Başörtülü Muhafazakar Kadınların Değişen Yaşam Biçimlerinin Serbest Zaman Kavramı Çerçevesinde İncelenmesi

Türkiye’de, özellikle 1980’li yıllarla birlikte yaşanan toplumsal değişimler, bireylerin hayatlarında da geri döndürülemez bir farklılaşmayı beraberinde getirmiştir. Bu dönemden itibaren, değişen siyasi yapının da etkisiyle dünya çapındaki ekonomik küreselleşmenin etkisi altına giren Türkiye, bir tüketim toplumu olma yolunda hızla ilerlemeye başlamıştır. Yeni benimsenmeye başlanan sosyal yapı içerisinde gerek bireysel gerekse toplumsal alanda yaşanan farklılaşmaların en dikkat çekici olanlarından biri, Türk toplumunda genellikle hayatını dinî kurallar çerçevesinde sürdürmeye özen gösteren bireylerin yaşantılarında ortaya çıkmıştır. Bu anlamda değişen toplumsal yapı, Türk toplumunda muhafazakar olarak nitelendirilen dindar kesimin, dindarlık ile modernitenin bir aradalığı çerçevesinde yorumlanabilecek, bir diğer deyişle sekülerleşme teorilerinden biri olan eklektik paradigma ile büyük ölçüde örtüşen, yeni bir yaşam tarzı geliştirmelerine neden olmuştur. Bu yeni yaşam biçimi özellikle, bireylerin gündelik hayat içerisinde gerçekleştirdikleri serbest zaman faaliyetlerinde görünür hale gelmektedir. Serbest zaman en temel haliyle, günümüzde ekonomik kazanç elde etme amacı olmaksızın, bireylerin dinlenme, eğlenme, kendine vakit ayırma gibi genellikle maddi harcamanın yapıldığı ve bu anlamda tüketim çerçevesinde gerçekleştirilen faaliyetlerin söz konusu olduğu zaman dilimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla serbest zamanı, tüketimden ayrı düşünmek olanaksızdır. Nitekim bu araştırmada muhafazakar kesimin yaşam biçimindeki değişimi anlayabilmek amacıyla, maddi manevi tüketimin yapılabildiği serbest zamanlar, başörtülü kadın örneklemi üzerinden gerçekleştirilen alan araştırması ile incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırmayı gerçekleştirmek üzere oluşturulan Başörtülü Muhafazakar Kadınlarda Serbest Zaman Eğilimi Ölçeği, İstanbul’da yaşayan, en az 15 yaşında, kendisini dindar olarak tanımlayan 706 başörtülü kadın bireye uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizleri Smart PLS Version 3.3.2. ve IBM SPSS Statistics 26 paket programlarında gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi ile, araştırmaya katılan başörtülü muhafazakar kadınların serbest zaman faaliyetlerinde bir sekülerleşme yaşayıp yaşamadıkları anlaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

muhafazakarlık, başörtüsü, serbest zaman, tüketim, din sosyolojisi

Analyzing of the Changing Lifestyles of Conservative Headscarved Women in Context of Leisure Time

Social changes in Turkey, especially with the 1980s, brought along an irreversible differentiation in the lives of individuals. One of the most striking of these differentiations has emerged in the lives of individuals who generally take care to live according to the religious rules. In this sense, the changing social structure has caused the religious segment, which is described as conservative in Turkish society, to develop a new lifestyle that can be interpreted within the framework of the coexistence of religiosity and modernity, in other words, which largely coincides with the eclectic paradigm, which is one of the secularization theories. This new way of life becomes visible especially in the leisure time activities of individuals in daily life practices. Today, leisure time appears as the time period in which individuals generally spend money, such as resting, having fun, spending time for themselves, and in this sense, activities based on consumption. Therefore, it is impossible to think of leisure time separately from consumption. As a matter of fact, in this study, a field study was conducted on a sample of headscarved women in order to understand the changings in the lifestyle of the conservative individuals. The Leisure Time Tendency Scale for Heascarved Women, which was createdto carry out the research, was applied to 706 headscarved female individuals living in Istanbul, at least 15 years old, who defined themselves as religious. The data obtained from the field has been analyzed by Smart PLS Version 3.3.2. and IBM SPSS Statistics 26 package programs. With the analysis of the data, it has tried to be understood whether conservative women with headscarf participating in this research experience a secularization in their leisure time activities.

Keywords:

conservatism, headscarf, leisure time, consumption, sociology of religion,

PDF

___

Abalı, Nurullah. Geleneksellik ve Modernizm Açısından Kılık Kıyafet. İstanbul: İlke Yayıncılık, 2009.
Arslantürk, Zeki, Amman, Tayfun. Sosyoloji: Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2000.
Asanatuci, Zülal. Başörtülü Muhafazakar Kadınlarda Serbest Zaman Algısı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2022.
Atay, Tayfun. Din Hayattan Çıkar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
Avcı, Özlem. İstanbul’da Dindar Üniversite Gençliği: İki Dünya Arasında. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
Aydınalp, Halil. Din ve Dünyevileşme: Kuzey Kıbrıs Örneği. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2018.
Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi, 2021.
Barbarosoğlu, Fatma. Şov ve Mahrem. İstanbul: Profil Yayınları, 2013.
Batuman, Bülent. Milletin Mimarisi: Yeni İslamcı Ulus İnşasının Kent ve Mekân Siyaseti. Şahika Tokel (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları, 2019.
Bourdieu, P., Outline of a Theory of Practice, (Çev. R. Nice), Cambridge: Cambridge University of Press, 1977.
Bruce, Steve. “Sekülerleşme: Sistematik Bir Betimleme”. çev. İhsan Çapcıoğlu. Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. Ed. İhsan Çapcıoğlu, M. Ali Kirman. 25-45. Otto, 2015.
Büyüköztürk, Şener. vd., Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi, 2021.
Çapcıoğlu, İhsan. Modernleşen Türkiye’de Din ve Toplum. Ankara: Otto Yayınları, 2011.
Göle, Nilüfer. İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri, İstanbul: Metis Yayınları, 2000.
Göle, Nilüfer. Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları. 2010a.
Göle, Nilüfer. İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa, İstanbul: Metis Yayınları. 2010b.
Kirman, M. Ali ve Ertit, Volkan (ed.). Sekülerleşme Tartışmaları. Ankara: Kadim Yayınları, 2019.
Okumuş, Ejder. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Dönemi Din-Devlet İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1999.
Mehmet Özay, Sekülerleşme ve Din, İstanbul: İz Yayıncılık, 2007.
Özdalga, Elisabeth. İslamcılığın Türkiye Seyri: Sosyolojik Bir Perspektif. Gamze Türkoğlu (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Sancar, Serpil, Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
Köse, Ali. Laik Ama Kutsal. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2006.
Köse, Ali. Enteller Aleykümselam Der Mi? İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
Köse, Ali, 21. Yüzyılda Dinin Geleceği: Kutsalın Dönüşü, İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
Wilson, Bryan, Religion in Secular Society, London: Penguin Books, 1969.
https://www.independent.co.uk/life-style/fashion/nike-victory-swim-hijab-collection-online-a9240481.html-18 Mayıs 2020.
https://www.milliyet.com.tr/skorer/galeri/nike-turban-uretti-2410926 / 18 Mayıs 2020.