II. Meşrutiyet’in İlanı Sırasında Kaybedilen Balkan Toprakları ve Olayların Basına Yansıması

Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra, meşrutiyeti ilan etmek şartıyla tahta çıkartılan Sultan II. Abdülhamid, bir yandan meclisin içerisindeki eleştirilerle uğraşırken, diğer yandan da acı sonuçları hala hafızalarda olan 93 harbi ile uğraşmak zorunda kalmıştı. Hezimetin ardından koşulları çok ağır olan Aya-Stefanos Antlaşması’nı imzalayan Sultan, devletin içinde bulunduğu kırılgan ortamda meşrutî sistemden ziyade, Padişahın mutlak otoritesinin daha pratik olduğunu görmüş ve dış siyasette de Aya-Stefanos Antlaşması’nın yerine ikame edilecek olan Berlin Konferansı’nda Rusya’yı dengelemek için başta İngiltere olmak üzere Almanya ve Fransa’nın desteğini alma yoluna gitmişti. ‘’İstibdat’’ olarak nitelendirilen 33 senelik iktidarı boyunca, bu denge politikasına bağlı kalan Sultan Abdülhamid’in, tahttan indirilmeden önce yeniden ilan etmeye zorlandığı meşruti sistem, ortaya çıkan kaosu durdurmak için yeterli olmamıştır. Bu makale, I. Dünya Savaşı öncesinde, Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan siyasi otorite boşluğu sebebiyle devletin Balkanlarda uğradığı kayıpları gözler önüne sermek üzere kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

II. Meşrutiyet, Osmanlı Devleti, Toprak Kayıpları, Balkanlar

Loss of Balkan Lands During Second Constitutional Era and their Reflections to Press

After Dethronement of Sultan Abdülaziz, Abdulhamid II was accepted as new sultan in condition of promulgation of a constitutional era. Abdulhamid II breasted political critics comes from new parliament and on the other gave a struggle against Russian invasion at Balkans and Caucasia in 1877-1978. Heavy defat of the war brought the Saint Stefano Agreement and the Sultan to ease the heavy term of the agreement lied its policy to British and French friendship. The terms of the agreement restored at Berlin Conference and Abdulhamid II instead of constitutional monarchy preferred a sort of absolutism for way of governing. His reign which is called as “istibdat/pressure” went on 33 years in a policy of political balance between European powers. Rising political opposition against to the Sultan obliged him to preannounce the Second Constitutional Era. But this system also was not sufficient for dissolution of the Empire. This research aims to shed lights on loss of Balkan lands of the Ottoman Empire emerged due to lack of authority before The First World War.

Keywords:

