Çaldıran’da Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Bazı Verim Özelliklerinin Araştırılması

Bu çalışma; Van ili Çaldıran ilçesinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarının döl verimi ile kuzularının büyüme ve yaşama gücü özelliklerinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini, Van ili Çaldıran ilçesinde iki farklı özel hayvancılık işletmesinde yetiştirilen 237 Akkaraman koyunu ve bunlardan elde edilen 221 kuzu oluşturmuştur. Kuzuların büyüme ve yaşama gücü özelliklerinin belirlenmesi amacıyla doğum ağırlığı, 15, 30, 60 ve 90. gündeki canlı ağırlıkları ve ölen kuzu sayıları kayıt edilmiştir. Koyunların döl verimi parametrelerini belirlemek için ise gebelik, kısırlık, doğum, abort, tek doğum, ikiz doğum ve kuzu verimi oranları ile bir doğuma kuzu sayısına bakılmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde en küçük kareler metodu yöntemi kullanılmıştır. Akkaraman kuzularına ait doğum ağırlığı, 15, 30, 60 ve 90. günde tespit edilen canlı ağırlık değerleri sırasıyla 4.29, 6.76, 9.30, 14.44 ve 19.69 kg olarak tespit edilmiştir. Akkaraman kuzularına ait 15, 30, 60 ve 90. gün yaşama gücü değerleri sırasıyla %97.74, 96.83, 96.38 ve 95.92 olarak saptanmıştır. Akkaraman kuzularına ait 30., 60. ve 90. günlük canlı ağırlık artışı ortalamaları ise 167, 169 ve 171 gr olarak belirlenmiştir. Çalışmada gebelik, kısırlık, doğum, abort, tek doğum, ikiz doğum, ve kuzu verimi oranları ile bir doğuma kuzu sayısı sırasıyla %91.14, %8.86, %89.88, %1.39, %96.25, %3.75, %93.25 ve 1.03 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Çaldıran ilçesinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarında gerek döl verimi gerekse kuzuların büyüme ve yaşama gücü bakımından tartışılan literatür bulgularıyla benzer durumda oldukları tespit edilmiştir. Bu nedenle, Akkaraman koyununun bölgeye iyi bir adaptasyon göstermeleri ve sahip oldukları avantajları nedeniyle Çaldıran ilçesi şartlarında da yetiştiriciliği yapılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Akkaraman Koyunu, Büyüme, Çaldıran, Döl Verimi, Yaşama Gücü.

The Investigation of Some Production Traits of Akkaraman Sheep Bred in Çaldıran

This study was carried out to investigate the reproductive efficiency of Akkaraman sheep raised in Çaldıran district of Van province and the growth and survival characteristics of their lambs. The animal material of the study consisted of 237 Akkaraman sheep and 221 lambs raised in two different private livestock farms in the Çaldıran district of Van. live weights on birth, 15th, 30th, 60th, and 90th days and the number of dead lambs were recorded to determine the growth and survival characteristics of lambs. Pregnancy, infertility, parturition, abortion, single born, twin born fecundity rates and litter size of sheep were examined to determine the fertility parameters of sheep. The least squares method was used in the statistical analysis. Birth weights, 15th, 30th, 60th and 90th days live weight of Akkaraman lambs were determined as 4.29, 6.76, 9.30, 14.44 and 19.69 kg, respectively. The survival rates of Akkaraman lambs on 15th, 30th, 60th and 90th day were found as 97.74%, 96.83%, 96.38% and 95.92% respectively. The daily weight gain of Akkaraman lambs 30th, 60th and 90th day were found to be 167, 169 and 171 g, respectively. Pregnancy, infertility, parturition, abortion, single born, twin born, fecundity rates and litter size of Akkaraman sheep were 91.14%, 8.86%, 89.88%, 1.39%, 96.25%, 3.75%, 93.25% and 1.03, respectively. In conclusion, Akkaraman sheep raised in Çaldıran district were found to be in a similar position with the discussed literature findings in terms of both reproductive efficiency and growth and survival characteristics of their lambs. Therefore, Akkaraman sheep can be raised in Çaldıran district conditions due to their good adaptation to the region and the advantages they have.

