, Dtsch Tierörztl Wschr, 94, 416–420.

Ersoy E, Bayşu N (1986). Biyokimya, Ankara Üniversitesi Vet Fak Yayınları, Ankara.

Fidancı UR, Salmanoğlu B, Maraşlı Ş, Maraşlı N (1998). İç Anadolu Bölgesinde doğal ve endüstriyel florozis ve bunun hayvan sağlığına etkileri, Tr J Vet Anim Sci, 22, 537–544.

Guo XY, Sun GF, Sun YC (2003). Oxidative stress from fluoride-induced hepatotoxicity in rats. Fluoride, 36, 25-29.

Goodman LS, Gilman A (1980). The Pharmalogical Basis of Therapeutics. 6 th Edit, Mac Millan Publishing, Co Inc., 1546.

Heifetz SB, Horowitz HS (1984). The amounts of fluoride in current fluoride therapies safety condsiderations for children, J Dent Child, 51 (4), 257–269.

Jaganmohan P, Narayana Rao SVL, Sambasiva Rao KRS (2010). Biochemical and haematological investigations on fluorosis threaten patients at nellore district, Andhra Pradesh, India, World J Med Sci, 5 (3):54-58.

Jones WG (1972). Fluorosis in dairly herd, Vet Res, 90, 503–507.

Kant V, Verma PK, Pankaj NK, Kumar J, Kusum, Raina R, Srivastava AK (2009). Haematological profile of subacute oral toxicity of fluoride and ameliorative efficacy of aluminium sulphate in goats, Toxicol Int,16,31

Karadeniz A, Altintas L (2008). Effects of Panax Ginseng on fluorideinduced haematological pattern changes in mice, Fluoride 41(1), 67–71 Kaya S, Sanlı Y, Pirinçci, Yavuz H, Baydan E, Demet Ö, Bilgili A (1995). Veteriner Klinik Toksikoloji, Medisan Yayınevi Ankara, bölüm 2, 80-85. Kırvar E (1991): Doğu Anadolu Bölgesinde normal ve florozis belirtisi gösteren koyunlarda serum kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, üre ve ürik asit düzeyleri ile ilgili araştırma, Ankara Üniv, Sağlık Bilimleri Ens, Biyokimya Anabilim Dalı, Doktora Tezi.

Kilicalp D, Cinar A, Belge F (2004). Effects of chronic fluorosis on electrocardiogram in dogs, Fluoride, 37(2), 96-101.

Maheshwari RC (2006). Fluoride in drinking water and its removal meenakshi, J Haz Mat B, 137, 456-463.

Mythili K ve Someswari DK (2010). Haematological indices in osteofluorosis in a tinny village, Bioscan 5(2), 255-258.

Oruç N (2007). Occurrence and problems of high fluoride waters in Turkey: an overview, Environ Geochem Health, 30, 315-323.

Oto G (2002). Muradiye ve Çaldıran yöresinden alınan su ve koyunların kan örneklerindeki flor düzeyine mevsimsel değişimlerin etkisi, YYÜ Saglık Bil Enst, Yüksek Lisans Tezi, Van.

Patra RC, Dwivedi SK, Bhardwaj B, Swarup D (2000). Industrial fluorosis in cattle and buffalo around Udaipur, India, Science Total Environ, 253, 145–150.

Sansar E (1972). Isparta bölgesindeki okul çocuklarında DMF indeksinin tayini, Diş Hek Derg, 3, 195–198.

Sel T (1991). Doğu Anadolu Bölgesinde normal ve florozis belirtisi gösteren koyunlarda serum spesifik karaciğer enzimleri ve alkalen fosfataz düzeylerinin araştırılması, Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Doktora Tezi, Ankara.

Shanthakumari D, Srinivasalu S, Subramanian S (2004). Effect of fluoride intoxication on lipid peroxidation and antioxidant status in experimental rats, Toxicology, 204, 219–228.

Shupe JL, Olson AE (1971). Clinical aspects of fluorosis in horses, J Am Vet Med Assoc, 158(2), 167–174.

Shupe JL (1980). Clinicopathologic features of fluoride toxicosis in cattle, J Anim Sci, 51(3), 746–758.

Şanlı Y, Kaya S (1995). Veteriner Klinik Toksikoloji, Medisan Yayınevi, 80– 8

Uslu B (1984). Floroziste iskelet gelişmesi, T Kl Tıp Bil Araşt Derg., 2, 37–

Yaşar S (2003). Florozisli koyunlarda vitamin ve mineral düzeylerin incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van.

Zhan X, Xu Z, Li J, Wang, M (2005). Effects of fluorosis on lipid peroxidation and antioxidant systems in young pigs, Fluoride, 38, 15716

Wang W, Ribang L, Jian T, Luo K, Yang L, Li H, Li Y (2002). Adsorption and leaching of fluoride in soils of China, Fluoride 35(2), 122-129

World Health Organization (1984).Fluorine and Fluorides, IPCS International Programme on Chemical Safety, Environmental Health Criteria 36, Geneva, Xiang QY, Chen LS, Chen XD, Wang CS, Liang YX, Liao QL, Fan DF, Hong P, Zhang MF (2005). Serum fluoride and skeletal fluorosis in two villages in Jıangsu Province, China. Fluoride 38(3), 178-184.