II. Constitutional Era, The Ottoman Empire, Loss of Lands, Balkans,

PDF

___

Arşiv Belgeleri BOA. HR. SFR.04. 831/115. BOA. HR.SYS.00199. BOA. HR.SYS.199/79. BOA. ZB.329/84.
Kitap ve Makaleler Adıyeke, Ayşe Nükhet -Nuri Adıyeke (2006), Fethinden Kaybına Girit, Bâb-ı Âli Kültür Yayıncılığı, İstanbul. Aksun, Ziya Nur (2017), II. Abdülhamid Han, haz. Erol Kılınç, Ötüken Yayınları, İstanbul. Ali Cevat Bey’in Fezlekesi (1960), İkinci Meşrutiyetin İlânı Ve Otuzbir Mart Hâdisesi, Hazırlayan: Faik Reişt Unat, TTK, Ankara. Ali Kemal (2010), Toplu Yazıları, haz: Safiye Kıranlar, İsis Yayınları, İstanbul. Aydın, Hakan (2016), “II.Meşrutiyet’in İlk Yılında Tanin”, Humanities Sciences (NWSAHS), 4C0205, Kayseri. Ayşe Zişan Furat, “Berlin Antlaşması Sonrasında Balkanlar’da Cemaat-i İslamiyelerin Teşekkülü (1878-1918)” OTAM Dergisi, İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Din Eğitimi Anabilim Dalı 33/Bahar 2013), s.67. Beydilli, Kemal(1991), “Avusturya”, DİA, cilt: 04, İstanbul. Binark, İsmet (1992), Bosna Hersek İle İlgili Arşiv Belgeleri 1516-1919, T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü- Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No:7, Ankara. Çakır, Hamza (1996), “Osmanlı Pazarında Yerli ve İthal Fes Savaşı” Toplumsal Tarih Dergisi, Ekim. Çakmak, Zafer (2003) “Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna Hersek’i İşgali ve Sonrasında Osmanlı Devleti İle Yaptığı Antlaşma”, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, Fırat Üniversitesi, Elazığ. Çetinkaya, Doğan (2004), 1908 Osmanlı Boykotu: Bir Toplumsal Hareketin Analizi, İletişim Yayınları, İstanbul. Elmacı, M. Emin (1999), “Karikatürlerle Avusturya Boykotu”, Toplumsal Tarih, Mart. Elmacı, Mehmet Emin (1997) “1908 Avusturya Boykotunda Liman İşçileri”, Kebikeç- İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırma Dergisi, Sayı 5, Ankara. Furat, Ayşe Zişan (2013), “ Berlin Antlaşması Sonrasında Balkanlar’da Cemaat-i İslamiyelerin Teşekkülü (1878-1918)”, OTAM, İstanbul Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Din Eğitimi Anabilim Dalı, 33/Bahar, s.63-93. Geyikdağı, V. Necla (2011) Foreingn Invesment In The Ottoman Empıre- International Trade and Relations 1854-1914, Taurıs Academic Studies, London- Newyork. Gölen, Zafer (2013), Osmanlı İdaresinde Bosna-Hersek, Balkanlar el Kitabı, Cilt 1, 2.Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara. Gölen, Zafer(1998), “II. Meşrutiyet Döneminde Bosna-Hersek’in İlhakına Tepkiler”, Toplumsal Tarih, sayı:60, İstanbul. II. Meşrutiyet’in İlk Yılı (2008), YKY, İstanbul. İrtem, Süleyman Kâni (1999), Meşrutiyet Doğarken 1908 Jön-Türk İhtilâli, Hazırlayan: Osman Selim Kocahanoğlu, Temel Yayınevi, İstanbul. İsmail Kemal Bey’in Hatıratı (2009), Editör: Sommervılle Story, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. Kabacalı, Alpay (2005), Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e İmparatorluk ve Nesnel Tarihin Prizmasından Abdülhamid, Deniz Kültür Yayınları, İstanbul. Karabulut, Umut -Ömer Faruk Özkul, (2017) ,“II. Meşrutiyet’in İlanından Tatil-i Eşgal Kanunu’na (1909) Osmanlı Payitahtında İşçi Hareketleri”, Belg Dergisi, Sayı:14,s.568-579. Karal, Enver Ziya (1996), Osmanlı Tarihi 1908-1918, cilt: IX,TTK, Ankara. Okay, Cüneyd(1996), “Müslüman Boykotajı ve İstiklal-i İktisadi-i Milli Cemiyeti”, Toplumsal Tarih Dergisi, Temmuz 1996. Ortaylı, İlber (2006), Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, Alkım Yayım, İstanbul. Öke, Mim Kemâl (1983), II. Abdülhamid ve Dönemi, Doğuş Matbaası, İstanbul. Öksüz, Melek(2010), “Girit Meselesi’nin Belirsizlik Yılları 1908-1913”, Karadeniz Araştırmaları, Bahar, sayı 25: 93-114, Trabzon. Özcan, Azmi (2007), “Otuzbir Mart Vak’ası”, Cilt 34, DİA, İstanbul 2007, s.9-11. Öztuna, Yılmaz (1994), Büyük Osmanlı Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul. Said Paşa-Tahsin Paşa (2008), İkinci Meşrutiyet’in İlanı 1908, Editör: Ö. Andaç Uğurlu, Örgün Yayınevi, İstanbul. Şemsi, Müfid (1995), Şemsi Paşa, Arnavudluk ve İttihat-Terakki, haz: Ahmed Nezih Galitekin, Nehir yayıncılık, İstanbul. Talat Paşa (200), Talat Paşa’nın Anıları, haz: Alpay Kabacalı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2000. Tukin, Cemal (1996), “Girit”, DİA, cilt 14, İstanbul. Ünsal, Emin(2009), Girit’in Türk Hakimiyetinden Çıkışı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne. Yazıcı, Serkan (2014) “Osmanlı Devleti’nin Bir Sanayi Merkezi Olarak Hereke”, Gazi Akçakoca Sempozyumu Bildiri Kitabı, Kocaeli, 2014. Yılmazata, Mehmet (2012), Savaşa Giden Yol-1908 Bosna-Hersek’in İlhakı, Doğu Kütüphanesi, İstanbul.
Süreli Yayınlar Chicago Daily, 5 Ekim 1908. Chicago Daily, 6 Ekim 1908. Chicago Daily, 7 Ekim 1908. Cincinnati Equirer, 7 Ekim 1908. Detroit Free Press, 5 Ekim 1908. Detroit Free Press, 6 Ekim 1908. Los Angeles Times, 6 Ekim 1908. Nashville Tennessean, 7 Ekim 1908. New-York Tribune, 6 Ekim 1908. New-York Tribune, 7 Ekim 1908. İndianapolis Star, 6 Ekim 1908. The Manchester Guardian, 7 Ekim 1908. The Times, 2 Ekim 1908. The Times, 7 Ekim 1908. The Times, 9 Ekim 1908. The Times, 14 Ekim 1908. The Times, 15 Ekim 1908. The Times, 16 Ekim 1908. The Times, 22 Ekim 1908. The Times, 27 Ekim 1908. The Wasington Post, 6 Ekim 1908.