Keywords:

Akkaraman Sheep, Fertility Traits, Caldıran, Growth, Survival Rates,

PDF

___

Akçapınar H. Koyun Yetiştiriciliği. Yenilenmiş 2. Baskı, Ankara: İsmat Matbaacılık; 2001.
Akçapınar H, Kadak R, Odabaşıoğlu F. Morkaraman ve Kangal Akkaraman koyunlarının döl verimi ve süt verimi üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 1982;29:3-4.
Baş S, Vanlı Y, Ülker H, Karaca O, Aygün T. Transferrin polimorfizminin Karakaş kuzuların bazı verim özellikleriyle ilişkileri. KSÜ Fen Bil Enst Derg. 1995;1(2):43-66.
Çolakoğlu N, Özbeyaz C. Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karşılaştırılması. Turk J Vet Anim Sci. 1999;23:351-360.
Demirel M, Kurbal ÖF, Aygün T, Erdoğan S, Bakıcı Y, Yılmaz A, ve ark. Effects of different feeding levels during mating period on the reproductive performance of Norduz ewes and growth and survival rate of their lambs. J Biol Sci. 2004;4(3):283-287.
Gürsoy O. Small Ruminant Breeds of Turkey. In: Iniguez L (Editor). Characterization of Small Ruminant Breeds in West Asia and North Africa Volume 1 West Asia. ICARDA, ISBN 92-9127-164-9, 2005.
Güngör ÖF, Ünal N. Some production characteristics of Bafra, Akkaraman, Bafra × Akkaraman F1 and B1 sheep genotypes. Ankara Univ Vet Fak Derg. 2020;67:335-342.
Güney O. Akkaraman koyunlarının İvesi Koçları ile Çeşitli Verimler Yönünden Islahı Olanakları. Doçentlik Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 1979.
Karaca O, Demirel M, Kaygısız A, Altın T. Köylü işletmelerinde gebeliğin son döneminde farklı düzeylerde beslemenin Karakaş koyunlarının canlı ağırlık, kuzuların doğum ağırlığı ve yaşama gücüne etkileri. YYÜ Zir. Fak. Derg. 1993;3(1-2):57-72.
Kaymakçı M, Sönmez R. İleri Koyun Yetiştiriciliği. İzmir: Ege Üniv Basımevi; 1996.
Mundan D, Özbeyaz C. Akkaraman, Kıvırcık x Akkaraman G1 ve Sakız x Akkaraman G1 koyunlarda süt verim özellikleri ile kuzularda büyüme ve yaşama gücü. Lalahan Hay Araşt Enst Derg. 2004;44:23-35.
Örkiz M, Kaya F, Çatla H. Kangal tipi akkaraman koyunlarının bazı önemli verim özellikleri. Lalahan Zoot Araşt Enst Derg. 1984;24(1-4):15-33.
Özbey O, Esen F, Aysöndü MH. Kıvırcık x (Sakız x Morkaraman) Fı ve Sakız x (Kıvırcık x Morkaraman) Fı melez kuzularda verim özellikleri. I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. YYÜ Vet Fak Derg. 2000;11(2):27-33.
Özcan L. Koyunculuk. Ankara: Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü Yayın Dairesi Başkanlığı Mesleki Yayınları, 1990.
Özsoy MK, Akbulut Ö, Baş S, Vanlı Y. İvesi x Morkaraman melezlemesinde bazı faktörlerin koyun verimliliğine etkileri, 3. Kirli yapağı ve kırkım sonu vücut ağırlığı. Doğa Tr J of Vet and Anim Sci. 1992;16:369-379.
Öztürk D, Karkacıer O. Süt sığırcılığı yapan işletmelerin ekonomik analizi: Tokat ili Yeşilyurt ilçesi örneği. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2008;25(1):15-22.
Polatsu Ş, Kor A, Cedden F, Başpınar E, Ertuğrul M, Işık N. Akkaraman, İvesi x Akkaraman (F1) ve Sakız x Akkaraman (F1) erkek kuzularının besi özellikleri. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 1997;7(2):61-64.
SPSS (2013). IBM SPSS statistics 22.0 New York: IBM Corp.
TAGEM (2009). Türkiye Evcil Hayvan Genetik Kaynakları. Ankara https://www.tarim.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/Katalog%20T%C3%BCrk%C3%A7e.pdf, Erişim tarihi: 02.09.2020.
Tekerli M, Gündoğan M, Akıncı Z, Akcan A. Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi koyunlarının Afyon koşularındaki verim özelliklerinin belirlenmesi I. döl verimi ve yaşama gücü. Lalahan Hay Araş Derg. 2002;42(2):29-36.
Türkmen C. Çaldıran’da Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Bazı Verim Özelliklerinin Araştırılması. Yüksek lisans tezi, Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2018.
Yavuz İH. Akkaraman Kuzularında Yaşama Gücü, Büyüme ve Vücut Ölçüleri. Yüksek lisans tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015.