Tek Parti İktidarında Burdur’da İdari Alanda Yapılan Düzenlemeler (1923-1950)

İlkçağlardan itibaren önemli bir yerleşim alanı olan Burdur 1391 tarihinde Yıldırım Bayazit tarafından Osmanlı devletinin sınırlarına dâhil edilmiştir. Bu tarihten itibaren Burdur, Osmanlı için önemli yerleşim merkezlerinden birisi konumuna gelmiştir. Osmanlı devletinin kuruluş döneminde mezkûr yer, Anadolu’ya bağlı Hamit adındaki sancağın merkezi birimlerindendir ve son derece küçük yerleşim alanıdır. 15. Yüzyıldan itibaren önce liva, sonra sancak en son olarak da tek parti döneminde vilâyet yapılan Burdur’da çeşitli tarihlerde idari alanlarda çok sayıda yenilikler ve düzenlemeler yapılmıştır. Tek Parti Döneminde Burdur’da İdari Alanda Yapılan Düzenlemeler (1923-1950) adlı çalışmadaki amaç, Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’ye kadar geçen süre içerisinde vilâyetteki idarî değişimleri kapsamlı bir biçimde bilimsel veriler ışığında ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmada yöntem olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri, Resmî Gazete yayınları ve Türkiye İstatistik Kurumu olmak üzere; araştırma ve inceleme eserlerden faydalanılmış ve bilimsel metotlar temel alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Burdur, Cumhuriyet, Düzenleme, İdari Yapı

Regulations Made in the Administrative Area in Burdur under the Single Party Period (1923-1950)

Burdur, which has been an important settlement area since the early ages, was included in the borders of the Ottoman state by Yıldırım Bayezid in 1391. Burdur had become one of the important settlement centers for the Ottoman Empire From this date. This area had been the central unit of the sultan named Hamit of Anatolia during the foundation period of the Ottoman state and it was a very small residential area. Many innovations and arrangements were made in administrative areas in various periods in Burdur, which was first made from the 15th century to the city of liva, then to sanjak and finally to the province. In this study, the administrative changes in the Burdur were handled extensively from 1923 to 1950. This work was created mainly archive records, Official Gazette and TSI data and by research and investigation works.

Keywords:

Burdur, Republic, Regulation, Administrative Structure,

PDF

___

Arşiv Belgeleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A.) BCA, Fon Kodu: 30.18.1.1, Yer No:1.4.5. BCA, Fon Kodu: 30.18.1.1, Yer No:7.34.20. BCA, Fon Kodu: 30.18.1.1, Yer No:8.42.1. BCA, Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer No:82.536.17 BCA, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No:66.55.4. BCA, Fon Kodu: 30.11.1.2, Yer No:105.22.20. BCA, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No:109.43.1 BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:64.38.9; BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:144.5.15; BCA, Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer No:134.964.4; BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:151.4.4; BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:155.25.1. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:161.11.4 BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:171.32.6. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:174.9.8 BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:174.24.16. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:198.14.17. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:197.7.6. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:202.11.35. BCA, Fon Kodu: 30.1.1.0, Yer No:23.11.18;
Resmi Gazeteler Resmi Gazete, 12 Ocak 1931, Sayı: 1697, s.164. Resmi Gazete, 16 Şubat 1930, Sayı: 1425, s.8717. Resmi Gazete, 3 Temmuz 1934, Sayı: 2742, s.8740. Resmi Gazete, 28 Temmuz 1936, Sayı: 3367, s.7002-7003. Resmi Gazete, 25 Aralık 1936, Sayı: 3491, s.7461. Resmi Gazete, 26 Şubat 1941, Sayı: 4744, s.533. Resmi Gazete, 30 Ocak 1942, Sayı: 5020, s.5019. Resmi Gazete, 9 Şubat 1942, Sayı: 5028, s.2262. Resmi Gazete, 19 Mart 1942, Sayı: 5061, s.2482 Resmi Gazete, 28 Nisan 1942, Sayı: 5094, s.2765. Resmi Gazete, 28 Nisan 1942, Sayı: 5094, s.2765. Resmi Gazete, 13 Temmuz 1942, Sayı: 5156, s.3334. Resmi Gazete, 8 Ocak 1943, Sayı: 5259, s.4241. Resmi Gazete, 9 Haziran 1943, Sayı:5424, s.5261. Resmi Gazete, 24 Nisan 1945, Sayı: 5989, s.8542. Resmi Gazete, 6 Mart 1942, Sayı:6549, s.11566. Resmi Gazete, 24 Mart 1948, Sayı: 6865, s.13778. Resmi Gazete, 9 Haziran 1948, Sayı:6927, s.14510. Resmi Gazete, 21 Haziran 1948, Sayı: 6997, s.14214. Resmi Gazete, 18 Kasım 1948, Sayı: 7057, s.15138. Resmi Gazete, 6 Nisan 1950, Sayı: 7476, s.18273.
Kitap ve Makaleler Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, (Çev. Yavuz Alogan), 11. Basım, Kaynak Yayınları, İstanbul 2012. Akyol, Ferhat, “Milli Mücadele Döneminde Burdur (1918-1922)”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2015. Candeğer, Ümmügülsüm, “I. Dünya Savaşı’ndan Cumhuriyet’in İlanına Burdur ve Çevresi ve İz Bırakanları”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2014. Çavdar, Tevfik, Türk Demokrasi Tarihi (1839-1950), İmge Kitabevi, Ankara 1989. Çetin, Bayram, “Burdur Kent Coğrafyası”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2007. Gönüllü, Ali Rıza, Milli Mücadele Döneminde Burdur (1919-1922), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 27 (2010), ss.589-635. Karpat, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, (Çev. Emine Eroğlu), Timaş Yayınları, İstanbul 2010. Kür, Hasan, “210 Numaralı Şer’iyye Sicilline Göre Burdur Kazasının İdari, Sosyal ve Ekonomik Yapısı (H.1255-1261/M.1839-1845)” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2008. Ortaylı, İlber, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, 3. Baskı, Cedit Neşriyat, Ankara 2008. Tunç, Bilal, Cumhuriyet Döneminde Ayaş İlçesinin İdari Yapısı ve Nüfusu, İnsan ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7/2 (2018), ss.1423-1433. Tunç, Bilal, “Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (1950-1960)”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya 2015. Tuncel, Metin, “Burdur” Maddesi, İslam Ansiklopedisi (İSAM), c. VI, İstanbul 1992. Tunçel, Harun, Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2000) 2/10, ss.23-34. Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet Merkezi İstatistik Müdüriyeti Umumiyeti, Türkiye Nüfusu Umum Nüfus Tahriri, 28 Teşrini Evvel 1927, Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, Ankara 1928. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, 1935 Genel Nüfus Sayımı (Burdur Vilâyeti), Hüsnütabiat Basımevi İstanbul 1936. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1940 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul 1941. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1945 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul 1946. Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Çev. Yasemin Saner Gönen), İletişim Yayınları, İstanbul 2000.